"Αυτά που μας ανήκουν, μας ανήκουν και σε καμία περίπτωση δεν πάμε να δώσουμε δικαιώματα σε κάποιον που δεν έχει σήμερα"

Συνέντευξη Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, Μ. Βαρβιτσιώτη, στην εφημερίδα «Βραδυνή της Κυριακής» και τον δημ/φο Χ. Καντά (31/08/2019)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε υπουργέ, η Τουρκία ακολουθεί μια τακτική κορύφωσης των προκλήσεων, με τα ερευνητικά σκάφη στην Ανατολική Μεσόγειο. Ποια είναι η ενδεδειγμένη απάντηση από την πλευρά της χώρας μας;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Η Ελλάδα είναι ο πυλώνας της σταθερότητας και της ασφάλειας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και υπό αυτό το πρίσμα αντιμετωπίζει τους γείτονες της. Οι αυξανόμενες προκλήσεις της Τουρκίας είναι απόρροια του διπλωματικού αδιεξόδου που έχει περιέλθει. Η χώρα μας προσβλέπει και επιζητά την καλή γειτονία με την Τουρκία, καθώς υπάρχουν τουριστικές και εμπορικές σχέσεις με τους γείτονες που συμβάλλουν στην ευημερία των δύο λαών. Η καλή γειτονία, όμως, προϋποθέτει τον πλήρη και ειλικρινή σεβασμό του συνόλου του Διεθνούς Δικαίου. Είμαστε εκείνοι που θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά με όλους τους γείτονες. Η Τουρκία, όμως, οφείλει να σεβασθεί το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, να σεβασθεί τα Σύνορα, το Έδαφος, την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ελλάδας, που είναι Σύνορα, Έδαφος και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως προς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει καμία υποχώρηση, καμία υπαναχώρηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρατηρούμε εδώ και καιρό, ένα μπρα ντε φερ μεταξύ των ΗΠΑ και τη Ε.Ε. από τη μία, και τη Τουρκία από την άλλη, με συνέχεις προειδοποιήσεις. ‘Ομως, η Τουρκία τις αγνοεί προκλητικά και συνεχίζει στο δρόμο που έχει χαράξει. Πού αποδίδετε αυτή τη «βελούδινη» αντιμετώπιση;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Η Τουρκία ανήκει στη συμμαχία του NATO και ο γεωστρατηγικός ρόλος δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι ισχυρός.
Οφείλει, όμως, να αντιληφθεί το διεθνές πλαίσιο στο οποίο κινείται και τη διεθνή νομιμότητα και να μην εξάγει τα εσωτερικά της προβλήματα στο διεθνές πεδίο.
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν μία καθαρή θέση αναφορικά με τη διεθνή συμπεριφορά της Τουρκίας, ιδίως στα θέματα που μας αφορούν και τις γεωτρήσεις στην Κύπρο, εκφράζοντας ρητά τη διαφωνία τους με τις δραστηριότητες του πλωτού γεωτρύπανου «Γιαβούζ», το οποίο λειτουργεί εντός των χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο ίδιο πλαίσιο παρότρυναν τις τουρκικές Αρχές να τερματίσουν αμέσως τις παράνομες δραστηριότητες και να απομακρύνουν το «Γιαβούζ» από τα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για μηνύματα που η Τουρκία οφείλει να λάβει υπόψη της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Άγκυρα δείχνει το σκληρό της πρόσωπο στην Κύπρο και επί της ουσίας εισέβαλε στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς επί της ουσίας να ανοίξει μύτη. Φοβάστε πως μετά την Κύπρο και την παραβίαση της ΑΟΖ της, σειρά έχει η Ελλάδα και το Αιγαίο με κάτι αντίστοιχο;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Οι ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο είναι παράνομες και έτσι έχουν εκληφθεί από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας. Η χώρα μας επιζητά την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή, όμως δεν πρόκειται να δεχθεί μονομερείς ενέργειες που θα δημιουργούν τετελεσμένα. Η Τουρκία οφείλει να σεβασθεί το Διεθνές Δίκαιο και να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες που δεν έχουν κανένα νομικό έρεισμα. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε ξεκάθαρη θέση, η οποία αποτυπώνεται στα εξής: αυτά που μας ανήκουν, μας ανήκουν και σε καμία περίπτωση δεν πάμε να δώσουμε δικαιώματα σε κάποιον που δεν έχει σήμερα. Οτιδήποτε άλλο είναι εκτός συζήτησης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εάν δεν υπάρξει ένα δια ταύτα στο αίτημα των Τούρκων για συμμετοχή στον πλούτο του Αιγαίου, πιστεύετε ότι θα βρεθεί λύση στην επί δεκαετίες ένταση μεταξύ των δύο χωρών;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Η χώρα μας ενθαρρύνει και στηρίζει όποια πρωτοβουλία λαμβάνεται στο πνεύμα της καλής γειτονίας και του αμοιβαίου σεβασμού. Από εκεί και πέρα όμως, στο «δια ταύτα» – για να χρησιμοποιήσω τη δική σας φράση – δεν πρόκειται ποτέ η χώρα μας να διαπραγματευτεί ή να δεχτεί να μπουν στο τραπέζι τα κυριαρχικά της δικαιώματα και διαθέτει τόσο τα μέσα όσο και την αποφασιστικότητα για να τα προασπιστεί αν και όποτε αυτό χρειαστεί. Παράλληλα, στην ένταση και την προκλητική συμπεριφορά απαντά παγίως με όρους Διεθνούς Δικαίου, χτίζοντας και ενισχύοντας αφετέρου τις συμμαχίες της με χώρες με τις οποίες υπάρχει συναντίληψη όσον αφορά την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήδη έχει ανοίξει, άτυπα για την ώρα, μια συζήτηση περί συνεκμετάλλευσης του πιθανού ορυκτού πλούτου του Αιγαίου. Δηλώσεις του κ. Κοτζιά και του κ. Κατρούγκαλου όταν ήταν στο ΥΠ.ΕΞ., ερμηνεύθηκαν με τρόπο που άφηνε παράθυρο για συνεκμετάλλευση. Εσείς πιστεύετε ότι μπορεί ή πρέπει να υπάρξει μια τέτοια κουβέντα;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Συνεκμετάλλευση σημαίνει παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων και ως εκ τούτου – όπως ήδη σας ανέφερα – είναι εκ προοιμίου εκτός οποιασδήποτε συζήτησης. Αντιλαμβανόμαστε ότι η Τουρκία, εξαιτίας των δικών της χειρισμών, έχει βρεθεί μπροστά σε μια σειρά από αδιέξοδα, μέρος των οποίων αποτελούν και οι κινήσεις της στο Αιγαίο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Εναπόκειται στην ίδια να προσέλθει με μια θετική ατζέντα, η οποία θα σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτονικών κρατών και θα την επαναφέρει στις ράγες του Διεθνούς Δικαίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκτιμάτε ότι ο υποθαλάσσιος πλούτος της Κύπρου μπορεί να αποτελέσει μοχλό πίεσης ώστε να επιταχυνθούν οι εξελίξεις και να βρεθεί μια οριστική λύση;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Ελλάδα και Κύπρος διαχρονικά έχουν κοινή ανάγνωση των ζητημάτων ασφάλειας και συνεργασίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η χώρα μας παραμένει προσηλωμένη στην αρχή «η Λευκωσία αποφασίζει, η Ελλάδα ακολουθεί». Ωστόσο, γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι δεν μπορεί να υπάρχει ένας ειλικρινής διάλογος την στιγμή που η Τουρκία στέλνει σωρηδόν ερευνητικά σκάφη εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Στην προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας η Ελλάδα απαντά με ένα δίκτυο ισχυρών συμμαχιών, στην περιοχή των οποίων, βεβαίως, η Κύπρος είναι βασικό μέρος τους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το προσφυγικό είναι ένα πρόβλημα που δεν κατάφερε να επιλύσει η Ευρώπη, και η χώρα μας αντιμετωπίζει εκ νέου πρόβλημα. Τώρα είναι η δική σας σειρά ως κυβέρνηση να δώσετε λύσεις. Σε τι θα διαφέρουν αυτές οι λύσεις από τις λύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ;
Μ. ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Το προσφυγικό πράγματι αποτελεί πρόβλημα της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο της Ελλάδας.
Οι εικόνες, όμως, ντροπής στη Μόρια και στην Ειδομένη, η πλημμελής αξιοποίηση πόρων των κοινοτικών ταμείων για τη διαχείριση του Προσφυγικού, οι αγκυλώσεις και οι πολιτικοί ακτιβισμοί, οι 70, και πλέον, χιλιάδες αιτήσεις ασύλου που λιμνάζουν ήταν αποκλειστικά ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης, που ασφαλώς επιδείνωσαν την κατάσταση.
Η κυβέρνηση έχει ήδη αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας, υπενθυμίζοντας ενδεικτικά την ελληνική πρωτοβουλία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για ένα αρτιότερο τεχνικά και πρακτικά μηχανισμό επιστροφών, καθώς και τη νομοθετική ρύθμιση για την επιτάχυνση της διαδικασίας εξέτασης ασύλου.