Στην ιταμή αυτή πρόκληση η Ελλάδα υποχρεώνεται σε «νόμιμη άμυνα» και «οχύρωση» της συνολικής επικράτειάς της στα νησιά του Αιγαίου
Ο τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας (τ.ΠτΔ) Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος με την επιστημονική του εγκράτεια, κάλυψε στο επίπεδο της επιστημονικής κοινότητας, του πολιτικού λόγου, αλλά και της διεθνούς και ευρωπαϊκής διπλωματίας, το ζήτημα της «οχύρωσης» των ελληνικών νησιών και της νόμιμης άμυνας, απαντώντας στην τουρκική προκλητικότητα. Η νομική δε επιχειρηματολογία του τ.ΠτΔ δεν αφήνει περιθώρια αντίκρουσης.
Η ανάγκη να τοποθετηθεί, για μια ακόμη φορά δημοσίως, ο τ.ΠτΔ αφορά στις πιο πρόσφατες προκλήσεις της Τουρκίας. Ως γνωστόν η Άγκυρα, στο πλαίσιο της πάγιας τακτικής της, «προσθέτει» ανύπαρκτα ζητήματα προς διαπραγμάτευση με την Ελλάδα και, όπως επισημαίνει ο τ.ΠτΔ, «συνακόλουθα, αμφισβητεί την αδιαπραγμάτευτη Εθνική μας Θέση, ότι μεταξύ μας υφίσταται μια, και μόνη, διαφορά, εκείνη της οριοθέτησης της νησιωτικής υφαλοκρηπίδας και των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών», ενώ «εγείρει εκ νέου και ζήτημα ως προς το αν η Ελλάδα έχει δικαίωμα να θωρακίζει αμυντικώς όλα, ανεξαιρέτως, τα Νησιά της στο Αιγαίο, και μάλιστα ανεξαρτήτως του ποια είναι η έκτασή τους και αν κατοικούνται ή όχι».
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ο λόγος που γεννά το παρόν κείμενο είναι ότι η πρόσφατη τοποθέτηση του τ.ΠτΔ, παρά την κρισιμότητα των καιρών, δεν έτυχε της δέουσας προβολής από τα ΜΜΕ, αν και υπερασπίζεται εξαιρετικά το ζήτημα της οχύρωσης των ελληνικών νησιών και της νόμιμης άμυνας της Ελλάδας. Το άδικο δε της περίπτωσης είναι ότι, στο παρόν ασφυκτικό περίγραμμα, δεν μπορεί να αναλυθεί το σύνολο των επιχειρημάτων, τα οποία θα πρέπει να γνωρίζει ο Έλληνας πολίτης. Υπ’ όψιν δε ότι κάθε ένα από τα επιχειρήματα είναι ισοδύναμο έναντι των άλλων και συνεπώς είναι εξαιρετικά δυσχερής η πλήρης ανάλυση των θέσεων.
Ωστόσο ας επισημειώσουμε τα παρακάτω, σύμφωνα με τον τ.ΠτΔ:
1) Η προκλητικότητα της Τουρκίας εστιάζει (μεταξύ των άλλων) στο ότι εγείρει το «ζήτημα» της αμυντικής θωράκισης των ελληνικών νήσων που αφορούν ελληνική επικράτεια: «διαστρεβλώνοντας πλήρως το νόημα συγκεκριμένων διατάξεων της Συνθήκης της Λωζάνης. Είτε –ακόμη χειρότερα- επικαλούμενη Διεθνείς Συμβάσεις, στις οποίες δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος, όπως π.χ. την Σύμβαση των Παρισίων του 1947 για τα Δωδεκάνησα…, Στις αδιανόητες, θεσμικώς και πολιτικώς, αυτές προκλήσεις της Τουρκίας η Ελλάδα παγίως απαντά, πάντα με βάση το Διεθνές Δίκαιο –και ενεργώντας επιπλέον και για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης…». Τούτη δε η συμπεριφορά της Τουρκίας λαμβάνει χώρα αν και:
2) Σε κάθε περίπτωση, το δικαίωμα της αμυντικής θωράκισης των ελληνικών νησιών: «βρίσκει σταθερό έρεισμα και στις διατάξεις του πρωτογενούς Ευρωπαϊκού Δικαίου, δοθέντος ότι συγκεκριμένοι κανόνες της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ) και της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) το εγγυώνται, ιδίως όταν εφαρμόζονται σε συνδυασμό με αντίστοιχες διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου -εν προκειμένω του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ- που ήδη αποτελούν μέρος του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου.», όπως ορθώς επισημαίνει ο τ.ΠτΔ.
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ «RES INTER ALIOS ACTA»
Ειδικότερα κατά το μέρος που αφορά στα Δωδεκάνησα, όπως ορθώς επισημαίνει ο τ.ΠτΔ, η Τουρκία δεν αντλεί δικαιώματα από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947 καθόσον:
α) Οι διατάξεις των άρθρων 34, 35 και 36 της Συνθήκης της Βιέννης περί του Δικαίου των Διεθνών Συνθηκών (1969) ορίζουν ότι:
α1) Κάθε Συνθήκη δεσμεύει μόνο τα συμβαλλόμενα μέρη, και η Τουρκία δεν συμβάλλεται, σύμφωνα με την αρχή «res inter alios acta», ενώ:
α2) Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, μια Συνθήκη «δημιουργεί δικαίωμα για τρίτο κράτος», μόνο εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη επιδιώκουν με τη Συνθήκη «εκχώρηση δικαιώματος στο τρίτο κράτος» και το τρίτο κράτος να «συγκατατίθεται ρητώς και εγγράφως» για το σκοπό αυτό. Συνεπώς:
β) Επειδή η Τουρκία, υπό οιαδήποτε εκδοχή, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στην Συνθήκη Ειρήνης του 1947, δεν έχει κανένα λόγο ως προς τη Συνθήκη αυτή.
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ «ΝΟΜΙΜΗΣ ΑΜΥΝΑΣ»
Ο τ.ΠτΔ ρητώς επισημαίνει ότι: «Πέραν των λοιπών νομικών θεμελίων, κατά τις ειδικότερες διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου, η Ελλάδα νομιμοποιείται να θωρακίζει αμυντικώς και τα Νησιά της στο Αιγαίο, ασκώντας το σχετικό δικαίωμα που της παρέχουν ειδικές διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.»
Επ’ αυτού υπ’ όψιν ειδικότερα τα εξής:
Το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ1, όπως έχει ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη, από την ακριβή μετάφρασή του στο πρωτότυπο, και το οποίο, παρά τις τροποποιήσεις του Χάρτη, ως εθιμικό δίκαιο, δεν έχει τροποποιηθεί (ως jus cogens), ευθέως ορίζει ότι:
«Ουδέν εκ των διαλαμβανομένων εν τω παρόντι Χάρτη θα παρεμποδίζη το φυσικόν δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής νομίμου αμύνης…»
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ
Τούτου δοθέντος, τα κράτη έχουν δικαίωμα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και μάλιστα έναντι πάντων (erga omnes).
Με δεδομένο ότι το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ αφορά αναγκαστικό διεθνές δίκαιο (jus cogens), αξιοσημείωτη είναι η δημόσια τοποθέτηση του Κυρίου Προκόπη Παυλόπουλου, πως η προαναφερόμενη διάταξη που αφορά Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο γεννά δικαίωμα “υπέρ της Ελλάδας προ πολλών δεκαετιών, δεδομένης της διαχρονικής τουρκικής επιθετικότητας και προκλητικότητας. Ιδίως όμως έχει θεμελιωθεί, με αμάχητα τεκμήρια, ύστερα από την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, το 1974, κατεξοχήν δε μετά την «σύναψη», το 2019, του λεγόμενου «τουρκολιβυκού μνημονίου», μεταξύ της Τουρκίας και του φερόμενου ως πρωθυπουργού της Λιβύης.”
Ο Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος για μία ακόμη φορά επισημαίνει ότι: «η διαρκώς διευρυνόμενη τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα στο Αιγαίο, κυρίως σε ό,τι αφορά την αμφισβήτηση των κυριαρχικών και άλλων δικαιωμάτων της Ελλάδας ως προς την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες- με αποκορύφωμα την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη- διαιωνίζει και επιτείνει την προμνημονευόμενη «επικείμενη απειλή» εκ μέρους της.»
Επίσης, ορθώς επισημαίνεται από τον Τ.ΠτΔ ότι το Δίκαιο της Θάλασσας κατά την Συνθήκη του Montego Bay του 1982, “δεσμεύει, ως προς όλες τις διατάξεις του, και την Τουρκία, μολονότι δεν έχει προσχωρήσει σε αυτή. Και τούτο διότι η ως άνω Συνθήκη, λόγω του μεγάλου αριθμού των Κρατών-Μελών του ΟΗΕ που έχουν προσχωρήσει σε αυτήν -ως και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσχωρήσει, ως αυτοτελές νομικό πρόσωπο, ήδη από το 1998- παράγει, σύμφωνα με την νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, γενικώς δεσμευτικούς εθιμικούς κανόνες ή, κατά την ορθότερη άποψη, εξίσου δεσμευτικούς «γενικώς παραδεδεγμένους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου»”.
ΩΣ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ
Έχει ιδιαίτερη νομικοπολιτική σημασία η παρακάτω τοποθέτηση του Κυρίου Προκόπη Παυλόπουλου, όπως αυτή διατυπώθηκε στις 19.9.2020: “Ενόψει των προεκτεθέντων, a fortiori η Ελλάδα νομιμοποιείται, όταν και εφόσον το κρίνει σκόπιμο για την άμυνά της, να κάνει χρήση και ως προς τα Νησιά της στο Αιγαίο, εν γένει, του κατά τις διατάξεις του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ δικαιώματος «νόμιμης άμυνας» έναντι της Τουρκίας, δίχως μάλιστα χρονικό περιορισμό. Και τούτο διότι, ιδίως μετά το 1974, κατά τ’ ανωτέρω, η «απειλή χρήσης βίας» εκ μέρους της Τουρκίας –άρα και η συνακόλουθη «επικείμενη απειλή»- είναι αφενός κάτι παραπάνω από προφανής, και δη με επανειλημμένες και διαφόρων μορφών προκλήσεις.”
Ενταύθα ας επισημειώσουμε ότι:
Η Τουρκία απειλεί ως casus belli το δικαίωμα της Ελλάδας, που απορρέει από κανόνες jus cogens, να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Στην ιταμή αυτή πρόκληση η Ελλάδα υποχρεώνεται σε «νόμιμη άμυνα» και «οχύρωση» της συνολικής επικράτειάς της στα νησιά του Αιγαίου. Υπ’ όψιν δε ότι είναι ενεστώς το δικαίωμα της Ελλάδας, όποτε εκείνη το κρίνει, να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.
Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
Από το ieidiseis.gr