Η παρέα τσουγκρίζει τα ποτήρια με ούζο, το χταποδάκι και οι μεζέδες στο τραπέζι και η Χαρούλα Αλεξίου σιγοτραγουδά: “Ούζο όταν πιεις γίνεσαι ευθύς, βασιλιάς, δικτάτορας, Θεός και κοσμοκράτορας”.
Αυτή είναι η εικόνα που έρχεται στο μυαλό με το άκουσμα της λέξης ούζο! “Όχι”, δεν πρόκειται απλά για ένα ποτό που προκύπτει από την απόσταξη γλυκανίσου και βοτάνων, αλλά για μια απόλαυση που κουβαλά την ιστορία και την παράδοση της Ελλάδας. Mini, Ούζο 12, Βαρβαγιάννη, Ούζο Τσιλιλή… κάθε ούζο αποκαλύπτει τη “χημεία” των ανθρώπων, είτε βρίσκονται δίπλα στο κύμα, είτε στο βουνό!
Ο γλυκάνισος, οι αγροτικές περιοχές και το όνομα του…
Είναι γνωστό ότι παρασκευάζεται αποκλειστικά στην Ελλάδα περίπου από τον 19ο αιώνα, αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι έρχεται στα ποτήρια μας μετά από μια διαδικασία απόσταξης αλκοόλης, νερού, σπόρων γλυκάνισου και αρωματικών (κανέλα, γαρύφαλλο και μοσχοκάρυδο).
Τα χάλκινα καζάνια γεμίζουν με αραιωμένο αλκοόλ και αιθέρια έλαια, σφραγίζονται με ένα καπάκι και η πίπα αφήνει να περάσει το απόσταγμα στον ψυκτήρα και τον ατμό, ώστε να γεμίσει με αρώματα. Ανάλογα με το είδος του ούζου, το καζάνι αποκτά διαφορετικά συστατικά π.χ. το Ούζο Μυτιλήνης χαρακτηρίζεται από αρώματα μαστίχας Χίου, σε αντίθεση με το ούζο Μικρασιάτικης προέλευσης…
Το όνομά του ακολουθείται από δυο εκδοχές του παρελθόντος. Άλλοι λένε ότι οφείλεται σε έναν Τούρκο μπέι, ο οποίος δοκίμασε για πρώτη φορά ούζο και είπε:“Μωρέ αυτό είναι uso di Massiglia” (= για τη Μασσαλία). Μερικοί, υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “οζώ” (μυρίζω).
Βέβαια, υπάρχει και η αστεία εκδοχή που αναφέρει ότι προέρχεται από το “ου ζω”, δηλαδή “δεν ζω χωρίς ούζο”.
Όπου και εάν βρίσκεται η αλήθεια, το Ελληνικό ποτό φαίνεται να δημιουργήθηκε στην αγροτιά κατά την εποχή πλεονάσματος των σταφίδων και των σύκων. Τότε, οι αγρότες, κυρίως της Καλαμάτας, ασχολήθηκαν με το οινόπνευμα, με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες να τους μεταδίδουν την τέχνη της απόσταξης από την Ασία.
Ένα ποτηράκι ούζο κάνει καλό στην υγεία
Δεκάδες έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα τερπένια, δηλαδή οι υδρογονάνθρακες του ούζου, έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και παρουσιάζουν αντιοξειδωτική δράση. Με άλλα λόγια, προστατεύουν τα κύτταρα του σώματος από διάφορες ασθένειες, όπως είναι οι καρδιοπάθειες, κάποιες μορφές καρκίνου ή η γήρανση του δέρματος. Οι επιστήμονες συμπληρώνουν ότι τα τερπένια “πολεμούν” την ανάπτυξη της κακής χοληστερίνης και βοηθούν στην αντιμετώπιση του έλκους και της σκλήρηνσης κατά πλάκας.
Παράλληλα, πειράματα για τη συμβολή του ούζου στη διατροφή μας ανέδειξαν το γεγονός ότι το Ελληνικό ποτό μπορεί να ανακουφίσει τους ασθενείς με νόσο του Croh, μειώνοντας τη φλεγμονή τους. Οπότε, πιείτε ούζο γιατί κάνει καλό στην υγεία, αλλά με προσοχή γιατί… “βαράει” κατακούτελα!
Διαλύεται στο νερό και αμέσως αλλάζει χρώμα
Οι “κλασσικοί” λάτρεις του ούζου, το πίνουν ανέρωτο, αλλά αρκετοί είναι αυτοί που το αναμειγνύουν με νερό και πάγο, ώστε να περιοριστεί η καυστικότητα του αλκοόλ. Γιατί, όμως, όταν προσθέτουμε έστω και ελάχιστο νερό, το χρώμα του ούζου “ασπρίζει”; Τα ποτά με γλυκάνισο χαρακτηρίζονται από τα τερπένια (στοιχείο των αιθέριων ελαίων), τα οποία όμως διαλύονται μόνο στο αλκοόλ, και όχι στο νερό! Περίπου το 40% του αλκοόλ στο ποτήρι μας διατηρεί ακόμα τα τερπένια.
Ωστόσο, όταν προσθέτουμε νερό, η ποσότητα του αλκοόλ μειώνεται και τα τερπένια παίρνουν τη μορφή σταγονιδίων που δεν “διαλύονται”. Τότε το φως διαπερνά τα σταγονίδια και αντανακλάται στο χώρο. Έτσι, μέσα από το φαινόμενο της διάθλασης του φωτός… το ούζο αλλάζει χρώμα και αποκτά ένα γαλακτώδες φως.
Ούζο και μεζέδες… γιατί δεν πίνεται ξεροσφύρι!
Το ούζο “τραβάει” το μεζέ του, ειδικά σε μια ταβερνούλα δίπλα στη θάλασσα. Παραγγείλτε χταποδάκι στα κάρβουνα με λίγες σταγόνες ξύδι και αρκετά θαλασσινά, από μύδια και κυδώνια μέχρι σαρδέλες με αλάτι, γαρίδες και τηγανητό γαύρο. Εάν θέλετε πιο οικονομικές λύσεις, επιλέξτε τα τηγανητά κολοκυθάκια, το τζατζίκι, τη χωριάτικη και την ταραμοσαλάτα. Εναλλακτικά, παραγγείλτε τυροκαυτερή ή πικάντικο κασέρι και φέτα με λάδι και φρέσκια ρίγανη. Να θυμάστε, ότι σχεδόν όλα τα πικάντικα φαγητά ταιριάζουν με το ούζο, αφού χαρίζουν μια Μικρασιάτικη μυρωδιά στην ουζοκατάσταση.