ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ, ο Εκατόνταρχος
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΤΡΑΤΩΝ
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΛΕΟΝΤΙΟΣ, ΣΕΡΑΠΙΩΝ, ΓΟΡΔΙΑΝΟΣ, ΣΕΛΕΥΚΟΣ, ΜΑΚΡΟΒΙΟΣ, ΟΥΑΛΕΡΙΟΣ (ή Ούαλεριανός), ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, ΖΩΤΙΚΟΣ και ΗΛΕΙ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ “ό εν τρ Άτρώα” (κατ’ άλλους “ό εν τη Άγρέα”)
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΕΡΟΘΕΟΣ, ο Νέος
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΛΕΤΟΣ, ο Πηγάς
ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ (ΠΑΡΑΜΟΝΗ) ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Αναλυτικά
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
Πρόκειται για το Ναό του Πανάγιου Τάφου, που ο Μέγας Κωνσταντίνος ανήγειρε στον τόπο του Γολγοθά και το Ναό αυτό εγκαινίασε κατά το έτος 330.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’.
Ως του άνω στερεώματος την εύπρέπειαν, και την κάτω συναπέδειξας ωραιότητα, του αγίου σκηνώματος της δόξης σου, Κύριε, Στερέωσον αυτό εις αιώνα αιώνος, και πρόσδεξαι ημών, τας εν αυτώ άπαύστως, προσαγομένας σοι δεήσεις, δια της Θεοτόκου, ή πάντων ζωή και ανάστασις.
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ, ο Εκατόνταρχος
Για τον Κορνήλιο αναφέρουν οι Πράξεις των Αποστόλων στο δέκατο (ι’) κεφάλαιο ότι ήταν ρωμαίος εκατόνταρχος, θεοφοβούμενος όμως όχι ειδωλολάτρης. Προσήλθε στον Χριστό με τη διδασκαλία του Απ. Πέτρου. Κατόπιν, όπως αναφέρει η παράδοση, ο Κορνήλιος δίδαξε το Ευαγγέλιο στη Φοινίκη, Κύπρο, Αντιόχεια και Έφεσο. Τελικά, έγινε επίσκοπος Σκήψης της Μυσίας. Εκεί, το έργο του Κορνηλίου ήταν καρποφόρο, χάρη στη θαρραλέα ομολογία του μεταξύ των ειδωλολατρών. Αλλά καταγγέλθηκε στον έπαρχο Δημήτριο, που τον συνέλαβε και τον πίεσε να αρνηθεί τον Χριστό, αφού τον οδήγησε μέσα σε ειδωλολατρικό ναό, μπροστά σε πλήθος κόσμου. Τελικά ο Κορνήλιος όχι μόνο έμεινε σταθερός στην ομολογία του, αλλά βρήκε και την ευκαιρία να διδάξει το Ευαγγέλιο σε όλους τους παρευρισκόμενους μέσα στο ναό. Μεταξύ αυτών ήταν η σύζυγος και ο γιος του έπαρχου. Ο Κορνήλιος, λοιπόν, στράφηκε και είπε στον έπαρχο ότι η οικογένεια του δε θα πάθει κακό. Τα λόγια αυτά έβαλαν σε απορία τον έπαρχο. Πράγματι όμως, μόλις ο Κορνήλιος βγήκε από το ναό, έγινε μεγάλος σεισμός, που έριξε το ναό και έθαψε πολλούς κάτω από τα ερείπιά του. Τη σύζυγο, όμως, και το γιο του έπαρχου, τους βρήκαν δια θαύματος ζωντανούς. Τότε ο έπαρχος με όλη του την οικογένεια και σχεδόν όλη την πόλη βαπτίσθηκαν χριστιανοί. Έτσι, ο Θεός αξίωσε τον πρώην εθνικό Κορνήλιο να γίνει “απόστολος και διδάσκαλος εθνών”1.
1. Β’ πρός Τιμόθεον, α’ 11
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Δικαιοσύνης διαπρεπών τοις έργοις, τον φωτισμόν της ευσέβειας έδέξω, και Αποστόλων συμπονάς εδείχθης αληθώς· τούτοις κοινωνήσας γαρ, δι’ ένθέων αγώνων, του Χριστού την σάρκωσιν, άνεκήρυξας πάσι μεθ’ ών δυσώπει σώζεσθαι ημάς, τους σε τιμώντας, παμμάκαρ Κορνήλιε.
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΤΡΑΤΩΝ
Ό Άγιος αυτός υπήρξε στη Βιθυνία και συνελήφθη από τον εκεί άρχοντα και βασανίστηκε με διάφορα βασανιστήρια. Έπειτα έδεσαν τα χέρια του από τα κλαδιά δύο κέδρων που λύγισαν μέχρι το έδαφος. Κατόπιν τα έλυσαν με αποτέλεσμα ο Άγιος να διαμελιστεί στα δύο. Αυτό συνέβη στα χρόνια του τυράννου Λικινίου (315).(Η μνήμη του από ορισμένους Συναξαριστές επαναλαμβάνεται και την 9ή Σεπτεμβρίου).
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΛΕΟΝΤΙΟΣ, ΣΕΡΑΠΙΩΝ, ΓΟΡΔΙΑΝΟΣ, ΣΕΛΕΥΚΟΣ, ΜΑΚΡΟΒΙΟΣ, ΟΥΑΛΕΡΙΟΣ (ή Ούαλεριανός), ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, ΖΩΤΙΚΟΣ και ΗΛΕΙ
Όλοι πήραν το στεφάνι της μαρτυρικής δόξας τον 4ο αιώνα μ. Χ. επί βασιλείας Λικινίου. Ο Κρονίδης, διάκονος στην Αλεξάνδρεια, ήταν πολύ μορφωμένος, ταλαντούχος διδάσκαλος με μεγάλη αρετή και ζήλο, κατά το υπόδειγμα του πρωτομάρτυρα Στεφάνου. Ο Λεόντιος και ο Σεραπίων ήταν διακεκριμένοι μαθητές του, έτοιμοι όπως και ο διδάσκαλός τους να υποστούν τα πάντα για τον Χριστό. Έτσι και έγινε. Κάποια μέρα, ενώ έδιναν λαμπρή απολογία για τη χριστιανική πίστη μπροστά στους ειδωλολάτρες, αυτοί εκνευρισμένοι τους κακοποίησαν άγρια με πέτρες και ρόπαλα. Κατόπιν τους έδεσαν τα χέρια και τους έριξαν στη θάλασσα, όπου και παρέδωσαν τις άγιες ψυχές τους. Οι άγιοι Γορδιανός, Σέλευκος και Μακρόβιος, μαρτύρησαν στη Γαλατία. Αφού ομολόγησαν τον Χριστό, οι άπιστοι τους έριξαν τροφή στα άγρια θηρία. Ο Ουαλλέριος, αδελφικός φίλος των τριών προηγουμένων μαρτύρων, απουσίαζε όταν εκείνοι μαρτύρησαν, όταν όμως επανήλθε, πήγε στο τάφο τους, όπου και τον αξίωσε ο Θεός να πεθάνει. Ο Στράτων παρέδωσε το πνεύμα του στη Βιθυνία, αφού του έσχισαν τα σκέλη. Τέλος, ο Λουκιανός, ο Ζωτικός και ο Ηλεί, αποκεφαλίστηκαν και πότισαν με το αίμα τους την πόλη των Τομέων με διαταγή του άρχοντα Μαξίμου.
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ήταν Αθηναίος ευπατρίδης, φιλόσοφος εξ ενδόξου αθηναϊκού γένους και έζησε κατά τον Β’ μετά Χριστόν αιώνα επί αυτοκρατορίας Αδριανού. Ο Ιερώνυμος έγραψε έγκώμιον έξυψών αυτόν ως Ίσαπόστολον. Έμυήθη την εύσέβειαν είς Χριστόν, παρά του αγίου Διονυσίου και του αγίου Ιεροθέου. Έγραψεν εις τον Άδριανόν άπολογίαν υπέρ των διωκωμένων Χριστιανών. Έδιώχθη και επειδή έλειπεν ο Αδριανός μετέβη εις την Ρώμην και άπηλογήθη. Κατόπιν μετεφέρθη είς Αθήνας όπου έμαρτύρησεν, κρεμασθείς είς την κοίλην της αγοράς των Αθηνών, την 13ήν Σεπτεμβρίου του 120 μ. Χ. κατά το πάλαιαν συναξάριον το όποιον μετεφράσθη εις τα λατινικά παρά του Ιερωνύμου.
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ “ο εν τρ Άτρώα” (κατ’ άλλους “ο εν τη Άγρέα”)
Έζησε στα χρόνια του βασιλιά Νικηφόρου του Α’ (802-811) και Σταυρακίου (784-806). Καταγόταν από την Ασία και από νεαρή ηλικία είχε κλήση στη μοναχική ζωή. Πήγε στην Ατρώα της Βιθυνίας, όπου πέρασε τη ζωή του με αυστηρότατη άσκηση και απεβίωσε ειρηνικά.
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΕΡΟΘΕΟΣ, ο Νέος
Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο Όσιος αυτός γεννήθηκε κατά το έτος 1686 στην Καλαμάτα της Πελοποννήσου, από γονείς πλούσιους και ευσεβείς, τον Δήμο και την Ασημίνα. Ασκήτευσε στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, έκανε πολλά θαύματα και απεβίωσε ειρηνικά το 1745. Ο Σ. Εύστρατιάδης, όμως, στο Αγιολόγιό του γράφει: “Τούτον τον όσιον κατέταξεν είς το Άγιολόγιον της Εκκλησίας ο Νικόδημος, εύρων φανταστικόν αυτού βίον (ίδέ Νέον Έκλόγιον) μετά θαυμάτων συνοδευόμενον, γραφέντα υπό φανατικού φίλου του Ιεροθέου”.
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΛΕΤΟΣ, ο Πηγάς
Υπήρξε πατριάρχης Αλεξανδρείας (1590-1601). Μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα του 16ου αιώνα, χρημάτισε και τοποτηρητής του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε χαλεπούς καιρούς (1597-1598). Γεννήθηκε το 1549 στον Χάνδακα της Κρήτης από ευκατάστατη και ευσεβή οικογένεια, έλαβε αξιόλογη εγκύκλιο μόρφωση και συνέχισε τις ανώτερες σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Παταβίου. Μετά την επιστροφή του, ασπάστηκε τον μοναχικό βίο στη μονή Αγκαράθου της Κρήτης, στην οποία ηγούμενος ήταν ο μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας, Σίλβεστρος (1566-1590). Ως ηγούμενος της μονής Αγκαράθου μετά την αποχώρηση του Σιλβέστρου, αγωνίστηκε με ζήλο εναντίον της λατινικής προπαγάνδας. Σύντομα αναφέρεται ως κληρικός και πρωτοσύγκελος του πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Μετά το θάνατο του Σιλβέστρου, χειροτονήθηκε πατριάρχης Αλεξανδρείας από τον πατριάρχη Αντιοχείας Ιωακείμ (5 Αυγούστου 1590). Αγωνίστηκε με μεγάλο ενδιαφέρον για τις ορθόδοξες σχέσεις και τα διεκκλησιαστικά προβλήματα. Περιόρισε τα χρέη του πατριαρχείου, ανοικοδόμησε με τη συνδρομή του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Ιερεμία νέο πατριαρχικό οίκο και έλυσε πολλά από τα πιεστικά προβλήματα του πατριαρχείου, ως τον πρόωρο θάνατο του σε ηλικία 52 ετών (1601).
ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ (ΠΑΡΑΜΟΝΗ) ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ