Επιτάφιοι: Ο ακήρυχτος πόλεμος των ενοριών για το ποια θα παρουσιάσει τον πιο εντυπωσιακό στολισμό

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Η χθεσινή νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης είναι πάντοτε ξεχωριστή, αφού ενώνει κάθε χρόνο την πίστη, την παράδοση και την ελληνική κουλτούρα για τον στολισμό του Επιταφίου. Νέες και νέοι ξενυχτούν και περισυλλέγουν τα ωραιότερα λουλούδια, με τα οποία στολίζουν τον Επιτάφιο, ώστε να εναποθέσει το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ο ιερέας το σώμα του Κυρίου.

Στόλισαν επιτάφιο στην Κρήτη με εικόνες με τα τρία αγγελουδια της Πισπιριγκου

Ο στολισμός είναι ένα έθιμο που γεμίζει τη ζωή μας και μας κάνει να νιώθουμε ακόμη πιο βαθιά τη συμμετοχή μας στο Θείο Πάθος. Από την άλλη υπάρχει ένας σιωπηρός και ακήρυχτος «πόλεμος» σε διάφορες ενορίες σε όλες τις περιοχές της χώρας, για το ποια θα παρουσιάσει τον πιο εντυπωσιακό στολισμό. Με αγωνία αναμένουν να συναντηθούν κατά την περιφορά και να καμαρώσουν το αποτέλεσμα.

f1 6
Στη θάλασσα ο Επιτάφιος στην Υδρα, για να αγιάσουν τα ύδατα

Σε κάποια νησιά, όπως είναι η Υδρα, βάζουν τον Επιτάφιο στη θάλασσα για να αγιάσουν τα ύδατα, ενώ τηρείται και το έθιμο να περνάνε οι πιστοί κάτω από το ιερό σκήνωμα. Μάλιστα, θεωρείται ότι πρέπει να περάσουν τουλάχιστον μία φορά για το καλό, ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές θα γίνουν… φρόνιμα! Παράλληλα, όλη την ημέρα οι καμπάνες των ναών χτυπούν πένθιμα. Σε πολλές περιοχές της χώρας κατασκευάζουν ένα ομοίωμα του Ιούδα, το οποίο πυροβολείται και στη συνέχεια καίγεται.

f2 plaka
Η περιφορά του Επιταφίου στα γραφικά σοκάκια της Πλάκας

Στην Αθήνα, στα γραφικά σοκάκια της Πλάκας, η συνάντηση των Επιταφίωνγίνεται μέσα σε κλίμα κατάνυξης, υπό τους ήχους των εγκωμίων «Η ζωή εν τάφω», «Αξιον εστί» και «Αι Γενεαί Πάσαι». Ο Επιτάφιος της Μητροπόλεως φτάνει με πομπή μέχρι το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, όπου αναπέμπεται δέηση που εκφωνεί ο Αρχιεπίσκοπος. Στην παλιά Αθήνα, προτού βγει ο Επιτάφιος, οι νοικοκυρές σκούπιζαν τους δρόμους και όταν έφτανε η στιγμή που θα περνούσε η πομπή, έβγαιναν στις πόρτες με ένα κεραμίδι πάνω στο οποίο είχαν βάλει ένα αναμμένο καρβουνάκι με μοσχολίβανο.

nafpaktos
Ρίψη πυροτεχνημάτων στο λιμάνι της Ναυπάκτου τη Μεγάλη Παρασκευή

Εντυπωσιακή είναι η περιφορά του Επιταφίου και στη Ναύπακτο, καθώς συνοδεύεται με ρίψη πυροτεχνημάτων στο λιμάνι, σε ανάμνηση της ηρωικής προσπάθειας του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα, ενώ ανάβουν φλόγες σε όλο το μήκος του κάστρου και στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν έναν μεγάλο Σταυρό που φωτίζει όλο το λιμάνι.

f6 santorini scaled 1
Φωταγωγημένη η Σαντορίνη τη Μεγάλη Παρασκευή

Στη Σαντορίνη, την ώρα που τα κορίτσια στολίζουν τον Επιτάφιο, τα αγόρια περιφέρονται στους δρόμους και κρεμούν χιλιάδες «τενεκεδάκια» σε ταράτσες, μπαλκόνια, δρόμους, αλλά και στα τείχη του μεσαιωνικού κάστρου. Είναι αυτοσχέδια λυχνάρια με παραφινέλαιο, τα οποία ανάβουν λίγο προτού ξεκινήσει η περιφορά, μόλις αρχίσει να σουρουπώνει. Το νησί από μακριά είναι άκρως μαγευτικό. Σκεφτείτε το με χιλιάδες λυχναράκια να φωτίζουν την πιο λυπηρή ημέρα της Ορθοδοξίας.

f5 Κερκυρα
Με συνοδεία φιλαρμονικών η περιφορά του Επιταφίου στην Κέρκυρα

Στην Κέρκυρα, η περιφορά των Επιταφίων στα γραφικά δρομάκια και στις πλατείες της πόλης αρχίζει από νωρίς το απόγευμα. Τα προάστια ακολουθούν τη δική τους περιφορά γύρω από τις συνοικίες. Από το μεσημέρι ως αργά το βράδυ δεκάδες Επιτάφιοι θα βγουν ψάλλοντας το «Αι Γενεαί Πάσαι»και όσο περνά η ώρα, πυκνώνουν, ειδικά στο ιστορικό κέντρο, και σχεδόν διασταυρώνονται. Πρώτος βγαίνει ο Επιτάφιος της Παναγίας της Σπηλιώτισσας από το Νέο Φρούριο και του Παντοκράτορα στο Καμπιέλλο, για να ακολουθήσουν οι υπόλοιποι ως τις 10 το βράδυ που βγαίνει επιβλητικός ο Επιτάφιος της Μητροπόλεως.

Κάθε Επιτάφιος συνοδεύεται από το «κόρο» (χορωδία), μια φιλαρμονική, «τόρτσες» (μεγάλα κεριά), «μανουάλια» (βενετσιάνικα φανάρια), «σκόλες» (λάβαρα) και φλάμπουρα, που ειδικά αυτό το βράδυ βρίσκονται στο πλάι σε ένδειξη πένθους. Επίσης συνοδεύεται από σχολεία, τμήματα προσκόπων,οδηγών και κοριτσάκια με καλαθάκια με πολύχρωμα λουλούδια, που το νησί είναι γεμάτο αυτή την εποχή.

f8 ouranoupoli
Μοναδικής ομορφιάς και με βυζαντινά σχέδια ο Επιτάφιος στην Ουρανούπολη

Στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής, το στόλισμα του Επιταφίου είναι έργο πολύμηνης προσπάθειας. Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες της περιοχής χρησιμοποιούν περισσότερες από 70.000 πέρλες και τα λουλούδια ξεπερνούν τα 30.000. Για τον στολισμό αντιγράφουν σχέδια της βυζαντινής παράδοσης, κυρίως από τοιχογραφίες της Θεολογικής σχολής της Χάλκης και μοναστηριών του Αγίου Ορους.

Στην ευρύτερη περιοχή του Αγρινίου και σε πολλά χωριά γύρω από την Τριχωνίδα, αμέσως μετά την περιφορά των Επιταφίων, αναβιώνει το έθιμο των χαλκουνιών. Τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από έναν μεγάλο κύλινδρο γεμάτο με ένα μείγμα μπαρουτιού και ένα φιτίλι στο άκρο. Η ιστορία τους χάνεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας,όταν οι Αγρινιώτες τα άναβαν κατά την περιφορά του Επιταφίου για να απομακρύνουν τους αλλόθρησκους.

f4 sindos
Ο Επιτάφιος-κόσμημα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Σίνδο

Ενας ιδιαίτερος Επιτάφιος-κόσμημα ανεκτίμητης θρησκευτικής αλλά και πολιτιστικής αξίας εκτίθεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Σίνδο. Διασώθηκε και μεταφέρθηκε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο της ξυλόγλυπτης ορθόδοξης τέχνης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, φιλοτεχνήθηκε από εξειδικευμένους τεχνίτες στα Ιεροσόλυμα, ύστερα από ειδική παραγγελία της Πολυξένης Σουκιούρογλου, η οποία τον μετέφερε με προσωπική της μέριμνα και τον παρέδωσε στην ορθόδοξη εκκλησία της ελληνικής παροικίας στα Αδανα της Κιλικίας. Το 1924 ο πρόεδρος της Δημογεροντίας της ελληνικής παροικίας των Αδάνων και σύζυγος της Πολυξένης, Λεόντιος Σουκιούρογλου, φρόντισε με κάθε τρόπο να υπάρξει μέριμνα για ομαλή μετανάστευση των προσφύγων και ο γιος τους κατάφερε να περισυλλέξει όλα τα ιερά σκεύη της εκκλησίας και τον Επιτάφιο και να τα συσκευάσει προσεκτικά, ώστε να αποσταλούν στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Αργότερα, με ενέργειές τους μεταφέρθηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Σίνδου, όπου και φυλάσσεται ως σήμερα.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ