Μήπως η υπόθεση Τζόκοβιτς έχει περισσότερο βάθος από αυτό που αφήνουν να φανεί; Μήπως ο αποκλεισμός του από το Αυστραλιανό Όπεν έχει κι άλλες προεκτάσεις πέρα από το θέμα του μη εμβολιασμού του;
Μόλις πριν λίγους μήνες, το καλοκαίρι του 2021, ο Νόβακ Τζόκοβιτς πήρε θέση υποστηρίζοντας τις μαζικές διαδηλώσεις στη Σερβία εναντίον των πλάνων της σερβικής κυβέρνησης να παραχωρήσει άδεια εξόρυξης λιθίου στον αυστραλιανό κολοσσό Rio Tinto. Ποια είναι η Rio Tinto; Αγγλο-Αυστραλιανή πολυεθνική, δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρία εξόρυξης σιδηρομεταλλευμάτων, χαλκού, διαμαντιών, χρυσού, λιθίου και ουρανίου, μετά την BHP.
Το καλοκαίρι του 2021, η Σερβία σείστηκε από διαδηλώσεις ενάντια στα σχέδια του αυστραλιανού κολοσσού να εξορύξει λίθιο στη χώρα, με τις ευλογίες της κυβέρνησης Βούτσιτς. Μεγάλοι δρόμοι και αυτοκινητόδρομοι αποκλείστηκαν σε ολόκληρη τη Σερβία, καθώς η οργή ακτιβιστών, περιβαλλοντολόγων και διογκώθηκε, με τον Νόβακ Τζόκοβιτς να στηρίζει ανοικτά τους διαδηλωτές, ανεβάζοντας μάλιστα στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνική δικτύωσης φωτογραφίες από τις μαζικές διαδηλώσεις. διογκώνεται για ένα σχέδιο να επιτραπεί σε μια εταιρεία εξόρυξης να εξορύξει λίθιο στη χώρα.
“Δεδομένων των σημερινών πολιτικών διαμαρτυριών σε όλη τη Σερβία που υποδηλώνουν την ανάγκη για μια σοβαρή και συγκεκριμένη προσέγγιση σε σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα, αποφάσισα να απευθυνθώ στο κοινό, πεπεισμένος για τη μεγάλη σημασία αυτών των θεμάτων για όλους μας. Γνωρίζω ότι υπάρχουν και άλλα αιτήματα που ακούγονται στη διαμαρτυρία, τα οποία έχουν πολιτική χροιά.
Θέλω να αποστασιοποιηθώ από τη «θέση» και την «αντιπολίτευση», κάθε είδους πολιτικά ρεύματα. Πάντα προσπαθούσα να είμαι απολιτικός. Με ενοχλεί που ένας άνθρωπος δεν μπορεί να τονίσει την προσωπική του θέση και γνώμη για τα βασικά στοιχεία για τη ζωή και την υγεία όπως ο αέρας, το νερό και το φαγητό χωρίς να «σημαδευτεί» ως αριστερός, δεξιός, αντιπολιτευτής, δημοκράτης, προοδευτικός, σοσιαλιστής κ.λπ.”
“Παρόλα αυτά, προσωπικά επιλέγω να βγαίνω δημόσια και να λέω τη γνώμη μου για ορισμένα θέματα που πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικά. Δεν έχω διστάσει στο παρελθόν να πάρω θέση και να παλέψω για τενίστες και αθλητές που χρειάζονται φωνή και βοήθεια από κάποια «ηχηρά» ονόματα του αθλήματός μας. Παρόλο που είναι εύκολο για μένα να «μπαίνω στο κεφάλι μου» στο πλαίσιο των μέσων ενημέρωσης και της καταδίκης / κριτικής που έχω δεχτεί άδικα και συνεχίζω να δέχομαι, δεν θα σταματήσω να αγωνίζομαι για τη δικαιοσύνη και την αλήθεια”, δήλωσε ο Σέρβος τενίστας με αφορμή τις μαζικές διαδηλώσεις.
Στα σόσιαλ μίντια, ανέβασε φωτογραφίες των διαδηλώσεων, συμπληρώνοντας:
“Ο καθαρός αέρας, το νερό και το φαγητό είναι τα κλειδιά για την υγεία. Χωρίς αυτό, κάθε λέξη για την υγεία είναι περιττή.
Η φύση είναι η μητέρα μας. Περνάμε περισσότερο χρόνο στη φύση. Μαζί της και μέσα της οι ζωές μας είναι πιο πλούσιες”
Novak Djokovic posted support of protests in Serbia against Rio Tinto mining. 🙌🏼
“Clean air, water & food are the keys to health. Without it, every word about health is redundant.
Nature is our mother. We spend more time in nature. With her and in her, our lives are richer.” pic.twitter.com/mxINhbzQyy— Ana (@_anatc0) December 4, 2021
Η Rio Tinto και το σκάνδαλο με τα ιερά σπήλαια των Ιθαγενών της Αυστραλίας
Τον Μάιο του 2020, στα πλαίσια επέκτασης του ορυχείου Brockman 4 στη Δυτική Αυστραλία, η Rio Tinto κατεδάφισε τα ιερά σπήλαια αβοριγίνων της Αυστραλίας στο φαράγγι Juukan, τα οποία χρονολογούνταν από την Εποχή των Παγετώνων, 46.000 χρόνια πίσω (σχετικό άρθρο του Reuters). Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την οργή των Αβοριγίνων της Αυστραλίας και οδήγησε σε σκάνδαλο μεγατόνων που άγγιξε την κυβέρνηση της Δυτικής Αυστραλίας και προκάλεσε την παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρίας Jean-Sébastien Jacques, με αποζημίωση μαμούθ.
Οι σχέσεις της εταιρίας με την Αυστραλιανή κυβέρνηση ήταν τόσο δυνατές που δεν δίστασε μετά το σκάνδαλο να ορίσει μη εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου τον Μπέν Γουάιατ, πρώην υπουργό Αβορίγινων της πολιτείας της Αυστραλίας (σχετικό άρθρο εδώ).
Οι αμφισβητούμενες πρακτικές στη Νορβηγία, τη Γουινέα και τα Pandora Papers
Ο όμιλος Rio Tinto έχει επικριθεί ευρέως από περιβαλλοντικές ομάδες καθώς και από την κυβέρνηση της Νορβηγίας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εξορυκτικών δραστηριοτήτων του. ισχυρισμοί για σοβαρές περιβαλλοντικές ζημίες που σχετίζονται με την εμπλοκή της Rio Tinto στο ορυχείο Grasberg στην Ινδονησία οδήγησαν το Κυβερνητικό Ταμείο Συντάξεων της Νορβηγίας να αποκλείσει τη Rio Tinto από το επενδυτικό της χαρτοφυλάκιο.
Οι ακαδημαϊκοί παρατηρητές εξέφρασαν επίσης ανησυχία σχετικά με τις επιχειρήσεις της Ρίο Τίντο στην Παπούα Νέα Γουινέα, οι οποίες ισχυρίζονται ότι ήταν ένας καταλύτης της αυτονομιστικής κρίσης του Μπουγκενβίλ. Υπήρξαν επίσης ανησυχίες για τη διαφθορά: τον Ιούλιο του 2017 το Γραφείο Σοβαρών Απάτης (SFO) ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας για απάτη και διαφθορά στις επιχειρηματικές πρακτικές της εταιρείας στη Γουινέα.
Αλλά οι κατηγορίες για διαφθορά δε σταματούν εδώ. Το όνομα της Rio Tinto ενεπλάκη και στα περίφημα Pandora Papers. Ο Κινέζος δισεκατομμυριούχος του χάλυβα Du Shuanghua, το όνομα του οποίου φιγούραρε στις πρώτες θέσεις της περίφημης λίστας, ομολόγησε ότι πλήρωνε δωροδοκίες, μεταξύ άλλων και σε μεγαλοστελέχη της Rio Tinto, για το αυστραλιανό σιδηρομετάλλευμα και συνέχισε να συναλλάσσεται με μεγάλες αυστραλιανές εταιρείες για χρόνια ακόμη και μετά τη δημοσιοποίηση του σκανδάλου το 2010 (σχετικό άρθρο εδώ).
Ίσως λοιπόν ο αποκλεισμός του Νόβακ Τζόκοβιτς να μην έχει να κάνει αποκλειστικά με το θέμα εμβολιασμού του. Ίσως πληρώνει το μάρμαρο για την στάση ζωής και τις θέσεις του. Ειδικά όταν μπλέκονται στο δρόμο και τα συμφέροντα γιγαντιαίων κολοσσών…