Οι προϋποθέσεις για την εγγραφής μελών και οι ηθικές αμοιβές τους…
Από τον Ελευθέριο Σκιαδά
«δημοκρατία»
«Θέλετε να παραδεχθώμεν τον γάμον ως κήπον με ρόδα; Η πενθερά είναι η άκανθα» έγραφε ο χαριτολόγος Μίμης Ψαθάς, σχολιάζοντας κάποτε το γεγονός ότι κάποιος γαμπρός είχε τραυματίσει την πεθερά του με μαχαίρι έπειτα από λογομαχία. Αυτά συνέβαιναν κατά την ενδιαφέρουσα δεκαετία του 1930 όταν βρέθηκε μάλλον στο αποκορύφωμά της και η φιλολογία περί πεθεράς. Η αφορμή δόθηκε από το γνωστό έγκλημα του Αθανασόπουλου που τον σκότωσαν η γυναίκα του και η πεθερά του. Το γεγονός προκάλεσε διάφορες μορφές σχολιασμού, όπως το γνωστό άσμα «Καημένε Αθανασόπουλε, τι σου ’μελλε να πάθεις / κι από κακούργα πεθερά τα νιάτα σου να χάσεις»!
Ανάμεσα στ’ άλλα συστήθηκε και «Σύλλογος Πεθεροπαθών». Είχε ως έμβλημα ένα ακάνθινο στεφάνι και εμφανίστηκε εκδίδοντας εγκύκλιο που υπέγραφε ο πρόεδρός του, ο οποίος θεωρείτο ότι είχε την πιο κακιά πεθερά. Γι’ αυτό καλούσε τους δεινοπαθούντες από τις πεθερές τους να σπεύσουν να εγγραφούν στον λαοσωτήριο σύλλογο, εφόσον πληρούσαν τα απαραίτητα προσόντα, τα οποία καταγράφονταν στην εγκύκλιο με τη μορφή ερωτήσεων:
1) Πόσων ετών είναι η πεθερά σου; (αν τολμάς να τη ρωτήσεις).
2) Πόσα χρόνια έχεις πεθερά;
3) Εχεις παραπεθερά (κουνιάδα);
4) Πόσες φορές μάλωσες άσχημα με τη γυναίκα σου λόγω της πεθεράς σου;
5) Πόσες φορές έφυγες νηστικός από το σπίτι λόγω της πεθεράς;
6) Πόσες φορές βρήκες την πόρτα κλειστή από την πεθερά;
7) Πόσες φορές σου πέταξε αντικείμενα στο κεφάλι η πεθερά σου;
8) Με ποιο θηρίο ταιριάζει η μορφή της πεθεράς σου;
9) Ο πεθερός σου μήπως άγιασε;
Αναλόγως με τις απαντήσεις που θα έδιναν οι ενδιαφερόμενοι, θα αποφασιζόταν αν θα εγγράφονταν ή όχι μέλη του συλλόγου. Υπήρχαν όμως και ηθικές αμοιβές οι οποίες απονέμονταν στα μέλη του. Οι ηθικές αμοιβές χωρίζονταν σε τέσσερις τάξεις.
Στην πρώτη τάξη κατατάσσονταν εκείνοι που έδερναν την πεθερά τους και οι οποίοι θεωρούνταν μεγάλοι ευεργέτες και αμείβονταν εφάπαξ. Στη δεύτερη τάξη όποιος καθιστούσε την πεθερά του ανίκανη να μιλήσει δικαιούτο ανέγερση του ανδριάντα του και, σε περίπτωση αδυναμίας, ανάρτηση της εικόνας του στα γραφεία του συλλόγου. Στην τρίτη τάξη καταγραφόταν όποιος δεν υπολόγιζε την πεθερά του. Θεωρείτο ότι δεν φοβόταν τον διάβολο και ανακηρυσσόταν «κληρονόμος του επίγειου παραδείσου». Στην τέταρτη και τελευταία τάξη κατατάσσονταν όλα τα μέλη ως ανταμοιβή για την ψυχική τους οδύνη.
Οπως όλα τα καταστατικά, έτσι και αυτό του «Συλλόγου Πεθεροπαθών» προέβλεπε τους λόγους που δεν γίνονταν δεκτά μέλη ή μπορούσαν να διαγραφούν τα εγγεγραμμένα. Στην τελευταία περίπτωση υπάγονταν τα μέλη που πέθαινε η πεθερά τους, οπότε διαγράφονταν έπειτα από ένα εξάμηνο, δηλαδή μέχρι να τη λησμονήσουν. Στον σύλλογο δεν γίνονταν δεκτά μέλη που είχαν κωφάλαλη πεθερά, ενώ στα πάθη δεν συγκαταλέγονταν οι ύβρεις της πεθεράς θεωρούμενες ως συνήθης διασκέδαση!
Αυτά ανέφερε το καταστατικό του «Συλλόγου Πεθεροπαθών» και έκανε τον Μ. Ψαθά να γράφει πως το δεύτερο συνθετικό της ονομασίας του προέρχεται από μία θεομηνία. Δηλαδή όπως πλημμυροπαθείς, πυροπαθείς, σεισμοπαθείς, έτσι και πεθεροπαθείς!
Η εξαίρεση του κανόνα που δεν επαληθεύτηκε!
Η πεθερά θεωρείτο λοιπόν το πρόσωπο που πρωταγωνιστούσε στη δραματική πλευρά του γάμου. Την ίδια περίοδο καταγράφηκε και η περίπτωση ενός άνδρα που απέκτησε αγαθή πεθερά. Μοναδική εξαίρεση στον μεγάλο κανόνα και γι’ αυτό τη λάτρευε. Πέθανε όμως γρήγορα, κι εκείνος από τον καημό του έφτιαξε μια πεθερά από πηλό, ένα ομοίωμά της. Την επισκεπτόταν κάθε μέρα και της έκανε λιβανωτό. Αλλά η πεθερά δεν μπορούσε να είναι καλή επ’ αόριστον. Και μια μέρα το ομοίωμά της έπεσε και τον καταπλάκωσε. Από τότε λένε ότι βγήκε επιγραμματικά και το όνειρο των πεθεροπαθών: Ούτε καλή ούτε κακιά / ούτε πηλένια πεθερά»!