Ο Αναστάσιος Γεωργιάδης Λευκίας (1773-1853) ήταν Έλληνας ευεργέτης, καθηγητής πανεπιστημίου και ιατρός. Παρά την ιδιότητα του ως ιατρού ενσάρκωσε το ιδανικό πρότυπο του Homo Universalis (ο χαρακτηρισμός του ιδανικού ανθρώπου της Αναγεννήσεως (15ος-16ος αιώνας). Η ονομασία είναι λατινική και σημαίνει «καθολικός, συνολικός άνθρωπος»).[1]
Γεννήθηκε στην Φιλιππούπολη της Θράκης το 1773 και φοίτησε στο γυμνάσιο που δίδασκε ο Κωνσταντίνος Οικονόμου ο εξ Οικονόμων. Μετά την αποφοίτηση του δίδαξε ως υποδιδάσκαλος και το 1797 μετακόμισε στο Βουκουρέστι συνεχίζοντας την εκπαίδευση του κοντά στον Λάμπρο Φωτιάδη. Εκεί έμαθε λατινικά, γαλλικά και γερμανικά. Από εκεί μετέβη στην Βιέννη το 1802 και στην Ιένα το 1805 όπου σπούδασε ιατρική. Το 1806 αναγορεύθηκε διδάκτωρ ιατρικής και χειρουργικής στην Ιένα, και ένα χρόνο αργότερα ανακηρύχθηκε μέλος της εν Ιένη εταιρείας ορυκτολόγων και της εν Άλη (Halae) των της φύσεως περιέργων, που δείχνει το ενδιαφέρον του και για άλλες επιστήμες.[1][2]
Το 1807 επέστρεψε στην Βιέννη όπου ασχολήθηκε με μελέτες, εκδίδοντας συγγράμματα στα ελληνικά και λατινικά. Διέμεινε για σύντομο διάστημα από το 1810 στο Παρίσι και χάρη στο έργο του ανακηρύχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Societe medicale de l’emulation de Paris. Επέστρεψε στο Βουκουρέστι, όπου εργάστηκε ως ιατρός για μια δεκαετία. Κατά την παρουσία του εκεί βοήθησε στον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης στηρίζοντας του κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Μετά την αποτυχία του κινήματος αυτού, μετέβη στην Τρανσυλβανία και ασχολήθηκε με το συγγραφικό του έργο και το ιατρικό επάγγελμα. Κατά διαστήματα μετέβαινε στη Βιέννη για να εμψυχώσει τους εκεί Έλληνες ώστε να επαναστατήσουν, ενώ το 1826 επέστρεψε και πάλι στο Βουκουρέστι. Μετά από τρία χρόνια, το 1829, κατέφυγε στη Στεφανούπολη της Τρανσυλβανίας και ασχολήθηκε με το συγγραφικό του έργο.[1][2]
Έφυγε από τον τόπο όπου διέμενε, και το 1830 πήγε και πάλι στη Βιέννη και το 1831 στο Παρίσι, όπου προέβη σε εκτυπώσεις έργων του. Το 1832 πήγε στο Μόναχο και εκφώνησε λόγο στον ορθόδοξο ναό κατά την ονομαστική εορτή του βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα Α΄. Στη συνέχεια επέστρεψε για τελευταία φορά στη Βιέννη.[1][2]
Μετακόμισε στην Ελλάδα και το 1833, και εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο όπου ασχολήθηκε με την ιατρική αλλά και την ποίηση. Το 1834 ορίστηκε μέλος του Ιατροσυνεδρίου, το 1836 μέλος της Ιατρικής Εταιρείας προτού αργότερα γίνει πρόεδρος της το 1840 και το 1841. Παράλληλα από τον Σεπτέμβριο του 1835 ήταν μέλος της Γαλλικής Ιατρικής Ακαδημίας και της Ελληνικής Φυσικοϊατρικής Εταιρείας. Το 1837 διορίστηκε τακτικός καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής, αργότερα της γενικής παθολογίας και θεραπευτικής. Διετέλεσε πρώτος σχολάρχης (κοσμήτωρ) της Ιατρικής Σχολής έως το 1841.[1][2]
Το 1837 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Φυσικοϊστορικής Εταιρείας της Βόννης, ενώ εξελέγη πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φυσικής Ιστορίας. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο μέχρι το 1847 όταν και αποχώρησε για πολιτικούς λόγους, ενώ του απονεμήθηκε ο τίτλος του ομότιμου καθηγητή, πρώτου στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου. Ως αναγνώριση της προσφοράς του στο έθνος, του απονεμήθηκε ο αργυρός σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος από τον Βασιλιά Όθων Α΄.
Απεβίωσε στις 13 Ιουνίου 1853 στην Αθήνα και δώρισε όλη του την περιουσία, αμπέλια και οικόπεδα στο Φάληρο, στο Πανεπιστήμιο, αφήνοντας ακόμη και την κόρη του χωρίς περιουσία.[1][2]
Απόψεις
Είχε την άποψη πως οι Έλληνες θα έπρεπε να διδάσκονται την αρχαία ελληνική γλώσσα μιας και μέσω αυτής θα διατηρηθεί η ιδιοσυγκρασία του έθνους. Θεωρούσε πως η γλώσσα ακολουθεί την πολιτιστική πορεία ενός έθνους και φοβήθηκε πως με την παύση χρησιμοποίησης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, το έθνος θα βρισκόταν σε παρακμή.
Για αυτό το λόγο βρέθηκε στο πλευρό του Νεόφυτου Βαμβά και αντιτάχθηκε ιδεολογικά με τον Αδαμάντιο Κοραή. Αντιτάχθηκε ακόμη με τις απόψεις του Εράσμου, σχετικά με την προφορά και την προέλευση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.[1]
Έργο
Έγραψε αρκετές επιστημονικές δημοσιεύσεις ή συγγράμματα σχετικά με την ιατρική, αλλά και έργα ποιητικά ή εγκωμιαστικά. Το πρώτο σημαντικό έργο του ήταν τα Αντιπανάκεια, το οποίο εκδόθηκε στα λατινικά και τα ελληνικά. Πρόκειται για ένα έργο επιδημιολογίας, ψυχολογίας, νοσολογίας, διαιτολογίας και φαρμακολογίας αφιερωμένο στον πατέρα του Γεώργιο, το οποίο έλαβε θετικές κριτικές από ιατρικά περιοδικά της εποχής, ενώ πολλοί Έλληνες λόγιοι της εποχής συνέδραμαν στην έκδοση του. Μεταξύ αυτών οι αδελφοί Ζωσιμά, ο Άνθιμος Γαζής, ο Κωνσταντίνος Οικονόμου και ο Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος.
Κάθε πληροφορία που αναγράφεται στο έργο του, συνοδεύεται από την πηγή από την οποία αντλήθηκε, ενώ παραπέμπει ακόμη και σε αρχαίους συγγραφείς, πέρα από τους σύγχρονους του. Χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το επώνυμο Λευκίας κατά τη συγγραφή του έργου Πυρετού πεμφυγώδους ή λοιμού αφορισμοί το 1832 το οποίο γράφηκε στην ιωνική διάλεκτο και ήταν αφιερωμένο στον βασιλιά της Ελλάδας Όθων Α΄. Για πολλούς πρόκειται για το καλύτερο έργο του αν και είχε ορισμένες ελλείψεις.
Μεταξύ των έργων που αφιέρωσε στην βασιλική οικογένεια, έγραψε το 1833 ένα έπος, την Οθωνειάδα, αφιερωμένο στον Όθων Α΄ και το Στέφανος Όθωνος το 1835 με αφορμή την ενηλικίωση του Όθωνα, σαφώς επηρεασμένος από το έργο του Ομήρου.[1]
Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνονται τα εξής[1]:
– Προς την Αυτού Aυτοκρατορική υψηλότητα κυρίαν Μαρίαν Παυλώβην, 1806
– Περί λοιμού, 1806 (ποίημα)
– Αντιπανάκεια, ήτοι περί των αιτιών, α τας νόσους δυσιάτους ή ανιάτους, μη τοιαύτας καθ’ εαυτάς ούσας, ως επί το πολύ εργάζονται, 1810.
– Ιωάννου Δ. Μεσγέρου Ιατροφιλοσοφική Ανθρωπολογία, 1810.
– Πραγματεία περί της των ελληνικών στοιχείων εκφωνήσεως, 1812.
– Πυρετού πεμφυγώδους ή λοιμού αφορισμοί, 1832.
– Οθωνειάδα, 1833, ηρωικό ποίημα.
– Ειδύλλιο πανηγυρικό, 1835, ποίημα
– Ωδή Σαπφική ως εκ της Ελλάδος, 1835, ποίημα στην αιολική διάλεκτο.
– Στέφανος Όθωνος, 1835, ηρωικό ποίημα.
– Επιτομή της Ιστορίας της Ιατρικής.
– Περί χολέρης.
– Περί των εν ταις νόσοις υποτροπιασμόν.
– Περί της φλυκταινούσης λοιμικής και του ενφθαλμιασμού αυτής.
Παραπομπές
1. Τασούλης, Α. (2009). «Αναστάσιος Λευκίας Γεωργιάδης (1773−1853): Πρώτος Καθηγητής και Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών». Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 26 (6): 818-825. Ανακτήθηκε στις 31-12-2016.
2. Κούζης, Αριστοτέλης (1939). Εκατονταετηρίς 1837-1937 – Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών. τόμ. Γ΄, Ιστορία της Ιατρικής Σχολής. Αθήναι: Τύπος «Πυρσού» Α.Ε, σελ. 13-14. http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/1/1/5/metadata-01-0000131.tkl. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
[wikipedia]