Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά πώς θα μπορούσε να προχωρήσει σε κατάσχεση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ρωσικά κρατικά και ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία, σύμφωνα με έγγραφο που είδε το Politico.
Ο στόχος της πρωτοβουλίας φέρεται να είναι «ο εντοπισμός τρόπων ενίσχυσης της ανίχνευσης, ταυτοποίησης, δέσμευσης και διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων ως προκαταρκτικά βήματα για πιθανή δήμευση».
Το μπλοκ έχει «στοχοποιήσει» τα σχεδόν 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που έχουν παγώσει αυτή τη στιγμή, συν τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων στη λίστα κυρώσεων.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο μήνα υπενθύμισε στην Κομισιόν ότι της είχε ανατεθεί να παρουσιάσει «επιλογές σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο» για τη χρήση αυτών των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων «για την υποστήριξη της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας».
Νομικοί εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει αμφιβολίες ότι είναι δυνατή η μονομερής κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων μιας άλλης χώρας σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο. Με στόχο την αλλαγή αυτού του νόμου, οι Βρυξέλλες πρότειναν να γίνει η διαφυγή κυρώσεων έγκλημα στην ΕΕ, μια απόφαση που θα απαιτούσε ομόφωνη έγκριση από τα κράτη μέλη.
Ωστόσο, ακόμη και αν αυτή η συμφωνία ήταν επικείμενη, το μπλοκ θα έπρεπε να διεκδικήσει κάθε μεμονωμένη κατάσχεση, αποδεικνύοντας μια σαφή σύνδεση μεταξύ του ιδιοκτήτη των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων και της στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οι ξένες επενδύσεις προστατεύονται από δήμευση χωρίς αποζημίωση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Στο έγγραφο που είδε το Politico, η Κομισιόν αναγνώρισε ότι τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας «θεωρούνταν γενικά ότι καλύπτονται από ασυλία».
Ενώ η κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων των κρατικών επιχειρήσεων θα απέφευγε «κατ’ αρχήν» την παραβίαση αυτής της ασυλίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωσε ότι «θα πρέπει να αποδείξει επαρκή σύνδεση με το ρωσικό κράτος» για κάθε περίπτωση.
Λιγότερο επεμβατικό θα ήταν ένας «φόρος εξόδου» που θα στόχευε τα περιουσιακά στοιχεία των ατόμων που υπόκεινται σε κυρώσεις και προσπαθούν να μεταφέρουν την περιουσία τους εκτός ΕΕ.
Ωστόσο, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Στέφαν Σιλ είπε στο Politico ότι αυτά τα άτομα θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι, ως στοχευμένη ομάδα, το ανθρώπινο δικαίωμά τους για μη διάκριση είχε παραβιαστεί ή να επικαλεστούν το ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιοκτησία.
Σύμφωνα με την τρέχουσα διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες, η Κομισιόν δεν είναι σε θέση να απαλλοτριώσει νομικά τη ρωσική περιουσία, σύμφωνα με τον Σιλ: «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη προσπαθούν να εισαγάγουν νέο ποινικό δίκαιο».
Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν αναγνώρισε το ίδιο τον Μάιο, επισημαίνοντας ότι η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας «δεν είναι κάτι που επιτρέπεται νομικά στις Ηνωμένες Πολιτείες» ή σε πολλές άλλες χώρες.