Του Χρυσόστομου Τσιρίδη
Πρώτη αιτία μαζικών θανάτων στην Ομηρική ΙΛΙΑΔΑ φυσικά ο πόλεμος.
.
Κι εδώ αποδεικνύει ο καινοτόμος επαναστάτης Έλληνας Ποιητής, τις πρωτοπόρες ιδέες του στην Τεχνική και Αισθητική της Αφήγησης.
.
Ενώ δίνεται η εντύπωση “αμέτρητων” επώνυμων νεκρών, ο πραγματικός αριθμός τους κάθε άλλο παρά εντυπωσιακός είναι τελικά, για έναν 10χρονο πόλεμο.
.
Ας δούμε πρώτα ένα έτοιμο αριθμητικό από το Διαδίκτυο.
Νεκροί Αχαιοί / Νεκροί Τρώες (Πηγή “Ομηρικό ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΟ”)
.
Επώνυμοι Τρώες που σκοτώθηκαν από τους Αχαιούς: 180 (εκατόν ογδόντα)
Επώνυμοι Αχαιοί που σκοτώθηκαν από τους Τρώες: 40 (σαράντα).
.
Είναι προφανώς επιλογές αφήγησης με λογοτεχνικά κριτήρια, τα οποία μόνο επώνυμοι θάνατοι μπορούσαν να “προσφέρουν” στον Ποιητή.Τί εννοώ:
.
Πέρα από τους αναμφισβήτητα ενδιαφέροντες αυτούς αριθμούς, διαβάζοντας κάποιος το ίδιο το κείμενο, διαπιστώνει ότι η αφήγηση κινείται ανάμεσα στην ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ και την ΙΣΤΟΡΙΑ.
.
Για ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, Πώς ο πόλεμος ξεκληρίζει, μάλλον αφανίζει, ανθρώπους
και περιουσίες. Η συμπεριφορά του ανθρώπου σε συνθήκες πολέμου. Το δράμα, η τραγωδία των αμάχων…!
(περισσότερα σχετικά στο άρθρο μου: “πώς ΘΑ ήταν η Ιλιάδα, χωρίς… Όμηρο”)
.
Που σημαίνει ότι οι αριθμοί των νεκρών είναι πολλαπλάσιοι. Ο Ρεαλιστής Όμηρος δεν.. ξεχνά ότι γράφει τον (λογοτεχνικό) ΙΛΙΑΔΙΚΟ πόλεμο (δηλαδή την Ιλιάδα) με φόντο τον… απόηχο (=μνήμης και αφηγήσεων) ενός “πραγματικού” (πριν 400 χρόνια) πολέμου, του ΤΡΩΙΚΟΥ πόλεμου.
.
Έτσι ο ίδιος ο Ποιητής δεν μένει μόνο στους…δραματοποιημένους (αναγκαίους για την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ=πλοκή του έργου) ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ θανάτους, αλλά μιλάει και για απροσδιόριστο αριθμό νεκρών, ακόμη κι από το ξεκίνημα της Ιλιάδας.
.
“Ολέκοντο δὲ… λαοί” (Χάνονταν αμέτρητα πλήθη ανθρώπων)
.
Ακολουθούν 2-3 συγκεκριμένες αναφορές μαζικών θανάτων:
.
Η μήνις- η οργή του Αχιλλέα, έστειλε πολλούς γενναίους στον Άδη.
“Πολλάς δ’ ιφθίμους ψυχάς Άιδι προΐαψεν….”( πρώτοι στίχοι Ραψ. Α).
.
Ο Σκάμανδρος (άλλο παράδειγμα) αγανακτεί από τα…αναρίθμητα πτώματα που σώρευε ο Αχιλλέας στα νερά του και τα οποία έγιναν κόκκινα από το αίμα “ἐρυθραίνετο δ᾽ αἵματι ὕδωρ”.
.
Και βέβαια απόδειξη μαζικών θανάτων οι ΠΟΛΥ-ΗΜΕΡΕΣ ανακωχές μεταξύ των αντιπάλων, για την αναίρεση- ταφή των νεκρών τους, ακόμη και σε ομαδικούς τάφους.
.
Τί ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ αυτά:
Ο ανθρωπιστής ποιητής εκτός από τους “ηρωικούς” ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ (ποιητικά αξιοποιήσιμους) θανάτους, στέκεται με σεβασμό (τους χαρακτηρίζει “ιφθίμους”=γενναίους) στους ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΝΩΝΥΜΟΥΣ νεκρούς και εν γένει τα τραγικά θύματα ενός πολέμου.
.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ στις ΑΠΑΡΧΕΣ της, στην βάση της, στις ΑΛΗΘΕΙΕΣ της (!!!), από έναν ΠΟΙΗΤΗ.
.
“Υποδείξεις” του ανθρωπιστή Έλληνα Ποιητή που ευτυχώς θα “ακουστούν” από τις μελλοντικές γενιές.
.
Είναι οι συγκλονιστικοί “ΑΦΑΝΕΙΣ” του… ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ.
.
Και εντέλει τα εκατομμύρια των “ΑΓΝΩΣΤΩΝ” νεκρών των σημερινών ΚΕΝΟΤΑΦΙΩΝ.
.
“Των αγνώστων γενναίων(=ιφθίμων)” θα έγραφε μάλλον ο Ποιητής
.
Ο Όμηρος, όταν διαβάζεται σωστά.