Ο Τιβέριος Κλαύδιος Καίσαρας Αύγουστος Γερμανικός (1 Αυγούστου 10 π.Χ. – 13 Οκτωβρίου 54) ήταν Ρωμαίος Αυτοκράτορας από το 41 έως το 54. Μέλος της Ιουλιο-Κλαυδιανής δυναστείας, ήταν γιος του Νέρωνα Κλαύδιου Δρούσου και της Αντωνίας της Νεότερης.
Γεννήθηκε στο Λούγδουνο της Γαλατίας (σημ. Λυών της Γαλλίας) και ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας, που γεννήθηκε εκτός Ιταλίας.
Υπέφερε από μικρή αναπηρία στο βάδισμα και μερική κώφωση λόγω παιδικής ασθένειας και γι’ αυτό η οικογένειά του τον απέκλεισε από θέσεις εξουσίας, ώσπου τελικά έγινε συνύπατος του ανιψιού του Καλιγούλα το 37. Η αναπηρία αυτή πιθανώς τον έσωσε από τις εκκαθαρίσεις πολλών ευγενών κατά τη διάρκεια της θητείας των Αυτοκρατόρων Τιβέριου και Καλιγούλα, καθώς ενδεχόμενοι εχθροί του τον θεώρησαν ασήμαντη απειλή.
Επιβίωσε για να ανακηρυχθεί αυτοκράτορας από την Πραιτωριανή Φρουρά αμέσως μετά το θάνατο του Καλιγούλα, όταν πια είχε μείνει ο τελευταίος ενήλικας άνδρας της οικογένειας.
Παρά την έλλειψη εμπειρίας, ο Κλαύδιος απεδείχθη ικανός και αποτελεσματικός κυβερνήτης. Επίσης έφερε σε πέρας ένα φιλόδοξο οικοδομικό πρόγραμμα, με την κατασκευή πολλών δρόμων, υδραγωγείων και καναλιών σε ολόκληρη την επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Επί θητείας του ενσωμάτωσε στην αυτοκρατορία τις επαρχίες της Θράκης, του Νωρικού, της Παμφυλίας, της Λυκίας και της Ιουδαίας και ξεκίνησε την κατάκτηση της Βρετανίας. Είχε ιδιαίτερο προσωπικό ενδιαφέρον για νομικά ζητήματα, προήδρευε σε δημόσιες δίκες και εξέδιδε έως και είκοσι διατάγματα την ημέρα. Παρά ταύτα, εθεωρείτο ευάλωτος κυβερνήτης, κυρίως από τις τάξεις των ευγενών, καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του.
Έτσι, ο Κλαύδιος αναγκάστηκε να προστατεύει τη θέση του διαρκώς, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία αρκετών συγκλητικών. Τέτοια συμβάντα στιγμάτισαν τη φήμη του μεταξύ των αρχαίων συγγραφέων, αλλά οι σύγχρονοι ιστορικοί έχουν ανατρέψει αυτή την εικόνα. Μετά το θάνατό του το 54, στο θρόνο τον διαδέχτηκε ο προγονός του Νέρωνας, τον οποίο είχε υιοθετήσει.
Θάνατος, αποθέωση και υστεροφημία
Οι αρχαίοι ιστορικοί φαίνεται να συμφωνούν ότι ο Κλαύδιος πέθανε από δηλητηρίαση (είτε από μανιτάρι είτε από φτερό) τις πρωινές ώρες της 13ης Οκτωβρίου του 54. Κάποιοι λένε πως βρισκόταν στη Ρώμη, άλλοι στη Σινούεσσα. Μερικοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι πέθανε μετά από μια (αλλά υπερβολική) δόση, ενώ άλλοι ότι κατάφερε να επανέλθει για να δηλητηριαστεί ξανά αργότερα.
Επίσης, κάποιοι εμπλέκουν ως εμπνευστή της μοιραίας πράξης τον Άλοτο (δοκιμαστή φαγητού του), τον Ξενοφώντα (γιατρό του) ή την διαβόητη δηλητηριάστρια Λοκούστα. Σχεδόν όλοι συγκλίνουν στην τελευταία γυναίκα του, την Αγριππίνα. Οι δυο τους είχαν αρκετούς τσακωμούς τους μήνες πριν το θάνατο του Κλαύδιου. Ο ίδιος κατηγορούσε ανοιχτά όλες τις «κακές» συζύγους του και απέβλεπε στο μεγάλωμα του γιου του Βρετανικού για να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειάς του. Αντιθέτως, η Αγριππίνα είχε δικά της κίνητρα στο να προωθεί τον Νέρωνα, αντί του Βρετανικού.
Σύγχρονοι ερευνητές εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο ο Κλαύδιος δολοφονήθηκε, πιστεύοντας ότι κατέληξε μετά από αρρώστια ή λόγω ηλικίας. Άλλοι πιστεύουν ότι η καθολικότητα της αναφοράς των αρχαίων πηγών στο γεγονός του δηλητηριασμού πρέπει να είναι αληθής.
Αλλά, η ιστορία εκείνες τις εποχές δεν ήταν δυνατό να γραφτεί με απόλυτα αντικειμενικά στοιχεία και πολλές φορές αντιστοιχούσε σε απλό κουτσομπολιό, στηριζόμενο σε απόψεις ιστορικών αρκετά χρόνια μετά τα συμβάντα, ώστε να μπορούν να αποφύγουν πιθανή δίωξή τους. Την επομένη του θανάτου του, οι στάχτες του Κλαύδιου εισήχθησαν στο Μαυσωλείο του Αυγούστου, μετά από μεγαλοπρεπή κηδεία όμοια με αυτή του ίδιου του Αυγούστου.
Ο Κλαύδιος αποθεώθηκε από τη Σύγκλητο και τον Νέρωνα σχεδόν αμέσως. Η διαθήκη του ανέφερε ότι ο θρόνος είτε θα μοιραζόταν μεταξύ των Νέρωνα και Βρετανικού ή θα περιέρχονταν στα χέρια του Βρετανικού, ο οποίος θα ενηλικιωνόταν μόλις λίγους μήνες αργότερα. Τελικά, ο Νέρωνας επικράτησε και πολλοί από τους λιγότερο ένθερμους υποστηρικτές του Κλαύδιου έγιναν αυτόματα φίλοι του νέου αυτοκράτορα.
Λίγο πριν τον θάνατο του Κλαύδιου, η Αγριππίνα είχε στείλει τον Νάρκισσο μακρυά και όταν αυτός γύρισε τον δολοφόνησε. Όμως, ο γραμματέας των επικοινωνιών πρόλαβε να κάψει όλη την αλληλογραφία του Κλαύδιου ώστε να μην λοιδωρηθεί περαιτέρω ο νεκρός αυτοκράτορα από ένα ήδη εχθρικό νέο καθεστώς. Ως εκ τούτου, δυστυχώς, οι απόψεις του αυτοκράτορα για τις πολιτικές του πράξεις χάθηκαν για πάντα από την ιστορία.
Όπως ο Κλαύδιος είχε συχνά ασκήσει κριτική στους προκατόχους του, έτσι και ο Νέρωνας καυτηρίαζε τη μνήμη του αποθανόντα και ανέτρεψε αρκετούς από τους νόμους του, λέγοντας ότι ο Κλαύδιος θα πρέπει να ήταν πολύ ηλίθιος για να μπορέσει να τους σκεφτεί καν. Η γραμμή αυτή περί του «άμυαλου» Κλαύδιο παρέμεινε η επίσημη θέση του Νέρωνα καθ΄όλη τη θητεία του. Ο ναός του Κλαύδιου αφέθηκε ανεκπλήρωτος στα ατελή θεμέλιά του, ώσπου ο Νέρωνας έχτισε στο ίδιο σημείο τη δική του Ντόμους Αουρέα.
Περισσότερα για τον μυστηριώδη αυτοκράτορα της Ρώμης ΕΔΩ