Σε επικίνδυνα μονοπάτια μας οδηγεί η κυβέρνηση. Η πρόσφατη απόφαση να διώκονται όσοι διακινούν θεωρίες συνωμοσίας είναι άκρως προβληματική και πιθανότατα αντισυνταγματική. Κυρίως ανοίγει τον δρόμο για σειρά απαγορεύσεων που κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να οδηγήσουν.
του Δημήτρη Ριζούλη
«δημοκρατία»
Σήμερα επιβάλλονται απαγορεύσεις που αφορούν τον κορωνοϊό, αύριο όμως πιθανόν να υπάρχουν παρόμοιες για τα εθνικά θέματα, την πολιτική κατάσταση, την προβολή κομμάτων και υποψηφίων, κοινωνικά ζητήματα όπως το Μεταναστευτικό και ούτω καθεξής. Αλήθεια, ποιος ορίζει τι είναι θεωρία συνωμοσίας; Ποιος ελέγχει; Ποιος έχει την αρμοδιότητα και την πιστοποίηση να το πράξει; Η Αστυνομία, το υπουργείο ή μήπως κάποιος δικαστής; Στο διαδίκτυο αυτή η προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς.
Η πληροφόρηση ελέγχεται από μία ομάδα με ύποπτα και εμπαθή πρόσωπα υπό την ονομασία «ελληνικά hoaxes» που κατ’ επανάληψη έχουν καταγγελθεί ότι υπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα, ταυτίζονται με τις συστημικές επιλογές του κράτους και προωθούν συγκεκριμένη ατζέντα. Η πικρή εμπειρία του ελέγχου του διαδικτύου μεταφέρεται τώρα σε όλη τη δημόσια σφαίρα. Στην ουσία πρόκειται για λογοκρισία, απόπειρα ελέγχου της διακίνησης απόψεων και ιδεών που παραπέμπει σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Τι πάμε, δηλαδή, να κάνουμε στην Ελλάδα ό,τι κάνει ο Ερντογάν στην Τουρκία; Αυτόν ζηλέψαμε αντιγράφοντας τις μεθόδους του; Φαίνεται ότι το προβληματικό μοντέλο του διαδικτύου με τα ελληνικά hoaxes είναι ιδιαίτερα δελεαστικό για τους κατέχοντες την εξουσία. Θυμίζω απλώς ότι η «δημοκρατία» έχει υποβάλει μήνυση στα ελληνικά hoaxes για
παραπληροφόρηση του κοινού και προσπάθεια συκοφάντησης της εφημερίδας, ενώ αντίστοιχες μηνύσεις έχουν υποβληθεί και από πολλούς άλλους. Γιατί λοιπόν αντιγράφει αυτό το αποτυχημένο μοντέλο ο κύριος Χρυσοχοΐδης; Μήπως υπάρχει ευρύτερος σκοπός; Ακούω τις τελευταίες ημέρες το επιχείρημα «προέχει η δημόσια υγεία». Σωστό! Η δημοκρατία και η διακίνηση ιδεών όμως δεν μας ενδιαφέρουν; Τις θυσιάζουμε; Προφανώς όχι. Τα fake news και οι θεωρίες συνωμοσίας περιορίζονται μόνο με έναν τρόπο: τη σωστή και υπεύθυνη ενημέρωση των πολιτών. Αρμόδια για αυτό είναι η Πολιτεία, όμως δεν κάνει τίποτα για να βοηθήσει τα μέσα ενημέρωσης, αντιθέτως τα δυσκολεύει με κάθε τρόπο και ορισμένα εξ αυτών επιχειρεί να τα κλείσει.
Τα μέσα ενημέρωσης από την πλευρά τους οφείλουν να πληροφορούν με βάση τη δεοντολογία, να σέβονται κανόνες και αξίες, να μην κρύβουν καμία είδηση, να απορρίπτουν τα ψέματα, όμως να μην κάνουν προπαγάνδα έτσι όπως τη θέλουν οι κυβερνήσεις. Αν η κυβέρνηση ήθελε πραγματική πληροφόρηση, θα ενίσχυε τα επαγγελματικά media. Όμως δεν το κάνει και απλώς θέλει να ελέγξει οτιδήποτε γράφεται ή ακούγεται. Τα 20.000.000 που μοίρασε μάλλον δεν ήταν αρκετά… Για παράδειγμα, είναι θεωρία συνωμοσίας οι σοβαρές ενστάσεις για τον ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας; Είναι θεωρία συνωμοσίας το ενδεχόμενο να μην ελέγχθηκε σωστά ο κορωνοϊός στην Κίνα; Είναι θεωρίες συνωμοσίας οι επικρίσεις για την αναγκαιότητα της καραντίνας που επεβλήθη παγκοσμίως;
Είναι θεωρία συνωμοσίας η διαφωνία επιστημόνων για την αποτελεσματικότητα της χρήσης μάσκας; Σε τελική ανάλυση, υπάρχουν δεκάδες ερωτήματα που ούτε η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταφέρει να απαντήσει. Ποιος θα κρίνει αν αυτά τα ερωτήματα και αυτοί οι προβληματισμοί πρέπει να απαγορεύονται; Ένα όργανο της δημόσιας τάξης ή μήπως ένας δικαστής; Είναι ιδιαίτερα προβληματική αυτή η διαδικασία. Και αποτελεί τεράστια παγίδα για κάθε ευνομούμενο κράτος. Αν ανοίξουν τέτοιες κερκόπορτες, στο μέλλον πολλοί θα δελεαστούν να τις χρησιμοποιήσουν για περίεργους σκοπούς. Είμαστε ήδη σε εποχή προπαγάνδας και περιορισμού της ενημέρωσης, ας μην κάνουμε ακόμα πιο ασφυκτικό το πλαίσιο θυμίζοντας σκοτεινά καθεστώτα.
Κανόνες χρειαζόμαστε, όχι απαγορεύσεις στην πληροφόρηση. Και φυσικά στήριξη των πραγματικών μέσων ενημέρωσης. Μόνο έτσι θα νικηθούν τα ψέματα και η προπαγάνδα. Όμως έτσι θα φωτιστεί περισσότερο η αλήθεια. Κάτι που μάλλον δεν επιθυμεί η κυβέρνηση και συνολικά το σύστημα.