Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, Βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ, κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1689 στο Μπρεντ και απεβίωσε στις 10 Φεβρουαρίου του 1755 στο Παρίσι.
Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι’ αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.
Γόνος οικογένειας δικαστικών, γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1689 κοντά στην πόλη Μπορντό, στη δυτική Γαλλία. Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια εκλέχτηκε σύμβουλος στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό το 1714. Το 1716 κληρονομεί την μεγάλη περιουσία των γονιών του, και αρχίζει πρώτα να ασχολείται με τις επιστήμες, κυρίως την βοτανική και την ανατομία. Το ίδιο έτος εκλέγεται στην Ακαδημία Επιστημών του Μπορντό. Κληρονομεί επίσης από τον θείο του το αξίωμα του δικαστικού προέδρου, την περιουσία του και το όνομα Μοντεσκιέ.
Τα επόμενα χρόνια μελετά επιστήμες και συγγράφει διάφορες εργασίες περί της ηχούς, των νεφρικών αδένων, της βαρύτητας των σωμάτων κλπ. Αργότερα στρέφεται προς τις ανθρωπιστικές σπουδές μέσω της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας και το 1721 δημοσιεύει ανώνυμα στην Ολλανδία τις Περσικές Επιστολές, όπου απεικονίζει με σατιρική διάθεση την γαλλική κοινωνία εκείνη την περίοδο μέσα από τα μάτια δύο Περσών. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Μέχρι το 1725 διαμένει στο Παρίσι όπου κάνει κοσμική ζωή συχνάζοντας σε διάφορα σαλόνια. Το 1726 αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για να ξεπληρώσει χρέη.
Το 1728 εκλέγεται μέλος της γαλλικής Ακαδημίας, και στην συνέχεια αναχωρεί για ταξίδι στην Ευρώπη. Επισκέπτεται πολλές χώρες, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Αυστρία το 1728, στη συνέχεια την Γερμανία(1729) και μετά την Ολλανδία). Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών μελετά προσεκτικά Γεωγραφία, Οικονομία, Πολιτική καθώς και τα έθιμα των χωρών που επισκέπτεται. Τη διετία 1729-1730 διαμένει στην Αγγλία, μετά από πρόσκληση του λόρδου Τσέστερφιλντ. Επιστρέφει στην Γαλλία το 1731, στον πύργο της Μπρεντ, όπου και αφιερώνεται στην συγγραφή του Πνεύματος των Νόμων.
Το 1745 εν τέλει, δημοσιεύεται το “Πνεύμα των Νόμων”, ανώνυμα σε εκδοτικό οίκο της Γενεύης, και γίνεται δεκτό με μεγάλη επιτυχία. Το 1754 συγγράφει το Essay sur le gout Δοκίμιο περί Γούστου για την Εγκυκλοπαίδεια, κατά παράκλησιν του ντ’ Αλαμπέρ.
Το πνεύμα των νόμων
Το 1748 δημοσιεύει, σε ηλικία 59 ετών, το αριστούργημα του, το Πνεύμα των Νόμων. Αυτό το έργο του, που γνώρισε τεράστια επιτυχία, έθεσε τις θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών και συγκεντρώνει όλη την ουσία της φιλελεύθερης σκέψης. Γνώρισε, όμως, και μεγάλη κριτική και αποδοκιμασία, και γι’ αυτό το λόγο ο Μοντεσκιέ αναγκάστηκε να γράψει και να εκδώσει το 1750 την Υπεράσπιση του Πνεύματος των Νόμων.
Στο κύριο αυτό έργο του ο Μοντεσκιέ επιχειρεί να βρει και να αναλύσει τις θεμελιώδεις αρχές και την λογική διαφόρων πολιτικών θεσμών με την μελέτη των νόμων,που τους θεωρεί ως απλές αναφορές μεταξύ της κοινωνικής πραγματικότητας.
Πρότεινε νέες μεθόδους διακυβέρνησης και νέες αντιλήψεις για το κράτος. Ακολούθησε την αριστοτελική μέθοδο της μελέτης των πραγματικών πολιτικών συστημάτων όπως υποτίθεται ότι είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν. Αρνήθηκε ότι υπάρχει μία τέλεια μορφή πολιτεύματος, κατάλληλη για όλους τους λαούς κάτω από όλες τις συνθήκες.
Αναγνωρίζει τρεις τύπους πολιτεύματος: την μοναρχία, τη δημοκρατία και τον δεσποτισμό. Διακήρυξε ότι ο δεσποτισμός είναι περισσότερο κατάλληλος για χώρες απέραντες σε έκταση, η συνταγματική μοναρχία για μέτριας έκτασης χώρα, ενώ η δημοκρατία για μικρές χώρες.
Επίσης αναγνώρισε ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι μία φυσική ανθρώπινη τάση και ότι κατά συνέπεια, κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό.
Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η αρχή της διάκρισης των εξουσιών που διατύπωσε ο Μοντεσκιέ (νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική) και πρότυπο μιας τέτοιας πολιτειακής οργάνωσης θεωρούσε βέβαια την Αγγλία της εποχής του. Υποστήριξε τέλος την επίδραση του κλίματος στην διαμόρφωση της πολιτικής συμπεριφοράς ενός λαού.
Έργα του Μοντεσκιέ και μεταφράσεις τους
La Damnation éternelle des païens (Η αιώνια καταδίκη των ειδωλολατρών, 1711)
Éloge de la sincérité (Έγκώμιον της ειλικρινείας, 1717)
Lettres persanes (Περσικές επιστολές, 1721), επιστολικό μυθιστόρημα
—μτφ. Κ.Μετρινός (εκδ. “Αναγνωστίδης”, χχ)
—μτφ. Νίκη Μολφέτα (εκδ. “Καστανιώτης”, Αθήνα 1998)
Le Temple de Gnide (Ο ναός της Κνίδου, 1725), πεζοτράγουδο
Histoire Véritable (Αληθής ιστορία, 1630-38), κατά μίμησιν του ομώνυμου έργου του Λουκιανού
—μτφ. – εισαγωγή Έφη Γιαννοπούλου (εκδ. “Ερατώ”, Αθήνα 1999)
Arsace et Isménie
Considérations sur les causes de la grandeur des Romains et de leur décadence (Εκτιμήσεις για τα αίτια του μεγαλείου και της παρακμής των Ρωμαίων)
—μτφ.Θωμάς Σκάσσης, Προλεγόμενα Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής, Πρόλογος Jean Ehrard. (εκδ. “Πόλις”, Αθήνα 2009)
De l’esprit des lois (Το πνεύμα των νόμων)
—μτφ. Κωστής Παπαγιώργης – Παναγιώτης Κονδύλης (εκδ. “Γνώση”, Αθήνα 1994, 2 τόμοι)
Défense de l’Esprit des lois (Υπεράσπιση του «Πνεύματος των Νόμων», 1750)
Essay sur le gout (Δοκίμιο περί καλαισθησίας, 1757)
—μτφ. – εισαγ. – σχόλια Α. Βέλιος (εκδ. “Printa”, Αθήνα 1993)
Pensées (Σκέψεις)
Spicilège (Σταχυολογήματα)
Discours sur la cause de l’écho (Λόγος περί των αιτίων της ηχούς)
Discours sur l’usage des glandes rénales (Λόγος περί της χρήσεως των νεφρικών αδένων)
Discours sur la cause de la pesanteur des corps (Λόγος περί των αιτίων του βάρους των σωμάτων)
Mémoire sur le principe et la nature du mouvement (Περί των αρχών και της φύσεως της κίνησης)