Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά.
Η επική μάχη του Αχυρώνα του Λιοπετρίου, κατά την οποία 4 νέα παλληκάρια, αντιμετώπισαν εκατοντάδες Άγγλους κατακτητές και τους ντρόπιασαν. Δεν παραδόθηκαν και έπεσαν μαχόμενοι, κατά την ηρωϊκή αυτή μάχη. Θυσιάστηκαν αλλά Νίκησαν, όπως οι τριακόσιοι του Λεωνίδα…!
Το Χάνι της Γραβιάς. 8η Μαϊου 1821.
Ο Αχυρώνας του Λιοπετρίου. 2α Σεπτεμβρίου 1958
Αδικοχαμένοι ήρωες, λησμονημένες θυσίες και διδάγματα.
2α Σεπτεμβρίου 1958 – ΕΟΚΑ 55-59. Υπέρτατος ηρωϊσμός και αυτοθυσία.
«Τότε οι νεκροί πεθαίνουνε, όταν τους λησμονάνε!» ( Κ. Ουράνη)
Πρόλογος – Παρένθεση. Ενδεικτικό συμβολικό και επικό το ποίημα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, που χαρακτηρίζει την αυτοθυσία και τον απαράμιλλο ηρωϊσμό, όλων των πεσόντων ΕΛΛΗΝΩΝ Κυπρίων ηρώων και που ερμηνεύει πως αντίκρυζαν τον θάνατο τους, λίγο πρίν το τέλος. Φύλαξαν Θερμοπύλες…Ω ξειν αγγέλλειν τοις Ελλήσιν…
Γράφει ο ήρωας-ποιητής, με τον κονδυλοφόρο του, από χρυσόφτερο του Σταυραετού του Μαχαιρά, 17χρονος μαθητής τότε, λίγο πριν ανέβει στα βουνά της Κύπρου, σαν αντάρτης, αγωνιστής ψυχή τε και σώματι..( Γεννήθηκε 25 Φεβρ. 1938 – Απαγχονίσθηκε 14η Μαρτίου 1957.)*Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Ο εθνικός ποιητής, που ακόμα και όταν βρισκόταν στο ικρίωμα την ύστατη στιγμή προσευχόταν και τραγουδούσε τον Εθνικό Ύμνο, βροντοφωνάζοντας ΕΛΛΑΣ – ΚΥΠΡΟΣ – ΕΝΩΣΙΣ, όπως όλοι οι απαγχονισθέντες και πεσόντες μάρτυρες,
*Γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1938 στο χωριό Τσάδα, της επαρχίας Πάφου. Μπήκε νωρίς στον αγώνα, από τα μαθητικά του χρόνια κιόλας. Το 1953, σε ηλικία 15 ετών, κατεβάζει και τεμαχίζει την αγγλική σημαία στο Κολέγιο της Πάφου, κατά την ημέρα στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ στο Λονδίνο. Δύο χρόνια αργότερα, συλλαμβάνεται ως μέλος της νεολαίας της ΕΟΚΑ, επειδή συμμετείχε σε παράνομη πορεία.
Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 συλλαμβάνεται εκ νέου και κατηγορείται για κατοχή και διακίνηση παράνομου οπλισμού. Η δίκη του ορίζεται για τον Μάρτιο του 1957. Στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας δεν αφήνει περιθώρια στους δικηγόρους του για να τον υπερασπιστούν. Παραδέχεται την ενοχή του, με αξιοθαύμαστο τρόπο: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο».
«Παλιοί Συμμαθηταί, Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.»
«Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια/να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά./Θ΄ αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέρα/μεσ΄ τα λαγκάδια πέρα και στις βουνοπλαγιές./Ψάχνοντας για τη Λευτεριά θα ΄χω παρέα μόνη/κατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές./Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ΄ρθει το καλοκαίρι/Τη Λευτεριά να φέρει σε πόλεις και χωριά./Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια/να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά./Τα σκαλοπάτια θ΄ ανεβώ, θα μπω σ΄ ενα παλάτι,/το ξέρω θαν απάτη, δεν θαν αληθινό./Μεσ΄ το παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω τον θρόνο,/βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ΄ αυτό./Κόρη πανώρια θα της πω, άνοιξε τα φτερά σου/και πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ.»
«Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας. Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα χαμένο αδελφό, ένα παλιό του φίλο, ας πάρει μιαν ανηφοριά ας πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια, που παν στη Λευτεριά. Με την ελευθερία μαζί, μπορεί να βρει και μένα. Αν ζω, θα μ΄ βρει εκεί. Ευαγόρας Παλληκαρίδης.»
Γράφει στους γονείς του και ο βαθυστόχαστος ήρωας Κυριάκος Μάτσης, ο οποίος κατά τον ίδιο ηρωϊκό τρόπο, όπως όλοι οι αγωνιστές έπεσε μαχόμενος:
Αποσπάσματα.
«Πιστεύουμε ότι κάθε θυσία μας, δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μας επιφυλάσσει την λαμπράν τύχη να δώσωμεν την ζωήν μας για την πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτήν. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς, που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που έπεσαν για την πατρίδα».
«Το ζην εστιν αγωνίζεσθαι και το αγωνίζεσθαι εστιν νικάν….Θα ριχτώ στον αγώνα, θα πολεμήσω τίμια και παλληκαρίσια. Θα αγωνιστώ για τον λαό. Τον βλέπω αμόρφωτο και θέλω να τον μορφώσω. Τον βλέπω αδικημένο και θέλω να τον δικαιώσω…Αν πραγματικά μια φορά κανείς πεθαίνει….το να πεθάνει κανείς για την Ελλάδα…την Ελευθερία….θεία είναι η δάφνη…Η Ελλάδα όπως είπε και ο Λόρδος Βύρων, δεν είναι τίποτα άλλο παρά νεκροθήκη ημιθέων….»
Πραγματικά δεν είναι απορίας άξιον, αλλά είναι ανεξήγητο, πως αυτοί οι αγωνιστές της Ελευθερίας, ήταν ταυτόχρονα λόγιοι φιλοσοφημένοι ποιητές, συγγραφείς, που συνεχώς υμνούσαν την αγαπημένη τους πατρίδα και προσεύχονταν στον Θεό, κρατώντας στο ένα χέρι το ντουφέκι και στο άλλο το καλαμάρι. Η μόνη αυτονόητη εξήγηση, ήταν ότι Θεία επιφοίτηση ευλογημένη είχαν…
Εν συνεχεία….
Αχυρώνας Λιοπετρίου. Το ανεπανάληπτο έπος του ηρωϊσμού και αυτοθυσίας. ΕΟΚΑ 55-59
Εκατοντάδες Άγγλοι περικυκλώνουν τέσσερα νέα παλληκάρια, σε ένα Αχυρώνα στο ηρωικό Λιοπέτρι,γενέτειρα ηρώων και εθνομαρτύρων. Τους καλούν να παραδοθούν…Και η ηρωική απάντηση : « Δεν παραδιδόμαστε…Θα αποθάνωμεν για την Ελευθερία της Κύπρου και την Ένωση.» Ήταν 2α Σεπτεμβρίου 1958.
Οι θρυλικοί ήρωες: *Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας, Χρίστος Σαμαράς.Ανταγωνίσθηκαν σε ηρωισμό και αυτοθυσία ο ένας τον άλλο.
Οι θρασύδειλοι Άγγλοι κατά την πάγια τακτική τους, δύο φορές προσπάθησαν να τους κάψουν, την αντίσταση τους δεν μπορούσαν για να κάμψουν. Ελικόπτερο ρίχνειεμπρηστικές βόμβες. Η έξοδος των ανταρτών, αλλά και η μεγάλη διάρκεια της μάχης, ίσως είναι από τις πιο επικές του Ελληνισμού. Αφού κατατροπώνουν τους Άγγλους, που θρηνούν αρκετούς νεκρούς, όρθιοι συνεχίζουν να μάχονται. Δεκάδες πολυβόλα τους γαζώνουν και πέφτουν ηρωικά μαχόμενοι με το χαμόγελο της περηφάνειας και της τιμής ζωγραφισμένο στο λαμπερό τους πρόσωπο. ( Search Mάχη Αχυρώνα Λιοπετρίου – φωτογραφίες). Στις φωτογραφίες οι ήρωες είναι ξυπόλυτοι και διάτρητοι από σφαίρες. Οι Άγγλοι όταν τους ζήτησαν να παραδοθούν, απάντησαν .. «Σας έχουμε γραμμένους στα παλιά μας τα παπούτσια. Σας τα παραδίδουμε. Ελάτε..» Και τα πέταξαν στα μούτρα των Άγγλων. Έτσι πέθαινα οι ‘Ελληνες Κυπραίοι αγωνιστές της Ελευθερίας. Όλοι! ( Σχετική αναφορά πιο κάτω.)
« Έτσι έπεφταν μαχόμενοι όλοι οι αγωνιστές της Ελευθερίας της Κύπρου, στην καρδιά και την ψυχή τους την πατρίδα τους την σκλαβωμένη, την Ένωση και την «Μάνα» Ελλάδα είχαν, με το χαμόγελο στο φωτεινό τους πρόσωπο…Είναι άσβεστοι ιεροί πυρσοί, λαμπάδες, κεριά, κανδήλια και δάδες, που φωτίζουν και θυμίζουν στον Ελληνισμό τους αγώνες και θυσίες της Εσταυρωμένης Περήφανης Κύπρου. Δεκάδες οι μάχες, δεκάδες οι αγωνιστές που δεν παραδόθηκαν και έπεσαν μαχόμενοι…»
Η Ελληνική Κυπριακή ηρωική ψυχή με την έμφυτη πατρογονική ανδρεία, πάντα θα αναδύεται και αφυπνίζεται, από τις ιερές ιαχές των προγόνων της, περί ελευθερίας και γενναιότητας….
*Η ηρωϊκή οικογένεια Κάρυου εκτός από τον Ανδρέα Κάρυο που έπεσε την 2α Σεπτεμβρίου 1958, έχασε και τον αδελφό του Γιώργο στον απελευθερωτικό αγώνα., ο οποίος τον ακολούθησε στις 28 Οκτ. 1958, μετά από ηρωική μάχη κατά των Άγγλων, όπου πληγώθηκε σοβαρά και πέθανε σε λίγο στο νοσοκομείο Λευκωσία αφού οι Άγγλοι και ετοιμοθάνατο τον βασάνισαν οικτρά.
Η ηρωομάνα Φλουρεντζού, στην κηδεία του δεύτερου ήρωα γιού της Γιώργου, τον αποχαιρέτησε με τα επικά λόγια: Κάθε σαράντα και ένα γιο στελλω εις την θυσία , μα εν γονατώ χαμαί, παρακαλώ προσεύχομαι να ρτει Ελευθερία…..
Όταν ηρωικά αγωνιζόταν στον Αχυρώνα, ο Ανδρέας, μαζί με τους συναγωνιστές του η ηρωική του μάνα, που απομακρύνθηκε με την βία από τους Άγγλους, τους φώναξε από μακριά «Να αγωνισθείτε παιδιά μου, σαν ήρωες…» Ω! Τι ψυχή και τι καρδιά η λεβεντομάνα, να παροτρύνει τα σπλάχνα της να οδεύσουν προς ένδοξο θάνατο…
Ο Κάρυος, ήταν νιόπαντρος και απέκτησε δυο μικρά παιδιά, με τον έρωτα της ζωής του, την Δέσποινα η οποία έφυγε σαν αγωνίστρια της ΕΟΚΑ, ηρωίδα Κυπρία, από την ζωή σε ηλικία 82 χρόνων στις 10 Ιουνίου 2017, χωρίς να βγάλει ποτέ τα μαύρα ρούχα και ποτέ να ξεχάσει τον αγαπημένο της…Όταν έπεσε ηρωικά ο σύζυγος της Ανδρέας, η πανώρια Δέσποινα, ήταν 23 ετών και ήταν έγκυος το δεύτερο παιδί.
Μακρυά της, λίγες μέρες πριν πέσει ηρωικά ο Κάρυος,της έγραψε..
«Ήμουν άγριος και με ημέρεψες, ήμουν σκληρός και με μαλάκωσες, ήμουν άνεμος που σκορπούσε καταστροφή και με έκανες ανοιξιάτικη λιακάδα. Ευχαριστώ για όλα και θα σ αγαπώ για με την ίδια φλόγα όπως πάντα!» Ήταν η τελευταία του επιστολή…. Ήταν η προαναγγελία ενός ηρωικού θανάτου και θυσίας…
Ήρωες, Λεβέντες, Ιδεολόγοι, Πατριώτες, Πιστοί Χριστιανοί, Ερωτικοί, Λόγιοι, Ποιητικοί, Αγωνιστές μέχρι αυτοθυσίας. «Έφευγαν» όλοι και εις το πρόσωπον τους είχε αποτυπωθεί το γλυκύτερον μειδίαμα, ένα μειδίαμα γαλήνης και ύψιστης ικανοποίησης διά την υπερτάτην θυσίαν τους.
Με περηφάνεια, αλλά και πύρρεια δάκρυα, συνεχίζω…Οι Βρεττανοί φωτογράφιζαν τους νεκρούς ήρωες, για να έχουν στοιχεία. Και οι τέσσερις νεκροί απαθανατίστηκαν ξυπόλητοι. Η εκτίμηση είναι ότι, όταν επιχείρησαν να βγούν από τον αχυρώνα έβγαλαν τα παπούτσια τους,θέλοντας να δείξουν στους Βρετανούς, πως δεν βγαίνουν για να ξεφύγουν, αλλά για να μείνουν εκεί και να πολεμήσουν. (;)
Η ισχυρότερη εκδοχή, είναι ότι οι ήρωες αγωνιστές, όταν ο *Τούρκος αξιωματικός πραιτωριανός των Άγγλων,τους κάλεσε να παραδοθούν, ΑΥΤΟΙ τους έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους και τους τα πέταξαν στα μούτρα, ντροπιάζοντας τους…. Παρέδωσαν τα άρβυλα τους…
Στενός φίλος μας, όταν επισκεφθήκαμε τον Αχυρώνα, επιβεβαίωσε ότι όντως οι ήρωες προσβλητικά πέταξαν τα άρβυλα τους στα μούτρα των Άγγλων… Ήταν ξάδελφος του αγωνιστή Παναγιώτη Καλλή, στον οποίο ανήκε το κρησφύγετο – αχυρώνας και ο οποίος βασανίσθηκε άγρια από τους Άγγλους, για να προδώσει τους αγωνιστές, αλλά δεν λύγισε,
*Σημ. Οι ΤΚ τότε ήταν οι πραιτωριανοί των Άγγλων. Οι επικουρικοί ΤΚ, συμμετείχαν πρόθυμα σε μάχες κατά της ΕΟΚΑ, κατέδιδαν αγωνιστές και τους βασάνιζαν βάναυσα, μαζί με τους Άγγλους εγκληματίες. ( Μακέβοϋ,Μέρλιν, Μπέρτζ, οι Τούρκοι Γιλντιρίμ, Αλή ,κ.ά., Μπάρλοου, Σέβορυ. Λιτς, Μακλόκλαν κ.ά.)
Την βρώμικη δουλειά των ανακριτών αναλάμβαναν και συνέχιζαν οι Τούρκοι επικουρικοί….
Με αρρωστημένες μεθόδους βασανισμού πέρα από κάθε λογική, οι ανακριτές έδιναν τις εντολές και οι δήμιοι αναλάμβαναν δράση μέσα στα σκοτεινά δωμάτια των ανακριτηρίων.
….. Πολλούς από αυτούς Άγγλους και Τουρκοκυπρίους βασανιστές, η ΕΟΚΑ τους εκτέλεσε, αλλά δυστυχώς, αρκετοί ΤΚ από τους εγκληματίες, όταν η Κύπρος κηρύχθηκε σε ανεξάρτητο κράτος αμνηστεύθηκαν και *τιμητικά συμμετείχαν στην νέα αστυνομική δύναμη της Κύπρου… Ήταν όλοι μέλη της τρομοκρατικής ΤΚ οργάνωσης της ΤΜΤ και βαρύνονταν με εκατοντάδες απεχθή εγκλήματα….
*Αυτή ήταν η εθνική μας κατάντια …Μετά από ένα νικηφόρο επικό αγώνα, να μας φέρουν τις επαίσχυντες συμφωνίες ΖΥΡΙΧΗΣ – ΛΟΝΔΙΝΟΥ, που ήταν η απαρχή νέων δεινών του Κυπριακού Ελληνισμού, να απεμπολήσουμε το όραμα της ΕΝΩΣΗΣ, για το οποίο θυσιάστηκαν δεκάδες αγωνιστές, να αναγνωρίσουμε ισότιμα δικαιώματα στους πολέμιους μας Τουρκοκύπριους του 18% τότε ( Σήμερα 8-9%), να έχουν και αντιπρόεδρο στην νέα Κυπριακή Δημοκρατία και οι πρώην αποικιοκράτες σφαγείς να διατηρούν διάσπαρτες ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ βάσεις και κατασκοπευτικούς σταθμούς σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας…Κράτος εν κράτη… Και τέλος για να είμαστε φρόνιμοι στο μέλλον, μας επέβαλαν και αποδεχτήκαμε να έχουμε Εγγυήτριες Δυνάμεις, δηλαδή ..»δεσμοφύλακες»….Κατά τα άλλα ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕ, όπως αναφώνησε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επιστρέφοντας στην Κύπρο, μετά τις συμφωνίες την 1η Μαρτίου 1959, αλλά και όπως δήλωσε περίπου το ίδιο και ο Κ. Καραμανλής επιστρέφοντας στην Αθήνα από Λονδίνο! Μια Πύρρειος ή Καδμεία νίκη, εν γνώσει μας…Όταν πλέον το αντιλήφθηκε ο Μακάριος, ότι τα δεινά της Κύπρου, μετά τις συμφωνίες μαύρα σύννεφα και καταιγίδες θα έφερναν στον κυπριακό ουρανό και θέλησε να επανορθώσει, καταργώντας 13 σημεία των Συμφωνιών στις 30 Νοεμβρίου 1963, ( Οι προετοιμασμένοι ΤΚ εξτρεμιστές της ΤΜΤ, δεν δίστασαν να προκαλέσουν και προσβάλουν. Στις 3 Δεκεμβρίου 63, ανατίναξαν τον αδριάντα του ήρωα της ΕΟΚΑ, Μάρκου Δράκου στη Λευκωσία) τότε ήταν πολύ αργά, η αρχή του τέλους ξεκίνησε με τη εξέγερση των στασιαστών τρομοκρατών της ΤΜΤ, οι οποίοι είχαν προετοιμασθεί προ πολλού με την αρωγή της Τουρκίας…Οι μόνοι απροετοίμαστοι, τότε ήταν οι Ελληνοκύπριοι, όταν οι αγωνιστές ( που δεν εκπροσωπήθηκαν στις διαπραγματεύσεις), παρέδωσαν τα τιμημένα όπλα της ΕΟΚΑ με βάση τις συμφωνίες και παρέμειναν ως αμνοί επί σφαγήν…,και τα οποία οι δόλιοι Άγγλοι τα έδωσαν προς …καταστροφή σε Τούρκους αξιωματικούς πραιτωριανούς τους και κατέληξαν στα χέρια της ΤΜΤ (Πολλά όπλα με χαραγμένη την λέξη ΕΟΚΑ βρέθηκαν σε κατειλημμένα τουρκικά φυλάκια.) Αυτά!
Απολογούμαι που επεκτείνομαι και σε άλλα θέματα, αλλά δυστυχώς η ιστορία της πολύπαθης Ελληνικής Κύπρου είναι ένας λαβύρινθος. Όταν μπεις μέσα, ούτε τι θα συναντήσεις ξέρεις, αλλά και ούτε, που είναι η έξοδος γνωρίζεις…..Θάρσει. Λέγων το αληθές, ου σφαλεί ποτέ. Σε όποιους αρέσει η αλήθεια, καλώς! Σε όποιους όχι, θα προσπαθήσουν, να σε κατασπαράξουν ως Μινώταυροι, αλλά εγώ μέχρι έσχατου τέλους θα μιλώ και θα γράφω μόνο με την γλώσσα της αλήθειας…..
Απόσπασμα από τιμητικό αφιέρωμα στο βιβλίο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΚΥΠΡΟΣ….
Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας έγραψε για τους νεκρούς που είχαν οι Άγγλοι:» Εις το Λιοπέτρι αι απώλειαι των Άγγλων πρέπει να είναι πολύ σοβαραί. Έλλην αστυνομικός είδε μόνο 7 νεκρούς και αρκετούς τραυματίας. Ο *Ταξίαρχος έκλαιεν απροκάλυπτα μόλις αντίκρυσε την σκηνήν, ο δε ‘Αγγλος αστυνόμος Βαρωσίων αφιχθείς εκεί, επυροβόλησε με το πιστόλι του τα πτώματα των νεκρών από την λύσαν του.
Ο Αχυρώνας έγινε τόπος προσκυνήματος και οι αγωνιστές σύμβολα της ελευθερίας, καθώς συγκίνησαν με τη θυσία τους όχι μόνο τον ελληνισμό, αλλά και την παγκόσμια κοινή γνώμη, που αναγνώρισε και τίμησε την αυτοθυσία τους.
Οι Άγγλοι για λόγους γοήτρου δεν αποκάλυψαν ποτέ τον αριθμό των νεκρών τους, όμως στα αγγλικά στρατιωτικά κοιμητήρια όπου είναι θαμμένοι εκατοντάδες, άλλοι νεκροί τους, υπάρχει μνημείο, που αναφέρει αρκετούς νεκρούς ‘Αγγλους που … «δολοφονήθηκαν» από την τρομοκρατική οργάνωση ΕΟΚΑ, στο Λιοπέτρι….
Οι ήρωες ήταν σκυταλοδρόμοι Λευτεριάς και Ένωσης της σκλαβωμένης πατρίδας τους με την μητέρα Ελλάδα. Ξεκίνησαν κρατώντας αντί σκυτάλης, πυρακτωμένο άσβεστο δαυλό, που τους κατάκαιγε τα χέρια. Δεν τον άφησαν ..Συνέχισαν γνωρίζοντας, ότι στο τέρμα θα συναντούσαν ένδοξο μαρτυρικό θάνατο…. Φτάνοντας στο τέρμα, αδελφωμένοι και αγκαλιασμένοι, αφού δαφνοστεφανώθηκαν, ανέβηκαν τα σκαλοπάτια, που παν στην Λευτεριά και με χρυσά γράμματα χαράχτηκαν τα ονόματα τους στο Πάνθεο των ηρώων… Από κει ψηλά φώτισαν τον απανταχού Ελληνισμό, που με απόγεια συγκίνηση και περηφάνεια τους θυμάται μέχρι σήμερα και θα τους θυμάται αιώνια….
Γράφει ο Αρχηγός Διγενής στα Απομνημονεύματα του:«Είναι πολύ δύσκολον εις εμέ να ξεχωρίσω μεταξύ των τεσσάρων αυτών παλληκαριών ποιος ήταν ο γενναίος των γενναίων, διότι και οι τέσσαρες συνηγωνίσθησαν την στιγμήν εκείνην ποιός θα πέθαινε γενναιότερων»…
Βροντοφώναξε και ο Σταυραετός του Μαχαιρά Γρηγόρης Αυξεντίου, υπό τον ήχο του πολυβόλου του, στους μυρίους Άγγλους όταν τον κάλεσαν να παραδοθεί… «Γνωρίζατε πως αγωνίζονται οι Έλληνες. Τώρα θα μάθετε και πως πεθαίνουν. Μολών λαβέ…» και μετουσιώθηκε σε άσβεστη ιερή λαμπάδα Ελευθερίας, όπως όλοι οι πεσόντες ήρωες.
Απόσπασμα από δημοσιευθέν τιμητικό άρθρο.
Πηγή: liopetri.org
2 Σεπτεμβρίου 1958: Η Μάχη στον Αχυρώνα στο Λιόπετρι …
Διεξάγεται η Μάχη στον Αχυρώνα, στο Λιόπετρι Αμμοχώστου, μια από τις φονικότερες από την έναρξη δράσης της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου. Τέσσερις άνδρες της ΕΟΚΑ (Φώτης Πίττας, Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού και Χρίστος Σαμάρας) πέφτουν ηρωικά μαχόμενοι, ενώ σκοτώνονται και τραυματίζονται αρκετοί βρετανοί στρατιώτες. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου, έγινε μία από τις πιο επικές μάχες, που έδωσε η ΕΟΚΑ. Ο ταπεινός αχυρώνας χαρακτηρίστηκε «Νέο Χάνι της Γραβιάς». Για τους τέσσερις ήρωες του Αχυρώνα, τον Ανδρέα Κάρυο, τον Ηλία Παπακυριακού, τον Φώτη Πίττα και τον Χρίστο Σαμάρα. Οι τέσσερις αγωνιστές πήγαν τη νύκτα της 30ης Αυγούστου στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν τα εκεί μέλη της ΕΟΚΑ σε θέματα που αφορούσαν τις ενέδρες. Στις 2.00 π.μ. της 1ης Σεπτεμβρίου εμφανίστηκαν κοντά στο χωριό στρατιωτικά αυτοκίνητα. Οι αγωνιστές προσπάθησαν να φύγουν από το χωριό, αλλά δεν μπόρεσαν, λόγω των μπλόκων που συνάντησαν.
Κάρυος Ανδρέας Σαμάρας Χρίστος Πίττας Φώτης Παπακυριακού Ηλίας
Αποφάσισαν έπειτα να διασπάσουν τον κλοιό χρησιμοποιώντας αυτοκίνητο. Στη δεύτερη αυτή προσπάθεια τους, αντάλλαξαν πυροβολισμούς με Άγγλους στρατιώτες, αναγκάστηκαν όμως να επιστρέψουν στο Λιοπέτρι. Γύρω στις 3.00 π.μ. κατέφυγαν στον αχυρώνα του Παναγιώτη Κάλλη. Ακολούθησε κατ’ οίκον περιορισμός και ανάκριση όλων των κατοίκων, που μέχρι τις 3.00 μ.μ. βρίσκονταν συγκεντρωμένοι μέσα σε συρματοπλέγματα. Στον αχυρώνα έγινε έρευνα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Στις 1.00 μετά τα μεσάνυχτα της 2ας Σεπτεμβρίου, οι Άγγλοι επανήλθαν κατόπιν πληροφοριών, περικύκλωσαν τον αχυρώνα και ζητούσαν από τον ιδιοκτήτη να τους δείξει που κρύβονταν οι τέσσερις αγωνιστές. Ο ιδιοκτήτης και η οικογένεια του δεν έδωσαν καμιά πληροφορία, παρά τα βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκαν. Οι Άγγλοι κάλεσαν τους αγωνιστές να παραδοθούν, αλλά δεν πήραν καμιά απάντηση. Στη συνέχεια, έχοντας προκάλυμμα τον ιδιοκτήτη, πυροβόλησαν εντός του αχυρώνα, αλλά και πάλι δεν πήραν καμιά απάντηση. Το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου, έγινε νέος κατ’ οίκον περιορισμός και ο ιδιοκτήτης του Αχυρώνα υποβλήθηκε σε νέα βασανιστήρια. Οι Βρετανοί αφού τελικά τους εντόπισαν, χρησιμοποιώντας έναν ελληνόφωνο *Τούρκο αξιωματικό, τους προειδοποίησαν ότι για να ζήσουν έπρεπε να βγουν άοπλοι από τον αχυρώνα. Όμως και πάλι δεν έλαβαν καμία απάντηση. Μία ομάδα στρατιωτών επιχείρησε να πλησιάσει τον αχυρώνα, όταν δέχτηκαν τις σφαίρες των αγωνιστών. Ακολούθησε ένα πραγματικό πανδαιμόνιο. Ομάδα στρατιωτών, που έφτασε κοντά στον αχυρώνα δέχτηκε πυροβολισμούς από τους τέσσερις αγωνιστές. Οι Άγγλοι τότε ζήτησαν ενισχύσεις, που σύντομα ήρθαν. Οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν και οι αγωνιστές κλήθηκαν να παραδοθούν. Ακολούθησε μικρή διακοπή και οι πυροβολισμοί επαναλήφθηκαν σφοδρότεροι. Αρκετοί στρατιώτες χτυπήθηκαν. Οι Άγγλοι έριξαν χειροβομβίδες και βόμβες χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ένας από τους αγωνιστές βγήκε από τον αχυρώνα πυροβολώντας, αλλά φονεύθηκε από Άγγλο στρατιώτη. Οι άλλοι αγωνιστές συνέχισαν να πυροβολούν και τραυμάτισαν ένα στρατιώτη και ένα λοχαγό. Στην ανταλλαγή νέων πυροβολισμών φονεύθηκε δεύτερος αγωνιστής. Άλλοι στρατιώτες ανέβηκαν στην οροφή του αχυρώνα, όπου άνοιξαν τρύπα, έριξαν μέσα ρούχα και βενζίνη. Τα ρούχα πήραν φωτιά, αλλά σε λίγο έσβησαν. Ενώ η μάχη συνεχιζόταν με αυτόματα και χειροβομβίδες, αγγλικό ελικόπτερο έριξε εμπρηστικές βόμβες και ο αχυρώνας πήρε αμέσως φωτιά. Τότε οι δύο αγωνιστές όρμησαν έξω και αφού φόνευσαν αρκετούς Άγγλους, πολυβολήθηκαν και φονεύθηκαν από τους στρατιώτες.
Οι τέσσερις αγωνιστές της ΕΟΚΑ με τον ηρωικό τους θάνατο συγκίνησαν όλο τον κυπριακό λαό και προκάλεσαν παγκόσμιο θαυμασμό. Ο τόπος της θυσίας τους, στον οποίο στήθηκαν οι ανδριάντες τους, έγινε αμέσως μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου εθνικό προσκύνημα. Σήμερα ο αχυρώνας και η πέριξ αυλή διαμορφώθηκαν σ’ ένα Μνημειακό Χώρο για να διαιωνίζει το μεγαλείο του ηρωισμού και της αυτοθυσίας τους.
Ανδρείος ο περί τον καλόν θάνατον αδεής. (Αριστοτέλης,)
ΑΝΔΡΕΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΤΙΜΗΜΕΝΟ ΘΑΝΑΤΟ.
Στις μάνες των νεκρών ηρώων της ΕΟΚΑ 1955-1959. Τιμής και μνήμης ένεκεν.
ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΙΣ ΛΕΒΕΝΤΟΓΈΝΝΕΣΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΚΥΠΡΙΕΣ ΜΑΝΕΣ…
Επική και λυρική αφήγηση. Διασκευή Αντώνη Αντωνά.
Η γριά ηρωομάνα Φλουρεντζού, /του Ανδρέα και Γιώργου Κάρυου, /δεν γονατίζει στον εχθρό, όταν νεκρούς,/αντικρύζει τους ήρωες γιους της./«Κάθε σαράντα κι΄ ένα γιό πέμπω,/εις την θυσία, μα εν γονατώ χαμαί,/παρακαλώ προσεύχομαι,/να΄ ρτει η Ελευθερία./Τούτα που μας εκάμετε, /εν θα σβηστούν αιώνια τζιαί/αν δεν κανέσουν τα παιδκιά,/ ας πάσιν τζιαι τ΄αγγόνια.»/Ο πόνος δεν ελύγισε,/τις ηρωομάνες να γονατίσουν/.Δεν έπεσαν εις τον εχθρό, χαμαί,/την μπότα του να προσκυνήσουν./Επικός ο λόγος της μάνας Αυξεντίου,/της Αντωνούς, π΄ αγέρωχη, χωρίς,/να δει τον νεκρό ήρωα, που από φόβο, /για την οργή του λαού, κρυφά,/θάψαν οι Άγγλοι στα φυλακισμένα μνήματα… /Λέει για τον ήρωα γιο της……/«Τζι αφού εν παραδόθηκε/τζι΄ έμεινε τζιαι σκοτώθηκε,/ας έσιει την ευτζην μου.»/Ο Μιχαλάκης ο Παρίδης ,/στη Βάβλα έπεσε ηρωικά μαχόμενος, /Όταν το άγγελμα του ηρωικού του θανάτου,/στην Λάρνακα και την ηρωική οικογένεια έφτασε,/με λυγμούς περηφάνειας όλοι το δεχτήκαν./Το άγγελμα το νεκρικό, ο πατέρας ο λεβεντόγερος,/ Γιώρκος, στην ηρωομάνα Παναγιώτα είπε:/« Ο γιος μας, ηρωικά σκοτώθηκε, σαν επολεμούσε…»/Απάντησε περήφανα η λεβεντομάνα./« Την ευτζιή μου νάσιεις, λεβέντη γιε μου χρυσέ.»/Η μάνα του Πετράκη Κυπριανού, η λεβέντισσα μάνα,/χαροκαμένη όταν έφεραν νεκρό τον ήρωα τον γιό της, /απ΄ την Ορά όπου χιλιάδες Άγγλους ρεζίλεψε,/στις 21 του Μάρτη το 1957…,/περήφανα τον καλωσόρισε….:/« Έτσι σε ήθελα γιέ μου. Ήρωας νάρτεις.» /Είχε γράψει στην μάνα του την λατρεμένη,/στη Λάρνακα, ο 18χρονος γιός της, /«Μην ανησυχείς μάνα, γιατί ποτέ δεν πρόκειται,/να συλληφθώ, πολεμώντας θα πέσω»/Όλες οι ηρωομάνες όρθιες./και αγέρωχες σταθήκαν,/μεγαλείο ψυχής είχαν./Όταν τα παιδιά τους αποχαιρετούσαν,/για να ανέβουν στης ΕΟΚΑ τ΄ αντάρτικο,/ένα σταυρό τους έδιναν και μια ευχή,/« Ή ταν ή επί τας, παιδί μου ευλογημένο…»/Και όταν ηρωικά έπεφταν /και νεκρά τ ΄αντίκρυζαν,/αναφωνούσαν περήφανα,/«Χαλάλι της πατρίδας μου,/το γαίμα του παιδκιού μου….»
‘Ολες, αγέρωχες ηρωικές, υπερήφανες και όρθιες, όπως τα ηρωϊκά παιδιά τους..
Δόξα και τιμή και στις ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ Κυπρίες μάνες και στους ήρωες γιούς τους…
«Ω,παίδες Ελλήνων, ίτε, ελευθερούτε πατρίδ’, ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων` νυν υπέρ πάντων αγών».
Αντώνιος Αντωνάς