75 Χρόνια από την απελευθέρωση των Αθηνών από τους Γερμανούς κατακτητές.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ


Δάκρυα συγκίνησης και αλαλαγμοί χαράς επικράτησαν όταν και ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης απομακρύνθηκε από την πλατεία Συντάγματος, σημαίνοντας την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων και τη λήξη της γερμανικής Κατοχής, έπειτα από 3,5 χρόνια. Ήταν 12 Οκτωβρίου του 1944.

https://youtu.be/oJ6JdCE4DS4

677685 df37d7b0a5 8bfe1c6e60d5c96b

12 Οκτωβρίου 1944. Το τελευταίο τμήμα Γερμανών στρατιωτών καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη λίγο πριν αποχωρήσει από την Αθήνα. Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία – Βασίλης Τσακιράκης.
Ο Γερμανός αντιπτέραρχος, στρατιωτικός διοικητής Νοτίου Ελλάδος Χέλμουτ Φέλμυ συνοδευόμενος από τον δήμαρχο Αθηναίων Γεωργάτο κατέθεσε ένα στεφάνι στον Άγνωστο Στρατιώτη δηλώνοντας ότι τα γερμανικά στρατεύματα αποσύρονται, ενώ ήδη οι μηχανοκίνητες φάλαγγες των Γερμανών εγκατέλειπαν από νωρίς την Αθήνα διαμέσου της Ιεράς Οδού. Το ίδιο κάνουν και τα συνεργαζόμενα με τους κατακτητές Τάγματα Ασφαλείας τα οποία κλείνονται στο στρατόπεδο στο Γουδή.
https://youtu.be/yCGBHNIMXV8
Στις 9:15 η γερμανική φρουρά της Ακρόπολης προχώρησε στην υποστολή της ναζιστικής σημαίας έπειτα από συνολικά 1.624 μέρες κατοχής και ένας στρατιώτης τύλιξε βιαστικά το σύμβολο της κατοχής και αποχώρησε από τον Ιερό Βράχο.
Ακολούθησαν συγκρούσεις μεταξύ ΕΛΑΣ και Ελλήνων εργατών με τους ναζί δολιοφθορείς, που απέτρεψαν την καταστροφή του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στο Κερατσίνι. Από την άλλη, σημαντικό τμήμα του λιμανιού του Πειραιά ανατινάχθηκε από τους αποχωρούντες Γερμανούς.
677685 16f5dcf5a1 9e3925bfc79b3bd1
Καταστροφές των Γερμανών στο λιμάνι του Πειραιά λίγο πριν από την αποχώρησή τους, Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία – Βασίλης Τσακιράκης
Σε ένα αυθόρμητο ξέσπασμα η Αθήνα κατακλύζεται από ελληνικές και συμμαχικές σημαίες (αγγλικές, σοβιετικές, αμερικανικές).
Μετά τη συμμαχική Απόβαση στη Νορμανδία στις 6 Ιουνίου του 1944 και ενώ ο Κόκκινος Στρατός επέλαυνε προς τα Βαλκάνια είχε καταστεί σε όλους σαφές ότι η απελευθέρωση της Ελλάδας από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής δεν θα αργούσε. Βάσει των συμφωνιών της Καζέρτας και του Λιβάνου οι ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση είχαν έλθει σε κατ’ αρχή συμφωνία για τον χειρισμό της κατάστασης μετά την αποχώρηση των Γερμανών.
677685 f30856fbf3 b99f96732b23867f
Παρέλαση τμήματος του Προτύπου Τάγματος Καισαριανής του ΕΛΑΣ στην κεντρική λεωφόρο της Καισαριανής· αποδίδουν τιμές στον στρατιωτικό διοικητή του ΕΛΑΣ, στρατηγό Στέφανου Σαράφη. Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία – Βασίλης Τσακιράκης.

Για τον σκοπό αυτό έφτασαν μυστικά στο αεροδρόμιο της Νεράιδας ο Θεμιστοκλής Τσάτσος, ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ Γιάννης Ζέβγος, ο στρατηγός Παυσανίας Κατσώτας και ο ταγματάρχης Οδυσσέας Παπαμαντέλος, προκειμένου να συντονίσουν τις απαιτούμενες ενέργειες για την ομαλή ανάληψη της εξουσίας. Στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων πραγματοποιήθηκαν δυο κύριες συναντήσεις. Η πρώτη έλαβε χώρα στο Ψυχικό μεταξύ του επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων στρατηγού της αεροπορίας Χέλμουτ Φέλμι και του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
Η γερμανική πλευρά υποσχέθηκε να απέχει από δολιοφθορές κατά των βασικών υποδομών της Αθήνας όπως το φράγμα της λίμνης του Μαραθώνα, με αντάλλαγμα την ανεμπόδιστη αποχώρηση των μονάδων τους.
Προς επίρρωση της συμφωνίας ο Φέλμι δημοσίευσε στον «Ημερήσιο Τύπο» (τη μοναδική εφημερίδα που κυκλοφορούσε στην Αθήνα εκείνη την εποχή) της 20 Σεπτεμβρίου 1944 μια ανακοίνωση όπου διαβεβαίωνε τους Αθηναίους πως καμία πράξη δολιοφθοράς επρόκειτο να πραγματοποιηθεί εκ μέρους των γερμανικών στρατευμάτων, με την αυστηρή όμως προϋπόθεση-ειδοποίηση να μην ενοχληθούν.
Ωστόσο, πριν λάβουν την εντολή εκκένωσης της πρωτεύουσας, οι SS προχώρησαν στην εκτέλεση 72 Ελλήνων πατριωτών στο Δαφνί, ενώ εξόντωσαν και την ομάδα των συνεργατών τους διερμηνέων, προκειμένου να μην αποκαλυφθούν λεπτομέρειες των εγκληματικών τους πράξεων. Τη συμφωνία μεταξύ των Γερμανών και των ελληνικών Αρχών αποδέχθηκαν σιωπηρά τόσο οι Βρετανοί όσο και το ΕΑΜ με την ΠΕΕΑ.
677685 3a445ee19c b852ea2cc9afa203
Στις 8 Οκτωβρίου το ΚΚΕ είχε εκδώσει ανακοίνωση με την οποία αποδεχόταν πλήρως το σχέδιο που είχε συμφωνηθεί, προκρίνοντας την εθνική ομοψυχία: «Το Έθνος ενωμένο σήμερα κάτω από την εθνική κυβέρνηση, μάχεται στο πλευρό των Συμμάχων για να δικαιώσει το αίτημα των τέκνων του που έπεσαν για τη λευτεριά και την λαϊκή κυριαρχία. Σε τέτοια ώρα επιβάλλεται να βαδίσουμε όλοι ενωμένοι με μια ψυχή, μ’ ένα παλμό…».
677685 d2a13ce15b 8345913e6df40581
Διαδηλωτές της Απελευθέρωσης διασχίζουν τη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Πεσματζόγλου, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπου υπήρξε μαζική άνευ δίκης τιμωρία των δοσίλογων, στην Αθήνα επικράτησε τάξη και ησυχία. Όπως πιστοποιεί και έγγραφο της βρετανικής Force 133 τη νύχτα της 12ης Οκτωβρίου: “Απόλυτη ησυχία παντού. Καμία ταραχή και οι δρόμοι σχεδόν άδειοι. Ο ΕΛΑΣ και άλλα όργανα περιπολούν με τάξη”.
677685 ccfce8159b bb8b05b40aacb502

Στις 18 Οκτωβρίου του 1944 έφτασε στην Αθήνα, μαζί με βρετανικές δυνάμεις υπό το στρατηγό Σκόμπυ και τους άνδρες του «Ιερού Λόχου» της Μέσης Ανατολής, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου με μέλη της κυβέρνησης και τους Σπηλιωτόπουλο, Ζέβγο, οι οποίοι έσπευσαν στην Ακρόπολη υψώνοντας σε πανηγυρικό κλίμα τη γαλανόλευκη.

677685 ff4907e0e3 8d436b8694bdefa4
Την ελληνική σημαία παρέδωσε στον πρωθυπουργό ο νέος δήμαρχος, της απελευθερωμένης πια πόλης Αριστείδης Σκληρός παρουσία του Βρετανού πρεσβευτή Λίπερ και του αντιναύαρχου Μάνσφιλντ. Αντίθετα, στις ανταρτικές δυνάμεις δεν επιτράπηκε η είσοδος στην πρωτεύουσα, πλην ενός μικρού τμήματος του 34ού συντάγματος του ΕΛΑΣ υπό τον λοχαγό Απόστολο Κοκμάδη το οποίο παραστάθηκε συμβολικά στην τελετή.
Στη συνεχεία η πομπή των επισήμων κατευθύνθηκε στη Μητρόπολη, όπου τελέσθηκε δοξολογία και ακολούθησε ο «λόγος της Απελευθέρωσης» από τον πρωθυπουργό, ο οποίος εκφωνήθηκε από κτίριο της Πλατείας Συντάγματος προς ένα σχεδόν παραληρούν ακροατήριο, το οποίο κραύγαζε συνθήματα για «λαοκρατία», «τιμωρία των δοσιλόγων» κ.λπ. Ο Παπανδρέου απέφυγε να εκδηλώσει τις σαφείς προθέσεις του επί του πολιτειακού ζητήματος.
Στις τρεις ημέρες που μεσολάβησαν μεταξύ της γερμανικής αποχώρησης και της άφιξης των πρώτων βρετανικών μονάδων στο λιμάνι του Πειραιά, στην Αθήνα την εξουσία ασκούσε «σκιωδώς» ο διοικητικής της Αστυνομίας Άγγελος Έβερτ, υπό την ανοχή των υπολοίπων παραγόντων. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ δεν εξεδήλωσαν την πρόθεση να καταλάβουν βίαια την ελληνική πρωτεύουσα (όπως διέθεταν τη στρατιωτική δυνατότητα).
Αντίθετα, υπάρχουν αποδείξεις ότι ο βρετανικός παράγων, εκφρασμένος με την πολιτική του Ουίνστον Τσώρτσιλ, επεδίωξαν από πολύ πριν την διάσπαση των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, δηλαδή για να επιβάλουν στη μεταπολεμική Ελλάδα το καθεστώς της αρεσκείας τους.
677685 e427c9ecf6 8e7683873a4c80d0
Στην Ελλάδα δεν εορτάζεται η απελευθέρωση αλλά η έναρξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940.

Η απελευθέρωση βρήκε την Ελλάδα οικονομικά κατεστραμμένη και πολιτικά διχασμένη. Πέρασα τριάμισι χρόνια από τις 27 Απριλίου 1941, όταν ανέβαινε στο κοντάρι της Aκροπόλεως η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό, έως τις 12 Οκτωβρίου 1944 που αποχώρησαν τα γερμανικά στρατεύματα. Μπορεί η κατοχή να είχε τελειώσει αλλά θα ακολουθούσε ο εμφύλιος σπαραγμός.
Ο Δήμος Αθηναίων, τιμώντας την ιστορική επέτειο διοργανώνει το Σάββατο 12 Οκτωβρίου δύο εκδηλώσεις:
Στις 11 το πρωί τελείται η επετειακή έπαρση της ελληνικής σημαίας από τον Δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, στον βράχο της Ακρόπολης. Ακολουθεί η κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.
Στις 19.00, το Ιστορικό Αρχείο Δήμου Αθηναίων πραγματοποιεί εκδήλωση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο – Μέγαρο Παλαιάς Βουλής (Σταδίου 13). Ομιλητής είναι ο Αντιδήμαρχος Αθηναίων Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς με θέμα: «Ο Εορτασμός και η Σημαία της Απελευθέρωσης». Συμμετέχουν η Χορωδία του Εθνικού Ωδείου «Μανώλης Καλομοίρης» και τα Μέλη της Ακαδημαϊκής Χορωδίας Νέων Αθηνών. Διευθύνει ο Σπύρος Κλάψης και στο πιάνο θα συνοδεύει η Σοφία Μοσχογιάννη.
Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των δράσεων «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα Ελεύθερη», που συνδιοργανώνουν – για πέμπτη συνεχή χρονιά – ο Δήμος Αθηναίων, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Περιφέρεια Αττικής, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και η ΕΡΤ.
Επιμέλεια: Ελένη Καραμήτσου enikos.gr
Πηγή: ert.gr, freeathens44.org, Βικιπαίδεια

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ