Το σχέδιο ανάκαμψης “Next Generation EU” για την ψηφιακή μετάβαση

Η ψηφιακή μετάβαση, από κοινού με την πράσινη ανάπτυξη, αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης “Next Generation EU”, το οποίο παρουσίασε χθες η Ε.Ε. ως απάντηση στην κρίση, που προκαλεί η πανδημία του COVID-19.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε χθες τη δημιουργία ενός νέου μέσου ανάκαμψης, του Next Generation EU, ύψους €750 δισ. Ένα σημαντικό τμήμα του προγράμματος ανάκαμψης αφορά την ψηφιακή οικονομία και συγκεκριμένα την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και την προσαρμογή της στην ψηφιακή εποχή.
Ειδικότερα, η Ε.Ε. προωθεί τις επενδύσεις σε περισσότερη και καλύτερη συνδεσιμότητα, ιδίως όσον αφορά την ταχεία εγκατάσταση των δικτύων 5G. Επίσης, υποστηρίζει την ισχυρότερη βιομηχανική και τεχνολογική παρουσία σε στρατηγικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, της υπερυπολογιστικής και του υπολογιστικού νέφους. Επιπλέον, προωθεί την οικοδόμηση μιας πραγματικής οικονομίας δεδομένων ως κινητήριας δύναμης της καινοτομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, καθώς και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο.
Στην ψηφιακή διάσταση του προγράμματος ανάκαμψης “Next Generation EU” αναφέρθηκε διεξοδικά χθες η επικεφαλής της Επιτροπής, κυρία Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσιάζοντας το νέο χρηματοδοτικό μέσο. “Το σχέδιο ανάκαμψης μετατρέπει την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σε ευκαιρία, όχι μόνο στηρίζοντας την ανάκαμψη, αλλά και επενδύοντας στο μέλλον μας: η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ψηφιοποίηση θα ενισχύσουν την απασχόληση και την ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας και την υγεία του περιβάλλοντός μας”, τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής. Το σκεπτικό της Επιτροπής είναι το νέο σχέδιο να στηρίξει τις επείγουσες επενδύσεις, ιδίως όσον αφορά την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, οι οποίες κρατούν το “κλειδί” για τη μελλοντική ευημερία και ανθεκτικότητα της Ευρώπης.
Πώς θα λειτουργεί το πρόγραμμα
Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, το 93,5% των συνολικών κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων, αλλά και με ένα σημαντικό ποσό δανείων προς τις χώρες – μέλη. Το υπόλοιπο 6,5% προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων από το EFSI και το InvestEU. Αυτές οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν την κινητοποίηση ενός σημαντικά μεγαλύτερου όγκου χρηματοδότησης.
Το Next Generation EU θα συγκεντρώσει χρήματα με την προσωρινή αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων στο 2% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της Ε.Ε., δίνοντας στην Επιτροπή τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγησή της για να δανειστεί €750 δισ. στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα διοχετεύεται μέσω προγραμμάτων της Ε.Ε. και θα επιστραφεί σε μεγάλο χρονικό διάστημα μέσω των μελλοντικών προϋπολογισμών της Ε.Ε. – όχι πριν από το 2028 και όχι μετά το 2058. Για να επιτευχθεί αυτό με δίκαιο τρόπο και από κοινού, η Επιτροπή προτείνει ορισμένους νέους ίδιους πόρους. Επιπλέον, με σκοπό να διατεθούν το συντομότερο δυνατόν κονδύλια για την αντιμετώπιση των πιο πιεστικών αναγκών, η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, ώστε να διατεθεί επιπλέον χρηματοδότηση ποσού €11,5 δισ. ήδη το 2020.
Ψηφιακή μετάβαση
Τα χρήματα, που θα συγκεντρωθούν για το Next Generation EU, θα επενδυθούν μέσω τριών πυλώνων: Στήριξη προς τα κράτη-μέλη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, επανεκκίνηση της οικονομίας της Ε.Ε. με την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις, αξιοποίηση των διδαγμάτων από την κρίση.
Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, τη στήριξη προς τα κράτη-μέλη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ένας νέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους €560 δισ., θα προσφέρει χρηματοδοτική ενίσχυση σε επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη και την ψηφιακή μετάβαση. Το μέτρο διαθέτει μηχανισμό επιχορηγήσεων ύψους έως και €310 δισ. και θα μπορεί να χορηγεί δάνεια ύψους έως και €250 δισ. Η στήριξη θα είναι διαθέσιμη για όλα τα κράτη-μέλη, αλλά θα επικεντρώνεται σε εκείνα που πλήττονται περισσότερο και όπου οι ανάγκες ανθεκτικότητας είναι οι μεγαλύτερες.
Ψηφιακό μέλλον
Αναφορικά με το δεύτερο σκέλος, την επανεκκίνηση της οικονομίας της Ε.Ε. με την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις, ένα νέο Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας θα κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους με στόχο την επείγουσα στήριξη βιώσιμων ευρωπαϊκών εταιρειών στους τομείς, τις περιφέρειες και τις χώρες, που πλήττονται περισσότερο. Μπορεί να τεθεί σε λειτουργία από το 2020 και θα έχει προϋπολογισμό €31 δισ., με στόχο την αποδέσμευση €300 δισ. για τη στήριξη της φερεγγυότητας εταιρειών απ’ όλους τους οικονομικούς τομείς και την προετοιμασία τους για ένα καθαρότερο, ψηφιακό και ανθεκτικό μέλλον.
Επίσης, ένας νέος Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων, ενσωματωμένος στο InvestEU, θα προσφέρει έως €150 δισ. για την προώθηση της ανθεκτικότητας στρατηγικών τομέων, ιδίως εκείνων που συνδέονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και βασικών αξιακών αλυσίδων στην εσωτερική αγορά, χάρη στη συνεισφορά ύψους €15 δισ. από το Next Generation EU.
Τέλος, ποσό ύψους €94,4 δισ. θα διατεθεί για το πρόγραμμα “Ορίζων Ευρώπη”, το οποίο θα ενισχυθεί για τη χρηματοδότηση ζωτικής σημασίας έρευνας στον τομέα της υγείας, της ανθεκτικότητας και της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
Η Ελλάδα
Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει ποσό έως και €43,5 δισ. στο πλαίσιο του σχεδίου που παρουσίασε για το Ταμείο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, συνολικού ύψους €750 δισ. ευρώ. Το καθαρό όφελος για την Ελλάδα, με βάση την πρόταση της Επιτροπής, ανέρχεται σε €33,4 δισ., καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των €750 δισ. που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα €10,1 δισ.
Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρώπης, η Επιτροπή προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της Ε.Ε., καθώς προβλέπει ότι η μείωση του ΑΕΠ της φέτος θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., καθώς και το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος.
Συγκεκριμένα, το ποσό των €43,5 δισ. αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5,8% των €750 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της Ε.Ε. ανέρχεται σε 1,3%. Το καθαρό ποσό των €33,4 δισ. αντιστοιχεί στο 17,8% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ μόνο η Κροατία και η Βουλγαρία προτείνεται να έχουν μεγαλύτερο καθαρό όφελος ως ποσοστό του ΑΕΠ τους (22,4% και 19,3%, αντίστοιχα), αλλά με μικρότερα απόλυτα ποσά (€12,1 δισ. και €11,7 δισ., αντίστοιχα). Τα μεγαλύτερα ποσοστά από το Ταμείο Ανάκαμψης προτείνεται να λάβουν δύο άλλες μεσογειακές χώρες, η Ιταλία (20,4%) και η Ισπανία (19,9%).
sepe