Περισσότερο κι από τον χρόνο των εκλογών στην πολιτική συζήτηση τούτη την περίοδο και όσο προχωράμε προς αυτές κυριαρχούν το μετεκλογικό σκηνικό και οι πιθανές ή απίθανες συνεργασίες που ενδεχομένως να προκύψουν ή να μην προκύψουν για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Από τον Πάνο Σώκο
Τον πρώτο λόγο, για την ώρα τουλάχιστον, τον έχει η Ν.Δ., η οποία προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις -αν και η διαφορά της από τον ΣΥΡΙΖΑ μειώνεται-, όμως τα ποσοστά που συγκεντρώνει δεν είναι αρκετά για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση ούτε στις δεύτερες εκλογές που θα γίνουν με την ενισχυμένη αναλογική.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο για τη Ν.Δ. όσο και για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. η πρώτη θέση στις εκλογές με την απλή αναλογική είναι μονόδρομος για να μπορέσουν να κυβερνήσουν, ενώ το εκλογικό σώμα βρίσκεται αντιμέτωπο για πρώτη φορά με το σύστημα της απλής αναλογικής και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσει -αν θα χρησιμοποιήσει δηλαδή χαλαρά τις εκλογές αυτές για να στείλει μηνύματα διαμαρτυρίας πρωτίστως στην κυβέρνηση- θα καθορίσει και την εκλογική συμπεριφορά του.
Στην πολιτική συζήτηση έχουν εξαντληθεί στατιστικά τα σενάρια για τον σχηματισμό κυβέρνησης, όμως σε πολιτικό επίπεδο τρία ερωτήματα κρύβουν απαντήσεις που δεν έχουν αναδειχτεί ιδιαίτερα μέχρι τώρα:
- Ποιοι θέλουν και γιατί κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές;
- Ποιοι θέλουν και γιατί κυβέρνηση στις δεύτερες εκλογές;
- Γιατί κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ είναι σχεδόν αδύνατη με την απλή αναλογική, ακόμα κι αν έρθει πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ;
1. Ποιοι θέλουν και γιατί κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές;
Ο μόνος που αυτή τη στιγμή λέει ότι είναι αναγκαία και δυνατή μία κυβέρνηση προοδευτική με την απλή αναλογική είναι ο Αλέξης Τσίπρας και εννοεί τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ, γιατί, όσο και να το θέλει ο κ. Τσίπρας, το ΜέΡΑ25 και το ΚΚΕ δεν πρόκειται να συνεργαστούν μαζί του.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης κρατάει κλειστά τα χαρτιά του μέχρι στιγμής για το αν θέλει αυτή τη συνεργασία, και προσαρμόζει την τακτική του ανάλογα με τις εξελίξεις. Στην πραγματικότητα όμως είναι ο μόνος που θέλει τον σχηματισμό κυβέρνησης από την πρώτη Κυριακή, όπως μας είπε στο περιστύλιο της Βουλής το βράδυ ψήφισης του Προϋπολογισμού έμπειρος κοινοβουλευτικός παράγοντας που έχει με ιστορικούς δεσμούς με το ΠΑΣΟΚ, και ο λόγος είναι πολύ απλός: Στις εκλογές με την απλή αναλογική θα πάρει υψηλό ποσοστό για τα δεδομένα του κόμματός του και θα μπορέσει να επιβάλει τους όρους του με καλύτερους όρους στον δυνάμει κυβερνητικό του εταίρο, που δεν μπορεί παρά να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς τέτοια πιθανότητα με τη Ν.Δ. λόγω των υποκλοπών και της υπόθεσης Καϊλή δεν μπορεί να υπάρξει.
Επίσης, ξέρει πολύ καλά ότι στις δεύτερες εκλογές λόγω της πόλωσης που θα επικρατήσει και του ενισχυμένου εκλογικού συστήματος το ποσοστό του θα συρρικνωθεί και θα βρεθεί σε δύσκολη θέση.
2. Υπάρχουν άλλοι που θέλουν κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή;
Υπάρχουν οι καναλάρχες, λέει ο ίδιος, και οι μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες, που δεν βλέπουν ποτέ με καλό μάτι παράταση της πολιτικής εκκρεμότητας για τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα και ενδεχομένως να πιέσουν προς αυτή την κατεύθυνση για να σχηματιστεί κυβέρνηση, ιδίως αν εκτιμηθεί ότι η αυτοδυναμία του Κυριάκου Μητσοτάκη στις δεύτερες εκλογές είναι άπιαστο όνειρο.
3. Ποιοι θέλουν και γιατί κυβέρνηση μετά τις δεύτερες εκλογές;
Χωρίς αμφιβολία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το έχει πει σε όλους τους τόνους ότι, αν κερδίσει την πρώτη θέση η Ν.Δ., θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές ξανά, για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία, η οποία, σύμφωνα με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα, δεν είναι σίγουρη.
Υπάρχει άλλος; Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, υπάρχει και ο Αλέξης Τσίπρας, σύμφωνα με στέλεχος της Κουμουνδούρου που δεν κρύβει τα λόγια του, με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα. Κι αυτό για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί κυβέρνηση συνεργασίας με πρώτο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις δεύτερες εκλογές σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πιο ισχυρός και ο κυβερνητικός του εταίρος- εν προκειμένω το ΠΑΣΟΚ- πιο αδύναμος για να επιβάλει δύσκολους όρους. Ο δεύτερος λόγος βρίσκεται στην απάντηση του επόμενου ερωτήματος.
4. Είναι δυνατή μία κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ με την απλή αναλογική, ακόμα κι αν έρθει πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ;
Εξαρτάται καθαρά από το άθροισμα των ποσοστών των δύο κομμάτων, το οποίο πρέπει να είναι σε κάθε περίπτωση πάνω από το 47% (35% + 12%, 33% + 14% κ.λπ.). Η δυναμική των δύο κομμάτων τούτη τη στιγμή δεν δίνει τέτοια ποσοστά, ακόμα και με τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη θέση. Κι εδώ κρύβεται ο δεύτερος λόγος που ο κ. Τσίπρας θα ήθελε κυβέρνηση στις δεύτερες εκλογές.
Τα διλήμματα των κομμάτων μετά τη λαϊκή ετυμηγορία
Με βάση τις θέσεις των κομμάτων που διεκδικούν την πρώτη θέση οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν: αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας ή «Προοδευτική Διακυβέρνηση» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Για να έχουμε αυτοδύναμη κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, πρέπει καταρχάς το κυβερνών κόμμα να κερδίσει στις πρώτες εκλογές που θα γίνουν με απλή αναλογική και να ξανακερδίσει με ποσοστό που θα πρέπει να φτάσει περίπου στο 38% στις δεύτερες εκλογές που θα γίνουν με την ενισχυμένη αναλογική. Αν η Ν.Δ. στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση δεν πάρει ποσοστό αυτοδυναμίας (περίπου 38%), τότε θα αναγκαστεί να κάνει κυβέρνηση συνεργασίας ή με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. ή με την Ελληνική Λύση. Όμως και τα δύο αυτά κόμματα έχουν πει ότι δεν θα συνεργαστούν μαζί της. Αν επιμένουν στη θέση τους αυτή, και τότε η περίπτωση της τρίτης κάλπης θα είναι μονόδρομος.
Για να έχουμε «Προοδευτική Διακυβέρνηση» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα πρέπει να είναι πρώτο κόμμα με την απλή αναλογική. Ο κ. Τσίπρας έχει ξεκαθαρίσει ότι, αν είναι δεύτερο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με άλλα κόμματα, ακόμα κι αν αριθμητικά μπορεί να επιτευχθεί ο μαγικός αριθμός των 151 βουλευτών. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν είναι πρώτο κόμμα, θα επιδιώξει κυβερνητική πλειοψηφία σε συνεργασία με κάποιο ή κάποια -ανάλογα με τα ποσοστά- από τα υπόλοιπα κόμματα του προοδευτικού χώρου (ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., ΜέΡΑ25 και ΚΚΕ). Από τα κόμματα αυτά το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25 αρνούνται κάθε συζήτηση, ενώ κλειστά κρατάει τα χαρτιά του το ΠΑΣΟΚ.