ΣΕΙΣΤΗΚΕ η Θεσσαλονίκη. 2.700 Χορευτές άνοιξαν το φεστιβάλ ποντιακών χορών.

Το 15ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών και οι πέντε Γενοκτονίες που συγκλόνισαν τον πλανήτη.
 

 
Πιο δυνατά από ποτέ. Έτσι χτύπησε χθες η καρδιά του ποντιακού ελληνισμού στο «PAOK Sports Arena», στη Θεσσαλονίκη, όπου πραγματοποιήθηκε το 15ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΠΟΕ). Περισσότεροι από 2.500 χορευτές, 100 και πλέον καταξιωμένοι καλλιτέχνες, μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των 460 ποντιακών σωματείων – μελών της ΠΟΕ, από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, έφεραν τον Πόντο στην προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη.

Στο φετινό φεστιβάλ συνδέθηκαν σκηνοθετικά πέντε διαφορετικές Γενοκτονίες, η αρμενική, η ασσυριακή, η εβραϊκή, εκείνη της Ρουάντας και των Γεζίντι που βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι γενοκτονίες, υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Παύλου Κουρτίδη, συνδυάστηκαν με τις πέντε περιφέρειες της ΠΟΕ, γεγονός που κατέγραψε λεπτομερώς το pontos-news.gr.
https://youtu.be/3r4cG-xAkLA
Το Φεστιβάλ φέτος ήταν επιφορτισμένο με έναν ισχυρό συμβολισμό, καθώς συνέπεσε με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό, τη σημερινή Σαμψούντα του Πόντου, στις 19 Μαΐου 1919.
Από εκείνη την ημέρα κι έπειτα, εντατικοποιήθηκαν οι μέθοδοι εξόντωσης του ελληνικού πληθυσμού, που ήδη από το 1914 βίωνε τη βάρβαρη γενοκτονική πολιτική των Νεότουρκων.
Το 2019 έχει ανακηρυχθεί από την ΠΟΕ επετειακό έτος της εκατονταετηρίδας της Γενοκτονίας του Πόντου, και σε αυτό το πλαίσιο το Φεστιβάλ ήταν αφιερωμένο στα 353.000 θύματα της Γενοκτονίας και σε κάθε ένα από αυτά ξεχωριστά. Στους παππούδες που δεν πρόλαβαν να δουν τη δύση της ζωής τους, στα παιδιά που δεν πρόλαβαν να ζήσουν, σε κάθε άμαχο που έχασε τη ζωή του απλώς και μόνο επειδή ήταν Έλληνας ορθόδοξος χριστιανός, αλλά και σε όλους όσοι κατάφεραν να επιζήσουν της Γενοκτονίας και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν βίαια την πατρίδα, τη μοναδική που γνώρισαν, τον Πόντο. Φέτος απέτισαν φόρο τιμής και στα θύματα όλων των γενοκτονιών που γνώρισε και εξακολουθεί να γνωρίζει η ανθρωπότητα έως σήμερα.
Στη μνήμη των χιλιάδων θυμάτων της Γενοκτονίας τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή πριν από την έναρξη του Φεστιβάλ. Η συγκίνηση μεγάλη, στην κεντρική σάλα και τις κερκίδες του «PAOK Sports Arena», ενώ ακολούθησε παρατεταμένο χειροκρότημα από τον κόσμο, που ξέρει να τιμά τους νεκρούς του.
Το πρώτο καλωσόρισμα το έκανε η Λάουρα Νάργες, που για πρώτη φορά (και με μεγάλη της χαρά και τιμή, όπως είπε), παρουσίασε το Φεστιβάλ. Συμπαρουσιαστής ήταν ο Γιώργος Συμεωνίδης.
«Κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου θα είμαστε έξω από το τουρκικό προξενείο»
Ο κόσμος άρχισε να ζεσταίνεται. Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της ΠΟΕ Γιάννης Παπαδόπουλος τους καλωσόρισε, μιλώντας για «τους νέους και τις νέες από όλη την Ελλάδα που μηδένισαν τα χιλιόμετρα για να βρεθούν στην ποντιομάνα Θεσσαλονίκη». Επισήμανε ότι «εκατό χρόνια μετά, η νεολαία αγωνίζεται για την αναγνώριση της Γενοκτονίας», και ότι «σε αυτήν τη γενιά δεν μπορεί κανείς να κλείσει το στόμα». Κατέληξε τονίζοντας πως «όσο η Γενοκτονία δεν βρίσκεται στη ατζέντα του υπουργείου Εξωτερικών, εμείς κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου θα είμαστε έξω από το τουρκικό προξενείο». Ακολούθησε ο πρόεδρος του ΣΠΟΣ Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Κουνατίδης, ο οποίος εκ μέρους των διοργανωτών είπε μεταξύ άλλων: «Σας καλωσορίζω στην όμορφη πόλη μας, την πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Το 15ο Φεστιβάλ είναι η γιορτή των Ποντίων. Φέτος επισκιάζεται από τα 100 χρόνια της Γενοκτονίας των προγόνων μας. Ως εκπρόσωποί τους, βρισκόμαστε εδώ για να φωνάξουμε ότι δεν ξεχνάμε, και ότι θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Δεν είναι εύκολο να ξεριζωθεί ένας περήφανος λαός όπως οι Πόντιοι».
Τη σκυτάλη πήρε ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Χρήστος-Δημήτριος Τοπαλίδης, ο οποίος κήρυξε την έναρξη του Φεστιβάλ. «Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, με ιδιαίτερη τιμή κηρύσσω την έναρξη του 15ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών. Χιλιάδες νέες και νέοι από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, χορευτές, χοροδιδάσκαλοι, μουσικοί, Διοικητικά Συμβούλια των πρωτοβάθμιων σωματείων – μελών μας, τα μέλη των περιφερειακών και του κεντρικού συμβουλίου της Ομοσπονδίας μας, η οργανωτική επιτροπή του Φεστιβάλ και οι εκατοντάδες εθελοντές κατέβαλαν επί μήνες άοκνες προσπάθειες προκειμένου να παρουσιαστεί σήμερα εδώ, από την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, η μεγαλύτερη εκδήλωση προβολής του ποντιακού πολιτισμού», είπε. Απευθυνόμενος στον υφυπουργό Μακεδονίας-Θράκης Θεόδωρο Καράογλου που εκπροσώπησε την κυβέρνηση, αλλά και στο σύνολο των εκλεγμένων αντιπροσώπων του ελληνικού λαού, τόνισε ότι «όλοι εμείς –εθελοντές, πολιτικοί ακτιβιστές στο ζήτημα της Γενοκτονίας– δεν μπορούμε και δεν πρέπει να υποκαθιστούμε την ελληνική πολιτεία. Απαιτούμε λοιπόν τη σύσταση μιας μόνιμης διαρκούς επιτροπής στη Βουλή των Ελλήνων για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, προκειμένου η Ελλάδα, η χώρα που γέννησε τη δημοκρατία, να ηγηθεί σε διεθνές επίπεδο του αγώνα προάσπισης της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και να είστε βέβαιοι πως ο αγώνας όλων ημών δεν υπαγορεύεται μόνο από την αίσθηση καθήκοντος απέναντί στους νεκρούς μας και τη δικαίωση της μνήμης τους, αλλά αποτελεί έναν γνήσιο αγώνα για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Ο πρόεδρος της ΠΟΕ αναφέρθηκε και στην παράνομη εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία και τις φρικαλεότητες που διαπράττονται σε βάρος του κουρδικού πληθυσμού.
Ο επίτιμος πρόεδρος της ΠΟΕ Γεώργιος Παρχαρίδης, που υπήρξε ο εμπνευστής του θεσμού και ο οποίος είχε (και έχει) σημαντικό ρόλο στο ποντιακό κίνημα, τόνισε από την πλευρά του: «Εκφράζω τη χαρά, τη συγκίνηση και την ικανοποίησή μου, γιατί τα φεστιβάλ των Ποντίων έγιναν ένας ακλόνητος θεσμός. Με τα φεστιβάλ και τις δράσεις μας δίνουμε τον δικό μας αγώνα για την ιστορία, τη Γενοκτονία, τα ήθη, τα έθιμα και τον πολιτισμό μας. Με τους αγώνες μας στέλνουμε παντού μηνύματα αγάπης και αλληλεγγύης. Δυστυχώς είμαστε μόνοι μας. Η πολιτεία έκανε το χρέος της το 1994, αναγνωρίζοντας σχεδόν μετά από 70 χρόνια τη Γενοκτονία. Από τότε είναι σταθερά απούσα». Συνεχίζοντας, τόνισε: «από την πολιτεία θα απαιτούμε να μπει μπροστά», και κατέθεσε συγκεκριμένη πρόταση υπογραμμίζοντας ότι «η πολιτεία οφείλει και πρέπει να δημιουργήσει ένα μουσείο για τον Πόντο και τους Πόντιους στη Θεσσαλονίκη και ένα μνημείο της Γενοκτονίας στην Αθήνα».
Ρίγη συγκίνησης στο γήπεδο όταν μπήκαν οι χορευτές
Σείστηκε το γήπεδο στην είσοδο των λαβάρων και των χορευτών, υπό τους ήχους της λύρας και του νταουλιού. Ο κόσμος στις κερκίδες, στο πόδι! Ολόκληρη η ιστορία του Πόντου πέρασε μπροστά από τα μάτια τους. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας δάκρυσαν. Ο Πόντος «έν’ άστρον φωτεινόν». Και αυτήν τη φορά η λάμψη του ακτινοβολεί από τη Θεσσαλονίκη.
Ρίγη συγκίνησης σκόρπισαν οι χοροί και τα θεατρικά δρώμενα που έκαναν αναφορά στη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, αλλά και συνολικά στους πέντε λαούς που βίωσαν ανάλογες φρικαλεότητες.
Η συγκίνηση έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν οι χορευτές του ΣΠΟΣ Θεσσαλονίκης σχημάτισαν με τα σώματά τους το λατινικό γράμμα «G», που παραπέμπει στη λέξη Γενοκτονία, όταν οι χορευτές του ΣΠΟΣ Ν. Ελλάδος και Νήσων σχημάτισαν με τα κορμιά τους τον αριθμό «353» συμβολίζοντας τον αριθμό των θυμάτων της ποντιακής Γενοκτονίας, και όταν αυτοί του ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας & Θεσσαλίας σχημάτισαν με τα σώματά τους τον αριθμό «100», όσα και τα χρόνια που πέρασαν από τη σφαγή των Ελλήνων του Πόντου.
Το… χορό στην κεντρική σάλα του γηπέδου άνοιξε ο ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας, και οι χορευτές αποθεώθηκαν – όπως συνέβη με όλους τους χορευτές από όλους τους Συνδέσμους. Χόρεψαν τρυγόνα, τερς, τίκ’ καϊτέ, ομάλ’ και τίκ’ μονόν, με τους πάνω από 6.000 θεατές να χτυπούν ρυθμικά τα χέρια, συνοδεύοντας τις λύρες και τα νταούλια που έδιναν το ρυθμό. Ακολούθησε ο ΣΠΟΣ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, επίσης με πέντε χορούς.
Λετσίνα, ούτσαϊ, καλόν κορίτσ’, φόνα και κότσ’, και ο Πόντος άρχισε να μπαίνει για τα καλά στο «PAOK Sports Arena».
Τρίτος στη σειρά ο ΣΠΟΣ Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Χόρεψαν σερενίτσα, τυρφών, σαρίκουζ’ διπλό, καβαζίτας και τίκ’ διπλό, ξυπνώντας και αυτός μνήμες από την αλησμόνητη πατρίδα. Ακολούθησε ο ΣΠΟΣ Νοτίου Ελλάδος και Νήσων, με κότσαρι, ομάλ’, έτερε, κοτσαγγέλ’ και αρχουλαμά. Το γήπεδο πήρε φωτιά. Το πρόγραμμα έκλεισε ο ΣΠΟΣ Νομού Θεσσαλονίκης, οικοδεσπότης της μεγαλειώδους εκδήλωσης. Χόρεψαν τρομαχτόν, διπάτ’, σαρικούζ’ Πάφρας, εμπροπίσ’ και πατούλα, και οι συμπολίτες χάρισαν στους χορευτές όλο το χειροκρότημα.
Η σέρρα που συγκλόνισε το γήπεδο
Όταν το πρόγραμμα τελείωσε, οι παρουσιαστές είπαν πως τον επίλογο της βραδιάς θα τον έγραφε η σέρρα – ο χορός που αφήνει εκστατικά άφωνο όποιον τον παρακολουθεί. Ο χορός που ακόμα και ο Πλάτων εξύμνησε. Ο χορός των χορών!
Και μόνο στο άκουσμα της λέξης «σέρρα» το κοινό εκστασιάστηκε, και με το χειροκρότημα καλούσε τους πυρριχιστές να ξεκινήσουν. Υπό τους ήχους της λύρας και του νταουλιού, δεκάδες μαυροντυμένοι πυρριχιστές με λεβέντικο παράστημα άρχισαν να μπαίνουν στην κεντρική σάλα του γηπέδου.
Σχημάτισαν τέσσερις ομόκεντρους κύκλους, κλείνοντας μέσα την ιστορία του Πόντου.
Ο πολεμικός χορός έστειλε μηνύματα, ότι αυτός ο λαός εκτός από μνήμη έχει και σθένος, για να διεκδικεί όσα του αναλογούν και δικαιούται.
Μόλις τελείωσε η σέρρα, εμφανίστηκαν πέντε λευκοφορεμένα κορίτσια, όσες και οι γενοκτονίες στις οποίες ήταν αφιερωμένο το Φεστιβάλ. Αυτό συμβόλιζαν.
Τα φώτα έσβησαν, όπως είχε σκοτεινιάσει ο ουρανός όταν οι λαοί τους ζούσαν τις εφιαλτικές στιγμές στα χέρια των διωκτών τους. Στο τέλος πυρριχιστές πλησίασαν τα πέντε κορίτσια, τα οποία σε έναν από αυτούς χάρισαν ένα μπουκέτο αμάραντα. Τα κορίτσια που εκπροσωπούσαν τα θύματα των πέντε γενοκτονιών, πέρασαν ανάμεσα από τους χορευτές, δείχνοντας το μέλλον, και οι χορευτές τις ακολούθησαν δείχνοντας τη συνέχεια. Όλοι μαζί αποχώρησαν από τη σκηνή, με το πλήθος να αποθεώνει συγκινημένο αλλά και ταυτόχρονα ευτυχισμένο, που ανήκει σε αυτήν τη φυλή, την ποντιακή.
Λένε ότι μια κεμεντζέ κι ένα νταούλι αρκούν για να σε ανατριχιάσουν. Αν πλάι στα μουσικά όργανα και τους ήχους τους βάλεις και τους χορευτές με τις γεμάτες συμβολισμούς φορεσιές τους, θα δεις όλη τη λεβεντιά και την περηφάνια του Πόντου. Τότε πώς τα μάτια σου μπορούν να μην δακρύσουν;
Κείμενο: Χρήστος Μουτσάκης.
Φωτογραφίες: Κώστας Παπαδόπουλος.