Ο Λάινους Καρλ Πόλινγκ (Linus Carl Pauling, 28 Φεβρουαρίου 1901 – 19 Αυγούστου 1994) ήταν Αμερικανός χημικός, βιοχημικός, ακτιβιστής, συγγραφέας και εκπαιδευτικός.
Ήταν ένας από τους χημικούς του 20ού αιώνα με την μεγαλύτερη επιρροή και κατατάσσεται ανάμεσα στους σημαντικότερους επιστήμονες του 20ού αιώνα. Ήταν ένας εκ των ιδρυτών των πεδίων της κβαντικής χημείας και της μοριακής βιολογίας.
Για την επιστημονική του δουλειά, ο Λάινους Πόλινγκ έλαβε το Νόμπελ Χημείας το 1954. Το 1962 για το ακτιβιστικό του έργο έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης. Αυτό το γεγονός κάνει το Λάινους Πόλινγκ το μόνο άνθρωπο μέχρι σήμερα που έχει λάβει δύο βραβεία Νόμπελ μόνος του.
Είναι επίσης ένα από τα τέσσερα άτομα που έχουν λάβει δύο βραβεία Νόμπελ· τα άλλα είναι η Μαρί Κιουρί, ο Τζον Μπαρντίν και ο Φρέντερικ Σάνγκερ. Ο Πόλινγκ είναι επίσης ένας από τους δύο ανθρώπους που έχουν κερδίσει βραβεία Νόμπελ σε διαφορετικά πεδία, με την Μαρί Κιουρί να έχει κερδίσει το Νόμπελ Χημείας και το Νόμπελ Φυσικής.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1901 στο Πόρτλαντ, Όρεγκον. Ήταν το πρώτο παιδί του φαρμακοποιού Χέρμαν Πόλινγκ και της Λούσι Ιζαμπέλ (Ντάρλινγκ) Πόλινγκ. Πήγε σχολείο στο Κόντον και στο Πόρτλαντ και το 1922 αποφοίτησε από το Αγροτικό Κολλέγιο του Όρεγκον, τώρα Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, με πτυχίο χημικού μηχανικού. Στο Πανεπιστήμιο γνώρισε την Έιβα Χέλεν Μίλερ, η οποία έγινε σύζυγός του το 1923, όταν έκανε διαλέξεις σε άλλους φοιτητές.
Στην συνέχεια εγγράφηκε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech), για να ερευνήσει πώς τα άτομα σχηματίζουν μόρια, ένα θέμα της θεωρητικής χημείας. Εκεί ο Ρόσκο Ντίκινσον του έμαθε πώς να κάνει κρυσταλλογραφία. Έλαβε το μεταπτυχιακό του το 1925 για τις παρατηρήσεις στην κρυσταλλογραφία. Στη συνέχεια έφυγε στην Ευρώπη με υποτροφία, όπου πέρασε 18 μήνες στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής στο Μόναχο υπό τον Άρνολντ Σόμμερφιλντ, στη Κοπεγχάγη υπό τον Νιλς Μπορ και στην Ζυρίχη υπό τον Έρβιν Σρέντινγκερ, από τους οποίους και έμαθε σχετικά με την Κβαντική μηχανική και το 1927 επέστρεψε στο Caltech, όπου εφάρμοσε αυτά που έμαθε στους χημικούς δεσμούς, ενώ παράλληλα δίδασκε.
Το 1939 δημοσίευσε το The Nature of the Chemical Bond, το οποίο αποτελεί βασικό σύγγραμμα στο επιστημονικό πεδίο. Από το 1931 διετέλεσε καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια και από το 1937 των εργαστηρίων Gates και Crellin του ίδιου ινστιτούτου. Το 1933 εκλέχθηκε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, καθιστώντας τον το νεότερο άτομο που είχε γίνει μέχρι τότε μέλος της.
Το 1930, ο Πόλινγκ έμαθε σε ένα ταξίδι του στην Γερμανία για την περίθλαση των ηλεκτρονίων και χρησιμοποίησε τη μέθοδο για να καθορίσει τη δομή μερικών ενώσεων. Αυτές οι μελέτες τον βοήθησαν να καθορίσει μια κλίμακα ηλεκτραρνητικότητας, για να καθορίσει το βαθμό με τον οποίο τα άτομα έλκουν τα ηλεκτρόνια. Άρχισε τις μελέτες σχετικά με τη δομή των δεσμών του πάνω σε μικρά ανόργανα μόρια αλλά στη συνέχεια ασχολήθηκε με μεγάλα βιομόρια και κυρίως με τις πρωτεΐνες, όπως η αιμοσφαιρίνη.
Το 1936, από κοινό με τον Άλφρεντ Μίσκι, δημοσίευσε μια έρευνα για την γενική δομή των πρωτεΐνών. Επίσης, γνώρισε τον Μαξ Λαντστάινερ, ο οποίος είπε στον Πόλινγκ για την μεγάλη εκδίκευση αντισώματος και του αντίστοιχου αντιγόνου. Ο Πόλινγκ εντυπωσιασμένος αποφάσισε να το ερευνήσει. Τα ευρήματά του προκάλεσαν έκπληξη, καθώς βρήκε ότι η εξειδίκευση δεν οφείλεται σε κάποια χημική αντίδραση, αλλά απλά στο σχήμα. Στη συνέχεια επέκτεινε αυτή τη θεωρία στη σχέση ενζύμου-υποστρώματος και οσμής και οσφρητικού υποδοχέα.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πόλινγκ ασχολήθηκε με την δρεπανοκυτταρική αναιμία και το 1949 η ομάδα του κατάφερε να βρει την μοριακή βάση της. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν με τον τίτλο Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease (Δρεπανοκυτταρική Αναιμία, μια Μοριακή Ασθένεια), μια δημοσίευση που θεωρείται το εφαλτήριο της μοριακής ιατρικής. Συνέχισε την εργασία τους στις πρωτεΐνες και στις αρχές της δεκαετίας του 1950 προσδιόρισε τη μεγαλής κλίμακας δομή της άλφα έλικας.
Εργάστηκε επίσης, στο πρόβλημα της δομής του DNA, χωρίς όμως επιτυχία, αν και, όπως είπε ο Τζέιμς Γουότσον, έφτασε πολύ κοντά. Η αδυναμία αυτή οφείλεται στις κακές ποιότητας κρυσταλλογραφίες που είχε στη διάθεσή του, ενώ δεν κατάφερε να επισκευτεί την Ρόζαλιντ Φράνκλιν, η οποία είχε στη διάθεσή της καλής ποιότητας κρυσταλλογραφίες. Το 1954 απονεμήθηκε στον Λάινους Πόλινγκ το Νόμπελ Χημείας για «την έρευνα του στη φύση του χημικού δεσμού και την εφαρμογή της στη διαλεύκανση της δομής των σύνθετων ουσιών».
Μετά την βράβευση με το Νόμπελ Χημείας, ο Πόλινγκ ασχολήθηκε κυρίως με το ειρηνευτικό και ανθρωπιστικό του έργο και την αντιπυρηνική δράση του (βλ. παρακάτω). Το 1963, λόγω του έντονου ανταγωνισμού, εγκατέλειψε το Caltech, ύστερα από σχεδόν 40 χρόνια, και συνέχισε να διδάσκει και να δουλεύει σε διάφορα άλλα πανεπιστήμια και δεξαμενές σκέψεις. Μέχρι το 1967 είχε σκεφτεί ένα νέο μοντέλο για τον πυρήνα του ατόμου, αλλά επιθυμούσε πιο πειραματική έρευνα, την οποία πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγο, όπου και δημοσίευσε μια έρευνα σχετικά με την ορθομοριακή ιατρική, σύμφωνα με την οποία η υγεία μπορεί να επιτευθεί διατηρώντας τα μόρια του οργανισμου σε σωστές ποσότητες. Στη συνέχεια, δούλευσε στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ μέχρι το 1972.
Το 1973 συνίδρυσε ένα ινστιτούτο στην Καλιφόρνια για την έρευνα πάνω στις θεραπευτικές δράσεις της βιταμίνης C και άλλων θρεπτικών συστατικών. Δημόσιευσε μάλιστα την έρευνα Cancer and Vitamin C το 1979, δείχνοντας τα αποτέλεσμα μεγάλων δόσεων βιταμίνης C σε ζώα, όμως μια έρευνα από την κλινική Μάγιο βρήκε ότι η λήψη μεγάλων ποσοτήτων βιταμίνης C δεν είχε περισσότερα ευεργετικά αποτελέσματα από ότι το πλασίμπο. Ο Πόλινγκ αποκύρηξε αυτά τα συμπεράσματα λέγοντας ότι είναι απάτη και σκόπιμη διαστρέβλωση. Συνέχισε την έρευνά του μέχρι το 1994, όταν πέθανε.
Το 1991 διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη, ο οποίος παρά τη θεραπεία έκανε μετάσταση στο συκώτι. Ο Πόλινγκ πέθανε τις 19 Αυγούστου 1994, τις 7:20 μμ στο σπίτι του, στο Μπίγκ Σουρ στην Καλιφόρνια σε ηλικία 93 ετών. Μια ταφόπλακα γι’ αυτόν βρίσκεται στο Κοιμητήριο Οσγίγκοου Πάιονηρ, νότια του Πόρτλαντ, στο Όρεγκον. Οι στάχτες του μεταφέρθηκαν εκεί μαζί με αυτές της γυναίκας του το 2005.
Ανθρωπιστικό έργο
Ο Πόλινγκ άρχισε να ασχολείται με το ειρηνευτικό και ανθρωπιστικό του έργο μετά το πέρας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ιδίως με τις επιπτώσεις των ατομικών εκρήξεων στον ανθρώπινο οργανισμό και ήταν μέλος της Έκτακτης Επιτροπής για την Πυρηνικων Επιστημόνων, η οποία ήταν ενεργή από το 1946 μέχρι το 1950.
Την δεκαετία του 1950, ο Πόλινγκ και η γυναίκα του έγιναν γνωστοί για τον αγώνα τους υπέρ της ειρήνης και διαμαρτυρήθηκαν για τις δοκιμές πυρηνικών οπλών στην ατμόσφαιρα. Το Πόλινγκ ήταν ένας από τους διακεκριμένους επιστήμονες που το 1955 υπέγραψαν το Μανιφέστο Ράσελ – Αϊνστάιν, το οποίο προέβαλε την επικινδυνότητα των πυρηνικών όπλων και κάλεσε τους ηγέτες του κόσμου να επιδιώξουν ειρηνικά ψηφίσματα για να ανακόψουν τη διεθνή διαμάχη. Ο Πόλινγκ για την αντιπυρηνική του δράση γνώρισε την εγχώρια κατακραυγή καθώς υποστηριζόταν ότι με τις πράξεις του ευνοούσε την Σοβιετική Ένωση. Για κάποια χρόνια πριν το 1954, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνούταν να του δόσει διαβατήριο για να εξέλθει από τη χώρα.
Το 1958 παρουσίασε στα Ηνωμένα Έθνη ένα υπόμνημα με τις υπογραφές 9.235 επιστημόνων για τον τερματισμό των πυρηνικών δοκιμών. Το 1958 επίσης δημοσίευσε το βιβλίο No More War!, στο οποίο παρουσιάζει την λογική της εγκατάληψης της δοκιμής και χρήσης πυρηνικών όπλων, αλλά και του πολέμου. Η δημόσια πίεση τελικά οδήγησε στην υπογραφή της Συνθήκης Μερικής Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών από τον Τζον Φ. Κένεντι και το Νικίτα Χρουστσόφ. Η Συνθήκη εφαρμόστηκε τις 10 Οκτωβρίου 1963, την ίδια μέρα που ο Λάινους Πόλινγκ έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης για το 1962.
Κληρονομιά
Ο Λάινους Πόλινγκ είχε συμπεριληφθεί σε ένα κατάλογο με τους 20 μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών από το περιοδικό New Scientist, με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν να είναι ο μόνος άλλος επιστήμονας από τον 20ο αιώνα στο κατάλογο. Θεωρείται επίσης ο σπουδαιότερος χημικός μετά τον Αντουάν Λωράν Λαβουαζιέ, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης χημείας.
Ο Φράνσις Κρικ αναγνώρισε τον Πόλινγκ ως «πατέρα της μοριακής βιολογίας». Ο Γκαουτάμ Ντεσιράγιου (Gautam R. Desiraju), ο συντάκτης του Millennium Essay (Δοκίμιο της Χιλιετίας) στο περιοδικό Nature, υποστήριξε ότι ο Πόλινγκ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές και οραματιστές της χιλιετίας, μαζί με τον Γαλιλαίο, τον Ισαάκ Νεύτωνα και τον Αϊστάιν.
Ο Πόλινγκ είναι γνωστός για την ποικιλομορφία των ενδιαφερόντων του: κβαντική μηχανική, ανόργανη χημεία, οργανική χημεία, πρωτεϊνική δομή, μοριακή βιολογία και ιατρική. Συνέβαλε καθοριστικά σε όλους αυτούς τους τομείς, και ιδίως όσον αφορά τα όρια μεταξύ τους.
Το έργο του στους χημικούς δεσμούς σηματοδοτεί την έναρξη της σύγχρονης κβαντικής χημείας, και πολλές από τις συνεισφορές του, όπως ο υβριδισμός και ηλεκτραρνητικότητα έχουν γίνει μέρος των βασικών συγγραμμάτων χημείας. Ενώ η θεωρία δεσμού σθένους δεν κατάφερνε να εξηγήσει ποσοτικά μερικά από τα χαρακτηριστικά των μορίων, όπως το φάσμα φωτοηλεκτρονίων πολλών μορίων και αργότερα επισκιάστηκε από την θεωρία των μοριακών τροχιακών του Ρόμπερτ Μούλλινκεν, η θεωρία δεσμού σθένους εξακολουθεί να ανταγωνίζεται, στη σύγχρονη μορφής, τόσο με τη θεωρία μοριακών τροχιακών και την density functional theory (DFT) για την περιγραφή των χημικών φαινομένων.