Το κρίταμο είναι ένας πολυετής εδώδιμος άγριος θάμνος ο οποίος για να αναπτυχθεί έχει ως βασική προϋπόθεση την «επαφή» με την αλμύρα της θάλασσας.
Για αυτό, θα το δούμε να φυτρώνει στα παράκτια μέρη της Ευρώπης, της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας ενώ, δεν είναι διόλου απίθανο να το συναντήσουμε σε εκβολές ποταμών και υγρότοπους όπου το έδαφος είναι πλούσιο σε πολύτιμα μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Μπορεί στις μέρες μας το κρίταμο να είναι ένα από τα αγαπημένα συστατικά των κορυφαίων σεφ, καθώς η ιδιαίτερη γεύση του μπορεί να ενισχύσει γευστικά πολλά πιάτα, ωστόσο η ιστορία του ξεκινά ήδη από την αρχαιότητα.
Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν το κρίταμο ως καρύκευμα, αλλά και ως φαρμακευτικό βότανο.
Οι αναφορές του Ιπποκράτη, του πατέρα της Ιατρικής, στις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού είναι αμέτρητες. Επίσης, οι κορυφαίοι βοτανολόγοι της εποχής Διοσκουρίδης και Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, το συνιστούσαν για την αντιμετώπιση και τη θεραπεία διαταραχών που σχετίζονταν με το ήπαρ, τους νεφρούς και το παχύ έντερο. Χρόνια αργότερα, οι ναυτικοί εξαιτίας την μεγάλης περιεκτικότητας σε βιταμίνη C, έτρωγαν κρίταμο για να προστατευτούν από το σκορβούτο.
Δεδομένης λοιπόν της υψηλής θρεπτικής του αξίας αλλά και της γεύσης, δεν είναι λίγοι αυτοί που σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και στη χώρα μας, έχουν ξεκινήσει να καλλιεργούν συστηματικά κρίταμο και να το εμπορεύονται για θεραπευτικούς, καλλωπιστικούς και φυσικά για γαστρονομικούς σκοπούς.
Διατροφική αξία
100 γραμμάρια φρέσκο κρίταμο περιέχουν περίπου:
Θερμίδες: 45
Λιπαρά οξέα: 0,7 gr (1%)*
Υδατάνθρακες: 9,1 gr (2%)*
Φυτικές ίνες: 5 gr (2%)*
Πρωτεΐνες: 3.3 gr (6%)*
Κάλιο: 50 mg
Βιταμίνη C: 50%*
Ασβέστιο: 15%*
Σίδηρο: 12%*
Νάτριο: 37%*
*Ποσοστό Ημερήσιας Συνιστώμενης Πρόσληψης
Οφέλη
Ως φυτό της θάλασσας, το κρίταμο περιέχει στη σύνθεση του, ιώδιο. Ένα σημαντικό στοιχείο, το οποίο είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς και για το «φιλτράρισμα» του νερού που εισέρχεται στον οργανισμό.
Εξαιτίας της περιεκτικότητας του σε ιώδιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των πληγών. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως αρκετές αλοιφές που εφαρμόζονται για την περιποίηση των πληγών περιέχουν κρίταμο.
Οι βιταμίνες C και Ε, που υπάρχουν στη σύσταση και συγκεκριμένα στα φύλλα του βοτάνου, έχουν ως κύριο ρόλο την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και τη διατήρηση όμορφης και υγιούς επιδερμίδας.
Αξιοσημείωτες είναι επίσης και οι φαρμακευτικές του ιδιότητες. Σύμφωνα με μελέτες, το κρίταμο διαθέτει ισχυρές αποτοξινωτικές, αντιμικροβιακές, διουρητικές, αντιοξειδωτικές και αφροδισιακές δράσεις που βοηθούν τον οργανισμό να διατηρήσει την ευρωστία του.
Πιο συγκεκριμένα, προάγουν την υγεία του ήπατος, αυξάνουν τη λίμπιντο, αποτρέπουν τον κίνδυνο λοιμώξεων, σχηματισμού πέτρας στα νεφρά και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες προκαλούν σοβαρές και χρόνιες παθήσεις όπως διάφορες μορφές καρκίνου κ.α.
Αιθέριο έλαιο από κρίταμο
Τα μέρη του φυτού που «κρύβουν» όλα τα θρεπτικά συστατικά είναι τα φύλλα του τα οποία μπορούμε να καταναλώσουμε ωμά, είτε να τα μαγειρέψουμε.
Βέβαια, υπάρχει και άλλος τρόπος να επωφεληθούμε από τα θρεπτικά συστατικά του βοτάνου. Το αιθέριο έλαιο από κρίταμο είναι από τα πιο δημοφιλή αιθέρια έλαια σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, φαινολικές ενώσεις και καροτενοειδη, ενώ η περιεκτικότητα του σε λιπαρά οξέα είναι περίπου ίδια με αυτή του ελαιόλαδου.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, με μία τόσο εντυπωσιακή σύνθεση, θα ήταν αδιανόητο ένα τέτοιο αιθέριο έλαιο να μη βρίσκει εφαρμογή στην φαρμακευτική, την κοσμετολογία και την αρωματοθεραπεία.
Και αν αναρωτιέστε με ποιον τρόπο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το αιθέριο έλαιο κριτάμου, έχουμε…όχι 1 αλλά 7 απαντήσεις!
Πιο συγκεκριμένα:
Μασάζ. Πρόκειται για τον πιο δημοφιλή τρόπο εφαρμογής του αιθέριου ελαίου. Αποσυμφορεί τους ιστούς, καταπολεμά την κυτταρίτιδα, συσφίγγει και αναζωογονεί την επιδερμίδα, ενώ παράλληλα βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών.
Προσοχή! Το αιθέριο έλαιο πρέπει να χρησιμοποιείται διαλυμένο μαζί με βάση κάποιου ελαίου της επιλογής μας όπως το λάδι καρύδας ή το αμυγδαλέλαιο.
Μπάνιο. Το μπάνιο με ζεστό νερό και λίγες σταγόνες αιθέριο έλαιο από κρίταμο, χαλαρώνει και ξεκουράζει το μυικό και νευρικό σύστημα.
Ποδόλουτρο. Σε μία λεκάνη με νερό ρίχνουμε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο από κρίταμο και βυθίζουμε τα πόδια μας για περίπου 20 λεπτά.
Εισπνοές. Σε ένα δοχείο με νερό διαλύουμε μερικές σταγόνες. Τοποθετούμε το πρόσωπο επάνω από το δοχείο και εισπνέουμαι. Αυτός ο τρόπος βοηθά να ανοίξουμε τους πόρους του δέρματος και να καταπολεμήσουμε τη ρινική συμφόρηση.
Αποσμητικό χώρου / Εντομοαπωθητικό. Σε ένα βαποριζατέρ προσθέτουμε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο και μισό λίτρο νερό. Στην συνέχεια, ψεκάζουμε τον χώρο. Με αυτόν τον τρόπο θα απομακρύνουμε τα έντομα (π.χ., κουνούπια, ψύλλους) και ταυτόχρονα θα αρωματίσουμε το χώρο.
Κρίταμο στη γαστρονομία
Όπως στη βοτανοθεραπεία, έτσι και στη γαστρονομία τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούμε είναι τα φύλλα.
Με έντονη γεύση θάλασσας και αλμύρας, ο υπέροχος κρίταμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν σε όλα τα πιάτα. Από ζύμες πίτσας μέχρι και γλυκά. Μπορούμε να τον προσθέσουμε σε σαλάτες, όσπρια, ομελέτες, κρύα ή ζεστά σάντουιτς και πιάτα με κρέας ή ψάρι. Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε το διάσημο τουρσί από κρίταμο, το οποίο διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αρκεί να αποθηκευτεί σε αεροστεγές δοχείο σε δροσερό περιβάλλον.
Γενικά ο κρίταμος είναι ένας διατροφικός θησαυρός. Αυτό σημαίνει πως μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε παντού.