Η πέττεια (ή πεττεία) ήταν επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής που έπαιζαν οι αρχαίοι Έλληνες. Το παιχνίδι είναι γνωστό από την αρχαιότητα.
Σύμφωνα με τους Έλληνες, ήταν ανακάλυψη του Παλαμήδη. Συναντάται όμως και σε αρχαιότερα μνημεία των Αιγυπτίων. Ο Όμηρος το αναφέρει στην Οδύσσεια, όπου μνημονεύει τους μνηστήρες της Πηνελόπης να παίζουν πέττεια.
Οι κανόνες του παιχνιδιού δεν διασώθηκαν. Σκοπός του παιχνιδιού ήταν να κλείσουμε τα πούλια του άλλου έτσι ώστε να μην μπορεί να κάνει κίνηση.
Σε μια φιγούρα τερακότας που βρέθηκε στα βασιλικά ανάκτορα της Αθήνας βλέπουμε μια σκηνή πέττειας. Δυο παίκτες είναι καθισμένοι αντικριστά και τόσο κοντά που τα γόνατά τους ακουμπάνε, ενώ ένας τρίτος παρατηρεί το παιχνίδι με έντονο ενδιαφέρον. Ο ένας παίχτης που γέρνει το κάθισμα προς τα πίσω έχει γένια και μοιάζει με άντρα, ενώ ο άλλος παίκτης έχει μακρυά μαλλιά και φοράει γυναικεία ενδύματα. Πάνω στα γόνατα οι δύο παίκτες έχουν μια βαριά σανίδα, της οποίας η επάνω επιφάνεια είναι χωρισμένη σε τετράγωνα. Πάνω στην σανίδα είναι σκόρπια αραδιασμένα δώδεκα μεγάλα πούλια. Η γυναίκα μάλλον έκανε μια απροσδόκητη κίνηση και κέρδισε το παιχνίδι. Ο άνδρας φαίνεται να αμφισβητεί την ορθότητα της έκβασης του παιχνιδιού, γι’αυτό και η γυναίκα κρατάει τα χέρια της επάνω από το παιχνίδι, ενώ γίνεται η συζήτηση. Ο παρατηρητής παρακολουθεί με ενδιαφέρον την συζήτηση ή παίρνει το μέρος της γυναίκας.
Η πέττεια στους Ρωμαίους
Το παιχνίδι διαδόθηκε με το όνομα ludus latrunculorum’ ή latrunculi και στους Ρωμαίους. Αντί για πούλια έχουμε πιόνια και αξιωματικούς. Οι κινήσεις που κάνουν είναι σε ευθεία γραμμή ή κάνοντας άλματα. Σκοπός του παιχνιδιού ήταν να κερδίσουμε το παιχνίδι χάνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα πιόνια.
Έχουν βρεθεί πιόνια της Ρωμαϊκής εποχής που έχουν χρώμα κίτρινο, κόκκινο και μαύρο.