“Oι γερμανικές φρουρές δεν ήθελαν να πιστέψουν πως ήταν δυνατόν ν’ ανατιναχθεί η ταχεία! Tα τηλέφωνα όμως απ’ όλα τα φυλάκια επιβεβαίωναν:”χάθηκε η 53”: Σαν σήμερα, 23 Φεβρουαρίου 1944,μια επίλεκτη ομάδα των Ες Ες και αξιωματικοί της Βέρμαχτ, που υπηρετούν στην Ελλάδα, ταξιδεύουν με το τρένο “SF-ZUG ταχεία 53” με προορισμό το Ανατολικό Μέτωπο, που είναι έτοιμο να καταρρεύσει ύστερα από μεγάλη αντεπίθεση των Σοβιετικών.
Το τρένο κατευθύνεται προς την Ουκρανία αλλά δεν θα φτάσει ποτέ στον προορισμό του. Τμήμα του μηχανικού ΕΛΑΣ Νοτίου Ολύμπου με υπεύθυνο τον κορυφαίο σαμποτέρ Αντώνη Βρατσάνο (πραγματικό όνομα Αντώνης Αγγελούλης) τοποθέτησαν εκρηκτικά 25 μέτρα από τη σιδηροδρομική γραμμή των Τεμπών.
Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στα γύρω βουνά, ώστε να επιτεθούν μετά την έκρηξη. Την πυροδότηση θα έκανε ο Βρατσάνος μαζί με τον βοηθό του Φαρμάκα.
Όταν πήρε σήμα ότι το τρένο πλησίαζε, άναψε το φιτίλι και μια μεγάλη έκρηξη το έβγαλε εκτός πορείας, ρίχνοντας το στον Πηνειό. Στη συνέχεια οι αντάρτες έδωσαν μάχη με τα πολυβόλα. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή του τραίνου και ο θάνατος εκατοντάδων ναζί, πολλοί απο τους οποίους ήταν αξιωματικοί.
Η επιχείρηση αυτή θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στην Ευρώπη κατά των ναζί. Ήταν το κορυφαίο επίτευγμα της αντιστασιακής σαμποταριστικής δράσης του Αντώνη Βρατσάνου και της ομάδας του.
Ο συνολικός απολογισμός του τάγματος μηχανικού Ολύμπου του ΕΛΑΣ-σε όλη τη διάρκεια του πολέμου-ήταν η ανατίναξη 48.000 μέτρων σιδηροδρομικών γραμμών, 36 γεφυρών, 47 σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων, η καταστροφή 20 αμαξοστοιχιών γεμάτες έμψυχο δυναμικό και πολεμικό υλικό και 12 ατμομηχανών,ενώ διέκοψε τη σιδηροδρομική συγκοινωνία για 1.324 ώρες και προκάλεσε στον εχθρό απώλειες 3.065 στρατιωτών και αξιωματικών .
Ο Αντώνης Αγγελούλης (Βρατσάνος), γεννήθηκε στη Λάρισα το 1919. Την πρώτη του επαφή με τα εκρηκτικά και τις ανατινάξεις την απόχτησε σε πολύ νεαρή ηλικία δουλεύοντας δίπλα στον πατέρα του στα φουρνέλα στο άνοιγμα δρόμων.
Στο Αλβανικό Μέτωπο πολέμησε τους Ιταλούς και Γερμανούς φασίστες ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του Μηχανικού – δυναμιτιστής καταστροφών.Με την κατάρρευση του μετώπου περνάει στις γραμμές της ΕΑΜικής Αντίστασης,εντάσσεται στον ΕΛΑΣ και γίνεται μέλος του ΚΚΕ.
Στον ΕΛΑΣ αποκτά το ψευδώνυμο Βρατσάνος. Το Βρατσάνος το διάλεξε από τον συνονόματό του μπουρλοτιέρη της επανάστασης του 1821, Αντώνη Βρατσάνο.
Για την ανατίναξη της “Ταχείας 53” και τα άλλα στρατιωτικά κατορθώματά του, ο Αντώνης Βρατσάνος παρασημοφορήθηκε από τον στρατάρχη Χάρολντ Αλεξάντερ, διοικητή των δυνάμεων της Μέσης Ανατολής και Ανώτατο Διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου.
Όμως, τα μετάλλια ο Βρατσάνος τα επέστρεψε στην αγγλική πρεσβεία μετά την απελευθέρωση, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη βρετανική επέμβαση και τη δίωξη των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, αφού και ο ίδιος κινδύνεψε να δολοφονηθεί από τους παρακρατικούς και το μεταβαρκιζιανό αστυνομικό κράτος.
Αναγκάστηκε να καταφύγει στα βουνά και αργότερα έγινε Διοικητής Μηχανικού-Σαμποτέρ στον Δημοκρατικό Στρατό.
6 Οκτώβρη του 1947, ιδρύεται η Σχολή Αξιωματικών Μηχανικού-Σαμποτέρ του Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΜΓΑ) του ΔΣΕ. Με την ίδια διαταγή ο Βρατσάνος, που ήταν μέλος του Γενικού Αρχηγείου, τοποθετείται διευθυντής της Σχολής.
Οι ίδιοι οι στρατηγοί του κυβερνητικού στρατού στις αναφορές τους στο Γενικό Επιτελείο αναγνώρισαν την αποτελεσματική δράση των σαμποτέρ του ΔΣΕ (που είχαν ηγέτικη μορφή τον Βρατσάνο) και ότι το 50% των απωλειών των δυνάμεων του κυβερνητικού στρατού οφειλόταν στο ναρκοπόλεμο. Εκτός από καταξιωμένος διοικητής ήταν και ένας ακούραστος συγγραφέας.
Μετά την απελευθέρωση, το 1945, εκδίδεται το βιβλίο του “Βροντάει ο Όλυμπος”, το οποίο είναι η πρώτη έκδοση απομνημονευμάτων στην Ελλάδα που αναφέρεται στην Εθνική Αντίσταση, και στο οποίο δεν περιγράφει μόνο τη δράση του Τάγματος Μηχανικού Ολύμπου αλλά καταγγέλλει και την τρομοκρατία του μεταβαρκιζιανού καθεστώτος και την παραχάραξη της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης από την αντίδραση και τους Άγγλους ιμπεριαλιστές.
Στον ΔΣΕ, ανάμεσα στις συνεχείς πορείες και μάχες πάντα εκμεταλλευόταν τον λιγοστό χρόνο για να γράψει εγχειρίδια και άρθρα που έδιναν πολύτιμη βοήθεια στους αξιωματικούς και μαχητές σαμποταριστές του ΔΣΕ. Τον Γενάρη του 1948 κυκλοφόρησε η μπροσούρα του με τίτλο “Βοήθημα Καταστροφών-Ναρκοπολέμου”.
Εξειδικευμένα άρθρα του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Δημοκρατικός Στρατός” την περίοδο 1948-49. Με την υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού ο Βρατσάνος βρίσκεται πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη. Εκεί, μετά την οπορτουνιστική στροφή του ΚΚΣΕ στο 20ο Συνέδριο και την 6η Ολομέλεια το 1956 διαγράφεται από το ΚΚΕ. Μεταβαίνει στη Ρουμανία.
Θα ζήσει συνολικά 33 χρόνια στην αναγκαστική υπερορία, χωρίς να αποχωριστεί τις ιδέες του και τους συναγωνιστές του. Από τη Ρουμανία αγωνίστηκε ακατάπαυστα για τον ελεύθερο,χωρίς όρους, επαναπατρισμό όλων των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που είχαν καταφύγει στις Λαϊκές Δημοκρατίες μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Συνεχίζει την έρευνα για την ιστορία της αντίστασης και ταξιδεύει σε ξένες χώρες για να ερευνήσει τα αρχεία του πολέμου. Με επιστολές και δημόσιες παρεμβάσεις καταγγέλλει, όταν χρειάζεται, την παραπληροφόρηση και αποκαθιστά την στρεβλή παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων από “σύγχρονους” δημοσιολογούντες.
Σε μια ακόμα συμβολική πράξη διαμαρτυρίας και καταγγελίας, όταν επαναπατρίστηκε, αρνήθηκε να υποβάλλει αίτηση για την αναγνώριση της ιδιότητας του αντιστασιακού – και την πενιχρή σύνταξη– αφού άλλοι συναγωνιστές του δεν είχαν την ίδια δυνατότητα.
Μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν παρών σε εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις και διατηρούσε σχέσεις και επαφή με παλαιούς και νεότερους συντρόφους του.
Ο Αντώνης Αγγελούλης, ο θρυλικός αρχιμπουρλοτιέρης Βρατσάνος, έφυγε από τη ζωή χωρίς να δει και να ζήσει ο ίδιος την ουσιαστική αναγνώριση και αποκατάσταση των αγωνιστών της ΕΑΜικής αντίστασης και του ΔΣΕ από τη μεριά της πολιτείας. Ένας απο τους κορυφαίους σαμποτέρ που έδρασαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο παρασημοφορήθηκε στην χώρα του μόλις έναν χρόνο πριν τον θάνατο του, το 2007.
Πέθανε το 2008, πάμπτωχος, σε θεραπευτήριο στα Μελίσσια, παραμένοντας ως το τέλος ένας αταλάντευτος και περήφανος επαναστάτης.
Το 2012 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στο μουσείο Εθνικής Αντίστασης της Λάρισσας. Το 2017 το ονόμα του δόθηκε σε σήραγγα των Τεμπών.
ΥΓ Ο Βρατσάνος περιγράφει ανατινάξεις και τις επιχειρήσεις της ομάδας του κατά των κατακτητών σε εκπομπή της ΕΡΤ (Απο το Ντοκιμαντέρ “Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης”, 1985)
https://twitter.com/praxis_review/status/1496407105204596738?s=21