Ο Λόρενς Χάργκρεϊβ (MRAeS, μέλος της Βασιλικής Αεροναυτικής Εταιρείας) (αγγλικά: Lawrence Hargrave, 29 Ιανουαρίου 1850 – 6 Ιουλίου 1915) ήταν Αυστραλός μηχανικός, εξερευνητής, αστρονόμος, εφευρέτης και πρωτοπόρος της αεροναυτικής. Λαμπρό και ανήσυχο πνεύμα, δεν αναγνωρίστηκε όσο θα έπρεπε.
Ο Χάργκρεϊβ γεννήθηκε στο Γκρίνουιτς της Αγγλίας, ήταν ο δεύτερος γιος του Τζον Φλέτσερ Χάργκρεϊβ (μετέπειτα γενικός εισαγγελέας της Νέας Νότιας Ουαλίας) και σπούδασε στη Σχολή Μέσης Εκπαίδευσης της Βασίλισσας Ελισάβετ στο Κίρκμπι Λόνσντεϊλ του Γουεστμόρλαντ. Μετανάστευσε στην Αυστραλία με την οικογένειά του, φτάνοντας στο Σίδνεϊ στις 5 Νοεμβρίου 1865 με το πλοίο La Hogue. Αποδέχθηκε θέση στο πλοίο Ellesmere και περίπλευσε την Αυστραλία.
Αν και έδειξε τις δυνατότητες του στα μαθηματικά στο σχολείο του στην Αγγλία απέτυχε σε εισακτήριες εξετάσεις το 1867 και έλαβε μαθητεία στη μηχανική από την Αυστραλιανή Εταιρεία Αεροπλοΐας στο Σίδνεϊ. Στη συνέχεια απέκτησε εμπειρίες στην κατασκευή μοντέλων αεροσκαφών.
Το 1872, ως μηχανικός, απέπλευσε με το πλοίο Maria σε ταξίδι στη Νέα Γουινέα αλλά το πλοίο βυθίστηκε. Το 1875, απέπλευσε και πάλι ως μηχανικός στην εκστρατεία του Ουίλιαμ Τζον Μακλί στον Κόλπο Παπούα. Από τον Οκτώβριο του 1875 έως τον Ιανουάριο του 1876 εξερευνούσε την ενδοχώρα του Πορτ Μόρεσμπι υπό τον Οκτάβιους Στόουν, και τον Απρίλιο του 1876 συμμετείχε σε ακόμη μία εκστρατεία υπό τον Λουίτζι Ντ’Αλμπέρτις στον ποταμό Φλάι επί του πλοίου SS Ellengowan. Το 1877 επιθεώρησε την πρόσφατα ανεπτυγμένη βιομηχανία μαργαριταριών της Parbury Lamb and Co.
Επέστρεψε στο Σίδνεϊ, και έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας της Νέας Νότιας Ουαλίας το 1877, ενώ το 1878 έγινε βοηθός αστρονομικός παρατηρητής στο Αστεροσκοπείο του Σίδνεϊ. Παρέμεινε στη θέση για περίπου πέντε χρόνια, συνταξιοδοτήθηκε το 1883 αποδυναμωμένος, και αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής του στο ερευνητικό έργο.
Ήταν ελευθεροτέκτονας.
Αεροναυτική
Ο Χάργκρεϊβ έδειξε ενδιαφέρον σε πειράματα κάθε είδους από μικρή ηλικία, κυρίως σε αυτά με αεροσκάφη. Όταν ο πατέρας του απεβίωσε το 1885, και ο Χάργκρεϊβ κληρονόμησε την περιουσία του, παραιτήθηκε από το αστεροσκοπείο για να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην έρευνα, και για μια περίοδο έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πέταγμα των πουλιών.
Επέλεξε να ζήσει και να πειραματιστεί με τις ιπτάμενες μηχανές του στο Στάνγουελ Παρκ, μια τοποθεσία η οποία προσφέρει εξαιρετικές συνθήκες ανέμου και παραμένει έως και σήμερα ένας από τους διασημότερους τόπους αιωροπτερισμού στην Αυστραλία.
Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, ο Χάργκρεϊβ εφηύρε πολλές συσκευές, αλλά δεν υπέβαλε αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για καμία από αυτές. Χρειαζόταν τα χρήματα αλλά ήταν παθιασμένος οπαδός της επιστημονικής επικοινωνίας ως κλειδί για τη μελλοντική πρόοδο.
Όπως έγραψε το 1893:
Οι εργαζόμενοι πρέπει να εκριζώσουν την ιδέα [πως] κρατώντας τα αποτελέσματα των έργων τους για τους εαυτούς τους[,] θα αποκτήσουν μια περιουσία. Τα έξοδα για διπλώματα ευρεσιτεχνίας είναι πεταμένα λεφτά σε μεγάλο βαθμό. Η ιπτάμενη μηχανή του μέλλοντος δε θα κατασκευαστεί έτοιμη και με δυνατότητα να πραγματοποιήσει πτήση 1000 μιλίων ή κάπου τόσο. Όπως οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να εξελιχθεί σταδιακά. Η πρώτη δυσκολία είναι να φτιάξουμε ένα αντικείμενο το οποίο θα μπορεί να πετάξει. Όταν αυτό δημιουργηθεί, θα πρέπει να δημοσιευθεί μια πλήρης περιγραφή για να βοηθήσει και άλλους. Η υπεροχή του σχεδιασμού και της κατασκευής θα αψηφά πάντοτε τον ανταγωνισμό.
Μεταξύ πολλών, τρεις από τις εφευρέσεις του Χάργκρεϊβ ήταν εξαιρετικά σημαντικές:
– Η μελέτη των καμπύλων αεροτομών, πιο συγκεκριμένα σχεδιασμοί με πιο παχιά αιχμή.
– Ο χαρταετός κουτί (1893), ο οποίος βελτίωσε σε μεγάλο βαθμό την αναλογία άντωσης προς οπισθέλκουσα στα πρώιμα ανεμόπτερα.
– Η εργασία στον στροφειοκινητήρα, ο οποίος τροφοδότησε πολλά πρώιμα αεροσκάφη μέχρι περίπου το 1920.
Πραγματοποίησε αμέτρητα πειράματα με πολυάριθμα μοντέλα, και δημοσίευσε τα συμπεράσματα του σε αρκετές επιστημονικές εργασίες της Βασιλικής Εταιρείας της Νέας Νότιας Ουαλίας. Δύο επιστημονικές εργασίες οι οποίες περιλαμβάνονται στον τόμο του 1885 του Journal and Proceedings δείχνουν πως βρισκόταν από νωρίς στον δρόμο της επιτυχίας. Άλλες σημαντικές επιστημονικές εργασίες μπορούν να βρεθούν στους τόμους του 1893 και του 1895 οι οποίες παρουσίασαν τα πειράματα του με κινητήρες ιπτάμενων μηχανών και κυτταρικούς χαρταετούς.
Με μεγάλη σημασία για τους πρωτοπόρος της μηχανοκίνητης πτήσης, ο Χάργκρεϊβ κατάφερε με επιτυχία να ανυψωθεί από το έδαφος με χαρταετούς κουτιά στην ακτή του Στάνγουελ Παρκ στις 12 Νοεμβρίου 1894. Με τη βοήθεια του Τζέιμς Σουέιν, φροντιστή του κτήματός του, το σχοινί του χαρταετού δέθηκε με ασφάλεια μέσω ενός κανταριού σε δύο σάκους με άμμο. Ο Χάργκρεϊβ μετέφερε μαζί του ένα ανεμόμετρο και ένα κλινόμετρο για να μετρήσει την ταχύτητα του ανέμου και τη γωνία του σχοινιού. Έφτασε σε ύψος 4,8 μέτρων με ταχύτητα ανέμου 9,3 χλμ/ώρα. Το πείραμα έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και ο χαρταετός κουτί θεωρήθηκε σταθερή εναέρια πλατφόρμα.
Ο Χάργκρεϊβ ισχυρίστηκε πως «Τα συγκεκριμένα βήματα που έγιναν είναι η απόδειξη πως μπορεί να δημιουργηθεί, να μεταφερθεί και να χρησιμοποιηθεί μια εξαιρετικά απλή συσκευή από έναν άνθρωπο. Και πως, ένας ασφαλής τρόπος πραγματοποίησης απογείωσης με μία ιπτάμενη μηχανή, ή την προσπάθεια αυτής χωρίς ατύχημα, μαζί με την προσγείωση, βρίσκονται πλέον στην υπηρεσία οποιουδήποτε πειραματιστή το επιθυμεί».
Η απογείωση αυτή του Χάργκρεϊβ παρατηρήθηκε από τον Άμποτ Λόρενς Ροτς του μετεωρολογικού παρατηρητηρίου του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ο οποίος κατασκεύασε έναν χαρταετό από τις λεπτομέρειες του Engineering. Μια τροποποίηση του χαρταετού αυτού υιοθετήθηκε από το μετεωρολογικό γραφείο των Ηνωμένων Πολιτειών με τη χρήση χαρταετών κουτιών για μετεωρολογικές παρατηρήσεις να αποκτά ευρεία χρήση. Η αρχή αυτή εφαρμόστηκε σε ανεμόπτερα, και τον Οκτώβριο του 1906 ο Αλμπέρτου Σάντους-Ντουμό χρησιμοποίησε την αρχή των χαρταετών κουτιών στο αεροπλάνο του για την πραγματοποίηση της πρώτης του πτήσης. Μέχρι το 1909 το αεροπλάνο μορφής κουτιού χαρταετού ήταν ο συνηθισμένος τύπος στην Ευρώπη.
Ο Χάργκρεϊβ δεν περιορίστηκε στο πρόβλημα της κατασκευής μιας βαρύτερης από τον αέρα μηχανής η οποία θα είχε τη δυνατότητα να πετάξει, αλλά ασχολήθηκε αρκετά και με τα μέσα προώθησης. Το 1889 εφηύρε έναν στροφειοκινητήρα ο οποίος φαίνεται να προσέλκυσε ελάχιστο ενδιαφέρον μιας και οι αρχές του ανακαλύφθηκαν ξανά από τους αδελφούς Σεγκίν το 1908.
Αυτή η μορφή κινητήρα χρησιμοποιήθηκε αρκετά στην περίοδο της πρώιμης αεροπορίας μέχρις ότου αντικαταστάθηκε από μεταγενέστερες εφευρέσεις. Η ανάπτυξη του στροφειοκινητήρα ματαιώθηκε λόγω του βάρους των υλικών και της ποιότητας της μηχανικής που ήταν γνωστή την εποχή εκείνη, μιας και δεν είχε τη δυνατότητα να αποκτήσει αρκετή ισχύ από τους κινητήρες για την κατασκευή μιας ανεξάρτητης ιπτάμενης μηχανής.
Το έργο του Χάργκρεϊβ ενέπνευσε τον Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ ο οποίος άρχισε τα πειράματά του με μια σειρά μοντέλων τετράεδρων χαρταετών. Ωστόσο, το έργο του Χάργκρεϊβ, όπως αυτό πολλών άλλων πρωτοπόρων, δεν εκτιμήθηκε επαρκώς την περίοδο της ζωής του. Τα μοντέλα του προσφέρθηκαν στον πρωθυπουργό της Νέας Νότιας Ουαλίας ως δώρο προς το κράτος, και γενικά αναφέρεται εσφαλμένα πως η προσφορά δεν έγινε αποδεκτή.
Δεν είναι ξεκάθαρο τι πραγματικά συνέβη, αλλά φαίνεται πως υπήρχαν καθυστερήσεις στην αποδοχή των μοντέλων, και παράλληλα μερικά εξ αυτών δόθηκαν σε κάποιους Γερμανούς καθηγητές οι οποίοι τα παρέδωσαν στο μουσείο του Μονάχου. Ο Χάργκρεϊβ επίσης πραγματοποίησε πειράματα με υδροπλάνο, με την εφαρμογή της γυροσκοπικής αρχής σε ένα «μονότροχο αμάξι», και με τα «προωθούμενα από το κύμα σκάφη».
Ο μοναδικός γιος του Χάργκρεϊβ, Τζόφρι, σκοτώθηκε στη Μάχη της Καλλίπολης τον Μάιο του 1915 κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χάργκρεϊβ έκανε εγχείριση για σκωληκοειδίτιδα αλλά αμέσως μετά υπέφερε από περιτονίτιδα και πέθανε τον Ιούλιο του 1915. Ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Γουέιβερλι σε πλαγιά πάνω από τον ωκεανό.
Ο Χάργκρεϊβ ήταν ένας εξαίρετος πειραματιστής και τα μοντέλα του ήταν καλώς φτιαγμένα. Διέθετε την αισιοδοξία που χρειάζεται για έναν εφευρέτη, και την επιμονή πως δεν θα αφεθεί σε τυχόν απογοητεύσεις από αποτυχίες. Σεμνός, λιτός και ανιδιοτελής, αρνήθηκε να κατοχυρώσει τις εφευρέσεις του με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, και είχε ανησυχίες αποκλειστικά για την επιτυχία στο να εξελίξει την ανθρώπινη γνώση.
Πολλοί περιφρόνησαν τις προσπάθειές του και ελάχιστοι πίστευσαν πως θα απέφεραν κάτι σημαντικό. Μια σημαντική εξαίρεση ήταν ο καθηγητής Ρίτσαρντ Θρέλφολ ο οποίος, στην ομιλία του ως πρόεδρος στη Βασιλική Εταιρεία της Νέας Νότιας Ουαλίας τον Μάιο του 1895, μίλησε για την «ισχυρή του πεποίθηση για τη σημασία του έργου το οποίο έκανε ο κύριος Χάργκρεϊβ για την επίλυση του προβλήματος της τεχνητής πτήσης». Ο Θρέλφολ ονόμασε τον Χάργκρεϊβ «εφευρέτη της ανθρώπινης πτήσης», και πως οι αδελφοί Ράιτ χρωστούσαν στον Χάργκρεϊβ.
Το βήμα που πραγματοποίησε για την κατάκτηση του αέρα ήταν σημαντικό με εκτεταμένες συνέπειες, και θα έπρεπε να θεωρείται ως σημαντικός πειραματιστής και εφευρέτης, ο οποίος «πιθανώς έκανε ότι χρειαζόταν για να πραγματοποιήσει δυναμική πτήση όπως οποιοσδήποτε άλλος».