Στα χνάρια των C-130 βαδίζουν σύμφωνα με πληροφορίες και τα ελικόπτερα Ερευνας και Διάσωσης AS 332, τα γνωστά Super Puma η επιχειρησιακή αξία των οποίων αλλά και η έλλειψη διαθέσιμων μέσων φάνηκε έντονα κατά τη διάρκεια της θεομηνίας που έπληξε τη Θεσσαλία και τη Μαγνησία.
Μόλις δύο Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας έσπευσαν στις πληγείσες περιοχές, το ένα εκ των οποίων μάλιστα, ξεκίνησε από τη Χίο. Σύμφωνα με πληροφορίες που αναφερει το kathimerini.gr, τα δυο ελικόπτερα ήταν και τα μόνα διαθέσιμα.
Αν και θεωρούνται τα πλέον κατάλληλα για αποστολές Ερευνας και Διάσωσης, ειδικά κάτω από αντίξοες συνθήκες όπως αυτές που επικρατούσαν στη Θεσσαλία, άλλωστε ήταν τα μοναδικά που κατάφεραν να «τρυπήσουν» τον καιρό και να φτάσουν στα χωριά που θάφτηκαν από τη λάσπη, εξαιτίας μιας σειράς λόγων που έχουν να κάνουν με τον προγραμματισμό και τις προτεραιότητες των εξοπλιστικών, τα πολύτιμα αυτά ελικόπτερα βαίνουν προς απαξίωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες που φτάνουν στην «Κ», από τα 12 Super Puma της 348 Μοίρας μόλις τέσσερα ελικόπτερα εξακολουθούν να πετούν καθώς τα υπόλοιπα είναι «κανιβαλισμένα» ή καθηλωμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Από τα τέσσερα, μόλις τα δύο έχουν αρκετές διαθέσιμες ώρες πτήσης ώστε να μπορέσουν να πετάξουν σε αποστολές όπως αυτές που απαιτήθηκαν στην περίπτωση της Θεσσαλίας.
Οι ίδιες πληροφορίες μάλιστα, αναφέρουν ότι στα τέσσερα ελικόπτερα που βρίσκονται σε πτήσιμη κατάσταση απομένουν λίγες ώρες μέχρι τη μεγάλη επιθεώρηση των 500 ωρών.
Η Πολεμική Αεροπορία «στερεύει» από λύσεις για τα Super Puma τα οποία είναι πολύ πιθανό να έχουν τη μοίρα των C-130 ή των Mirage 2000 που είτε απαξιώθηκαν μετά την πολυετή παραμονή τους στο έδαφος ή «κανιβαλίστηκαν» για ανταλλακτικά. Υπενθυμίζεται ότι στο παρελθόν η υποστήριξη των ελικοπτέρων δόθηκε με outsourcing σε ιδιωτική εταιρεία, ωστόσο το αεροπορικό Επιτελείο φαίνεται να απορρίπτει αυτή την επιλογή επικαλούμενο τις καθυστερήσεις που είχαν παρατηρηθεί στις αποδόσεις των μέσων.
Το βασικό πρόβλημα πάντως, παραμένει η απουσία σύμβασης για την εν συνεχεία υποστήριξη (Follow On Support) των Super Puma. Η σύμβαση για τη FOS έχει κολλήσει μετά την αρνητική πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις 13 Ιουλίου 2023 και τη δικαστική εμπλοκή με την ανάδοχο εταιρεία. Πηγές από το αεροπορικό Επιτελείο επισημαίνουν ότι ακόμη και στην περίπτωση που η υπόθεση έχει θετική έκβαση στα δικαστήρια και η σύμβαση υπογραφεί πριν το τέλος του έτους, θα χρειαστούν αρκετοί μήνες έως ότου ξεκινήσει η ροή ανταλλακτικών και διασφαλιστεί η απρόσκοπτη υποστήριξη των ελικοπτέρων. Μέχρι τότε όμως, μια βλάβη μπορεί να καθηλώσει κάποιο από τα πολύτιμα μέσα και ουδείς θέλει να σκεφτεί τι θα γίνει στην επόμενη φυσική καταστροφή αν δεν πετάνε τα Super Puma.
Σε αναζήτηση «αντικαταστάτη»
Παράλληλα με τις διαδικασίες για την υπογραφή σύμβασης υποστήριξης, η Πολεμική Αεροπορία βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης του νέου τύπου ελικοπτέρου που θα κληθεί να αντικαταστήσει τα θρυλικά Super Puma, τα οποία αναμένεται να ολοκληρώσουν την επιχειρησιακή τους ζωή το αργότερο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας.
Η ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας έχει στα χέρια της τρεις προτάσεις, την ιταλική για το ΜΗ-139, την αμερικανική για το Blackhawk με την τοποθέτηση εξοπλισμού SAR και την πρόταση των Γάλλων για μερική αναβάθμιση των υφιστάμενων Super Puma. Οι προτάσεις αξιολογούνται από την επιτροπή που συστάθηκε στο αεροπορικό Επιτελείο ενώ σύμφωνα με πληροφορίες δόθηκε προθεσμία μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου στους υποψήφιους αναδόχους ώστε να απαντήσουν σε μια σειρά από διευκρινιστικές ερωτήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας.
Αν και το πρόγραμμα προμήθειας νέων ελικοπτέρων Έρευνας και Διάσωσης δεν βρίσκεται στη λίστα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για τον προγραμματισμό εξοπλιστικών προγραμμάτων όπως αυτή κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές Αυγούστου κατά τη διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου, εντούτοις, αρμόδιες πηγές διευκρινίζουν ότι η προμήθεια ελικοπτέρου θα «τρέξει» κατά προτεραιότητα εντός του 2024.
Εθνικό συμφέρον
Η αποστολή των Super Puma είναι κρίσιμη και για τη διασφάλιση των συμφερόντων της χώρας καθώς η Έρευνα και Διάσωση αποτελεί παράγοντα εθνικής κυριαρχίας. Από τη στιγμή που η Τουρκία κατά πάγια τακτική διεκδικεί την επέκταση των δικών της ορίων SAR έως το μέσον του Αιγαίου, για την Αθήνα η δυνατότητα παροχής Ερευνας και Διάσωσης σε όλο το εύρος του FIR Αθηνών αποτελεί ύψιστη εθνική προτεραιότητα.
Την περίοδο κατά την οποία η ένταση στα ελληνοτουρκικά βρισκόταν στο «κόκκινο», δεν ήταν λίγες οι φορές που η Άγκυρα με ΝΟΤΑΜ επιχείρησε να αμφισβητήσει την αρμοδιότητα της Αθήνας για Ερευνα και Διάσωση, φτάνοντας στο σημείο να δεσμεύσει περιοχές ακόμη και στα ανατολικά της Μυκόνου.
Το σημαντικό έργο της διασφάλισης της ελληνικής αρμοδιότητας για την παροχή SAR εντός του FIR Αθηνών, αναλαμβάνουν από το 1999 τα Super Puma που αρχικά εντάχθηκαν στην 358 ΜΕΔ και με τη διάσπαση της μεταφέρθηκαν στην 384 Μοίρα Έρευνας και Διάσωσης στην οποία υπηρετούν μέχρι σήμερα.
Αν και οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν και άλλους τύπους ελικοπτέρων που μπορούν να εκτελέσουν αποστολές SAR, τα AS 332 διαθέτουν τα απαραίτητα συστήματα ναυτιλίας και ανίχνευσης που τους επιτρέπουν να επιχειρούν τη νύχτα και κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες.