Του Μπάμπη Παπασπύρου
Συγκλονιστικές αποκαλύψεις για τις θέσεις των τούρκων σχετικά με το μοίρασμα του Αιγαίου, πίσω στο όχι και τόσο μακρινό 1976…
Το απόσπασμα που ακολουθεί αποτελεί τμήμα των αρχείων “Greece; Cyprus;Turkey, 1973–1976”, που έχουν αποδεσμευτεί από το 2007, από το United States Government Printing Office Washington, DEPARTMENT OF STATE PUBLICATION 11444 OFFICE OF THE HISTORIAN BUREAU OF PUBLIC AFFAIRS
Τα όσα ακολουθούν αποτελούν τμήμα της συζήτησης μεταξύ τουρκικής και Αμερικανικής αντιπροσωπείας, με επικεφαλής τον τότε ΥΠΕΞ Κίσινγκερ από πλευράς ΗΠΑ και τον τούρκο ΥΠΕΞ Τσαγλαγιαγκίλ
Υπουργός Εξωτερικών Caglayangil: Θα ήμουν ευτυχής αν μπορούσατε να πείτε στους Έλληνες να αφήσουν στην άκρη τις φορμαλιστικές ανησυχίες τους, να ξεκινήσουν μαζί μας για να βρούμε μια ρύθμιση. Πρέπει να τους πείτε να καθίσουν να διαπραγματευτούν σοβαρά μαζί μας, να εξετάσουμε τις πτυχές της ασφάλειας και τις πολιτικές και να υιοθετήσουμε μια θέση “open mind” σε ερωτήσεις που σχετίζονται με αμεροληψία.
Γραμματέας Κίσινγκερ: Μπορούν οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν για το πού είναι η αμφισβητούμενη περιοχή;
Χάρτμαν: Ναι. Ένα από τα προβλήματα όμως είναι ότι οι Έλληνες φαίνεται να γνωρίζουν πού βρίσκονται οι πόροι και οι Τούρκοι όχι.
Τουρκμεν: Δεν είναι αυτό το θέμα. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να οριοθετήσουμε και προβλέπουμε την αξιοποίηση όλου του Αιγαίου. Δεν μιλάμε εδώ για μια μικρή περιοχή.
Γραμματέας: Η ιδέα σας λοιπόν, όπως το καταλαβαίνω, είναι να διαιρέσετε το Αιγαίο στη μέση στο μισό της μέσης γραμμής και μετά φτιάξετε ξεχωριστές ρυθμίσεις για τα νησιά.
Τουρκμεν: Ναι, σε γενικές γραμμές, αυτή είναι η θέση μας.
Υπουργός Εξωτερικών Caglayangil: Σε ορισμένα μέρη του Αιγαίου, ευνοούμε κοινή εξερεύνηση. Σε άλλα, θα πρέπει να υπάρχουν χωριστές ρυθμίσεις όπου κάθε πλευρά μπορεί να εκμεταλλευτεί τους δικούς της πόρους. Με άλλα λόγια, η θέση μας είναι είτε όλο το Αιγαίο να χωριστεί με ένα τρόπο ικανοποιητικό και για τις δύο πλευρές, ή θα έπρεπε να είναι ολόκληρο το Αιγαίο διερευνηθεί από κοινού.
Γραμματέας: Εξαιρώντας όμως τα χωρικά ύδατα των νησιών.
Υπουργός Εξωτερικών Τσαγλαγιαγκίλ (Caglayangil): Ναι, εκτός από τα νησιά.
Esenbel: Η ελληνική θέση είναι τελείως διαφορετική. Θέλουν την υφαλοκρηπίδα σταθερή ξεκινώντας από τα ελληνικά νησιά, δηλαδή ότι τα νησιά αποτελούν το σημείο βάσης από το οποίο η υφαλοκρηπίδα με την Τουρκία υπολογίζεται. Αυτό δεν μπορούμε να το δεχτούμε. Σχετικά με τους πόρους στο Αιγαίο, δεν είμαι πια σίγουρος ότι οι Έλληνες ξέρουν περισσότερα από εμάς. Και οι δύο υποβάλαμε αίτηση στο ίδιο ίδρυμα στη Νέα Υόρκη με την ελπίδα απόκτηση χαρτών που δείχνουν πόρους στο Αιγαίο, έτσι θα έλεγα εμείς είμαστε στην ίδια περίπου θέση ακόμη και ως προς αυτό.
Γραμματέας: Δεν πιστεύω ότι οι Έλληνες θα συμφωνήσουν ποτέ σε κοινή εξερεύνηση και εκμετάλλευση όλου του Αιγαίου. Όσο με αφορά, έχοντας ακούσει τη θέση των Ελλήνων, μια τέτοια αντίληψη θα να είναι εκτός ερώτησης…
Υ.Γ
Όπως διαπιστώσατε εδώ και 46 χρόνια από το 1976, με νωπή τότε την παράνομη εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, οι θέσεις και επιδιώξεις της τουρκίας παραμένουν ίδιες και απαράλλακτες…
Μοίρασμα του Αιγαίου στη μέση