Το Circus Flaminius («Ιππόδρομος του Φλαμίνιου») ήταν μια μεγάλη κυκλική περιοχή εντός των τειχών της Αρχαίας Ρώμης στην οποία διεξάγονταν αγώνες, άγνωστης μορφής στους σύγχρονους μελετητές. Βρισκόταν στο νότιο άκρο του Πεδίου του Άρεως, κοντά στις όχθες του ποταμού Τίβερη. Κατασκευάστηκε ή έστω οριοθετήθηκε από το Γάιο Φλαμίνιο Νέπο το 221 π.Χ.
Φωτογραφία: Η τοποθεσία του Σίρκους Φλαμίνιους στο χάρτη της Αρχαίας Ρώμης
Κατείχε σημαντικό ρόλο στη δημόσια ζωή των Ρωμαίων, χωρίς όμως να μπορεί να συναγωνιστεί το Circus Maximus. Φιλοξενούσε συνελεύσεις των πληβείων και αποτελούσε την αφετηρία των θριαμβικών πομπών. Παρείχε δε το όνομά του σε μια από τις διοικητικές περιοχές της πόλης.
Κατά τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του, το «Φλαμινιανό ιπποδρόμιο» ήταν μια κυκλική διαδρομή, μήκους περίπου 500 μέτρων. Δεν υπήρχαν σταθερά μόνιμα καθίσματα για τους θεατές, ούτε κτίσματα γύρω από την περίμετρο του αγωνιστικού χώρου. Με το πέρασμα των χρόνων την ευρεία αυτή περιοχή καταπάτησαν μνημεία και κάθε λογής κτίρια.
Κατά τους πρώτους αυτοκρατορικούς χρόνους έχασε την υπόστασή του σαν ιπποδρόμιο και έγινε πλατεία, κατόπιν αγορά. Κατά τη διάρκεια του 2ου αιώνα, μια σειρά κτιρίων, περιστυλίων και ναών κτίστηκαν γύρω του. Έπεσε σε παρακμή και εγκαταλείφθηκε οριστικά κατά τον 4ο αιώνα. Σήμερα δεν απομένουν παρά ίχνη του.
Το εν λόγω ιπποδρόμιο ήταν κατά πολύ μικρότερο του Circus Maximus, το οποίο δεν χρησιμοποιούταν μονάχα για ψυχαγωγικούς σκοπούς· συχνά οργανώνονταν εκεί λαϊκές συνελεύσεις, αλλά κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε και ως αγορά. Το 2 π.Χ. οι Ρωμαίοι το γέμισαν με νερό, δημιουργώντας τεχνητή λίμνη. Εκεί έσφαξαν 36 κροκόδειλους για να γιορτάσουν την αφιέρωση του Ναού του Εκδικητή Άρη. Το έτος 9, ο Αύγουστος εκφώνησε εκεί τον επικήδειο του προγονού του, Δρούσου.
Ακόμη παραμένει άγνωστο το κατά πόσο το Σίρκους Φλαμίνιους χρησιμοποιήθηκε για αρματοδρομίες. Ο Στράβων δεν αναφέρει κάτι σχετικό. Ο Βαλέριος Μάξιμος υποστηρίζει πως οι Αγώνες των Πληβείων (Ludi Plebeii) διεξάγονταν εκεί, ωστόσο άλλες πηγές το απορρίπτουν. Οι Λίβιος, Βάρρος και Αντωνίνος Πίος, ωστόσο, παρέχουν κάποιες μαρτυρίες σχετικά με το είδος των αγώνων που διεξάγονταν εκεί, πιθανώς οι Ludi Taurii, οι οποίοι διεξάγονταν για να τιμήσουν τους θεούς του Κάτω Κόσμου. Αυτοί οι μυστηριώδεις αγώνες διεξάγονταν μόνο στο Σίρκους Φλαμίνιους, οπότε υποθέτουμε πως είχαν συμβολική σχέση με το χώρο. Επίσης γνωρίζουμε πως διεξάγονταν αγώνες με άλογα (χωρίς άρματα), όπου ένας αναβάτης και το άλογό του κάλπαζαν γύρω από σημάδια.
Περίχωρα
Στην ευρύτερη περιοχή του Σίρκους υπήρχαν πολλά σημαντικά οικοδομήματα. Ο Ναός της Πιέτας ήταν κατασκευασμένος στην άκρη του Forum Holitorium στα νοτιοανατολικά. Ο Ναός του Άρη χτίστηκε στα βορειοδυτικά, το Θέατρο του Μάρκελλου στα δυτικά. Γύρω στο 220 π.Χ. υπήρχαν πιθανώς έξι ναοί, ανάμεσα στους οποίους ένας αφιερωμένος στον Απόλλωνα, που έστεκαν στα Φλαμίνια Πεδία.
Το έτος 15, ανεγέρθηκαν αγάλματα του θεοποιημένου Αυγούστου. Επίσης εκεί βρισκόταν και η Στοά της Οκταβίας, η μοναδική που επιβιώνει μέχρι σήμερα. Περιλάμβανε ναούς αφιερωμένους στο Δια και την Ήρα, διακοσμημένους με μπρούτζινα αγάλματα. Την είσοδο στην πλατεία σηματοδοτούσε μια από τις τρεις μαρμάρινες αψίδες που ανεγέρθηκαν για να τιμήσουν το Γερμανικό, σκαλισμένες με αναφορές στα στρατιωτικά του κατορθώματα.
[wikipedia]