Οσο ξετυλίγεται το χρυσό περιτύλιγμα της συμφωνίας για τα F-35 και τα «δώρα» τόσο αποκαλύπτονται οι γκρίζες ζώνες που γεννούν σωρεία νέων ερωτημάτων, τα οποία η ελληνική κυβέρνηση αδυνατεί να απαντήσει, όπως φάνηκε από τις χθεσινές δηλώσεις.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Μετά τα άσκοπα πανηγύρια για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους, έρχεται σιγά σιγά στην επιφάνεια ο ρεαλισμός που κάνει ακόμα και τον πρωθυπουργό να νιώθει άβολα μπροστά στα μικρόφωνα, αφού όλα φαίνεται να είναι στον αέρα. Χθες αποδείχθηκε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι σε θέση να δώσει καμία σαφή απάντηση για τη συμφωνία. Εντύπωση προκαλεί ότι ο Νίκος Δένδιας είναι σε εντελώς διαφορετικό κλίμα από το Μαξίμου, διατηρώντας ένα σαφώς πιο προσγειωμένο προφίλ, όντας επιφυλακτικός ειδικά για το κόστος των F-35.
Σα να μην έφτανε αυτό, οι ΗΠΑ δηλώνουν πλέον… χαρούμενες να δώσουν και F-35 στην Τουρκία, με αντάλλαγμα την απενεργοποίηση των S-400, μια ένδειξη ότι το ψυχρό κλίμα Ουάσινγκτον – Αγκυρας ανήκει στο παρελθόν.
Ασφαλείς πληροφορίες της «δημοκρατίας» από πηγές στο ΓΕΕΘΑ αναφέρουν ότι τα δύο δωρεάν C-130, για τα οποία γίνεται λόγος στην επιστολή Μπλίνκεν προς τον Ελληνα πρωθυπουργό, βρίσκονται σήμερα σε απόσυρση, στο νεκροταφείο αεροσκαφών της Νεβάδα, και χρειάζονται τουλάχιστον από 55.000.000 καθένα για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για κάποια χρόνια. Με λίγα λόγια, οι ΗΠΑ βρίσκουν μια καλή ευκαιρία να τα ξεφορτωθούν και, ταυτόχρονα, να μην επιβαρυνθούν από το κόστος της ανακύκλωσης, αλλά και να τους χρωστάει και… χάρη η Ελλάδα.
Απ’ όποια άποψη κι αν το δει κανείς, η χώρα μας -εφόσον δεχτεί να πάρει τα «σαπάκια» πριν γίνουν σκραπ- θα επιβαρυνθεί με αρκετές δεκάδες εκατομμύρια προκειμένου τα δύο αεροπλάνα να πετάξουν ξανά για ένα διάστημα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως, εξακολουθούσε και χθες, στη συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό Σκάι, να διαφημίζει ως… επιτυχία το «δωρεάν υλικό που θα ενισχύσει περαιτέρω τις Ενοπλες Δυνάμεις μας», μιλώντας και για τις τέσσερις φρεγάτες LCS, που κατά τον πρωθυπουργό είναι «σχετικά σύγχρονα πλοία που με σχετικά περιορισμένους πόρους μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες του ελληνικού Ναυτικού».
Την ίδια ώρα ο έμπειρος στρατιωτικός συντάκτης Δήμος Βερύκιος ανέλυε στο ραδιόφωνο Στο Κόκκινο με ποιον τρόπο «τις φρεγάτες αυτές τις έδιωξε το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό», τονίζοντας ότι «τα θεωρούν πλοία που έχουν πλήρη αστοχία. Η μετατροπή τους κοστίζει. Για να μπορέσουν να κινηθούν, ως ενδιάμεση λύση για μια πενταετία, θα μας στοιχίσει πάνω από 70.000.000 έκαστη. Οι ναύαρχοι του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού είναι πιθανό να μην πουν το “ναι”».
Και μόνο που συζητείται το ενδεχόμενο να δοθούν στην Ελλάδα φρεγάτες με διαπιστωμένη αστοχία και C-130 από τον… ΟΔΔΥ της Νεβάδα, αρκεί για να αντιληφθεί κανείς ότι πρόκειται για εμπαιγμό. Εφόσον, μάλιστα, ισχύσει το deal, τότε η επιβάρυνση του Ελληνα φορολογουμένου για τις τέσσερις φρεγάτες των… αστοχιών και τα δύο C-130 της… απόσυρσης θα αγγίξει τα 400.000.000 ευρώ.
Δημοσιονομικός χώρος μόνο για μία μοίρα F-35 και… βλέπουμε!
Τα σκοτεινά σημεία της συμφωνίας βλέπουν το φως με το «καλημέρα», με το κουβάρι να ξετυλίγεται σε σημείο που να μη δείχνει πειστικός πλέον ούτε ο πρωθυπουργός. Μάλιστα, ακόμα και οι χθεσινές δηλώσεις του στον Σκάι δεν… συμφωνούσαν με αυτές που έκανε την ίδια ώρα στον Real FM ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας.
Τώρα που κόπασαν τα… παλαμάκια για τα 40 F-35, όπως διαφημίστηκαν στη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ, ο πρωθυπουργός άρχισε τα βήματα προς τα πίσω… Εκανε σαφές ότι «έχουμε τη δυνατότητα να αγοράσουμε μέχρι 40 F-35, αλλά δεν θα αγοράσουμε μονομιάς 40» είπε, ξεκαθαρίζοντας πως «έχουμε εξασφαλίσει δημοσιονομικό χώρο για μία μοίρα σε πρώτη φάση, με δρομολόγηση παραλαβών από τα τέλη αυτής της δεκαετίας» – κάτι που ήδη ανέφερε προχθές στο σχετικό ρεπορτάζ της η «δημοκρατία».
Δηλαδή, ο Μητσοτάκης διευκρίνισε πως η Ελλάδα θα προμηθευτεί περίπου το… 2030 μια 12άδα F-35, αφού τόσα είναι τα ελάχιστα αεροσκάφη μιας μοίρας. Οσο για τον εξοπλισμό που θα φέρουν τα συγκεκριμένα αεροσκάφη ζήτησε «λίγη υπομονή μέχρι να γίνουν οι τελικές διαπραγματεύσεις. Ξέρουμε ότι δεν μας ενδιαφέρει να αγοράσουμε μόνο αεροπλάνα, αλλά και οπλικά συστήματα, όπως και διαρκή υποστήριξη. Θα γίνει διαπραγμάτευση».
Σύμφωνα, όμως, με έγκυρους στρατιωτικούς συντάκτες, τα 8,6 δισ. είναι μόνο για το «σκαρί» των 40 F-35. Η τιμή μπορεί ακόμα και να τριπλασιαστεί – τετραπλασιαστεί για κάθε πλήρως οπλισμένο F-35 με συμφωνία διαρκούς υποστήριξης. Τέτοιο ποσό, όμως, η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να το δώσει σε βάθος 5-15 χρόνων σε καμία περίπτωση.
Η αβεβαιότητα με την οποία πότισε χθες τον διάλογο ο ίδιος ο πρωθυπουργός δείχνει ότι ήδη έχει αρχίσει να «μαζεύεται» και να κάνει πίσω, αφού η προσδοκία που γέννησε το «πυροτέχνημα» δεν μπορεί να υλοποιηθεί δημοσιονομικά, όχι τουλάχιστον όπως αρχικά παρουσιάστηκε για να ακούσει η κοινή γνώμη καλά νέα για την αμυντική θωράκιση της χώρας. Τα νέα ασφαλώς είναι καλά, όμως όχι έτσι «φουσκωμένα», όπως τα εμφάνισε παραπλανητικά το Μαξίμου.
Προσγείωση από Δένδια: Τα μαχητικά είναι ακριβά, δεν πρέπει να βιαστούμε
Τις προσδοκίες ήρθε να προσγειώσει και ο Νίκος Δένδιας, που μίλησε στον Νίκο Χατζηνικολάου στον Real fm. Στο ερώτημα «τι ακριβώς θα αγοράσουμε, σε τι τιμή και τι περιλαμβάνει;», ο υπουργός Αμυνας είπε: «Βρισκόμαστε σε απολύτως αρχική φάση. Ολα αυτά δεν είναι φτηνά, είναι πολύ ακριβά. Το πώς θα τα προμηθευτούμε και με τι σύνολο δυνατοτήτων θα το αποφασίσει το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας και τελικά το ΓΕΕΘΑ, που θα το εισηγηθεί στο ΚΥΣΕΑ. Εμείς, άλλωστε, δεν ζητάμε να είμαστε η κυρίαρχη δύναμη του πλανήτη. Το δόγμα μας είναι η αποτροπή, όχι η επίθεση».
Σε επόμενη ερώτηση για το τι περιλαμβάνει η συμφωνία των 8,6 δισ. ευρώ, ήταν και πάλι σε σαφώς πιο μετρημένο ύφος από αυτό των τελευταίων ημερών: «Οποιοσδήποτε αναφέρει ποσά κάνει λάθος. Εγώ ξέρω πολύ καθαρά και είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ το δημοσιονομικό περιθώριο που μου επιτρέπει το υστέρημα του ελληνικού λαού να διαθέσω».
Για το αν είναι κατάλληλα τα F-35 για την ελληνική αεροπορία, ο Νίκος Δένδιας έκανε λόγο για την «πιο εξελιγμένη πλατφόρμα που υπάρχει, ξέρουμε και τη συνεργασία τους με τα F-16. Εχουμε γνώση, δηλαδή, πως μπορούν να λειτουργήσουν με τα υπάρχοντα συστήματα που έχει η ελληνική αεροπορία. Είναι μια εκπληκτική πλατφόρμα. Δεν πάμε, όμως, σε κούρσα εξοπλισμών. Το όριό μας είναι η αποτροπή και να υπερασπίσουμε την κυριαρχία μας».
Για το αν θα έρθουν κλειδωμένα τα F-35, ο Δένδιας ναι μεν έκανε λόγο για μια «εξελιγμένη συνωμοσιολογία, όπως συμβαίνει σε κάθε εξελιγμένο πρόγραμμα», όμως παραδέχτηκε πως «στην πραγματικότητα όταν προμηθεύεσαι ένα εξελιγμένο σύστημα από μια χώρα, η χώρα αυτή καθορίζει τι ακριβώς θα σου πουλήσει. Οχι αν θα το κλειδώσει, αλλά τι δυνατότητες είναι αυτές που θα σου δώσει. Θα σου δώσει το 100% του συστήματος ή κάτι λιγότερο απ’ αυτό; Αυτό θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ. Απολύτως».
Στο τέλος, μάλιστα, έκανε και μια δήλωση που δεν δείχνει καθόλου βιασύνη για τα F-35, σε αντίθεση με το κλίμα που καλλιεργεί το Μαξίμου, αλλά και με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού για την πρώτη παραλαβή προς το τέλος της δεκαετίας: «Δεν πρέπει να βιαστούμε. Θέλουμε το πιο εξελιγμένο (σ.σ.: F-35), όχι αυτό που υπάρχει σήμερα, αλλά αυτό που θα υπάρξει αύριο. Το F-35 εξελίσσεται. Πιο σημαντικό από τον αριθμό των αεροσκαφών είναι οι δυνατότητες. Εχει πολλαπλές δυνατότητες σε σχέση με ό,τι πετάει στον κόσμο σήμερα».
Με ανοιχτές αποθήκες περιμένει ο Ζελένσκι
Σαν να μην έφτανε το αλαλούμ για την ελληνοαμερικανική συμφωνία, ήρθε και το tweet του Ζελένσκι, που αφού ευχαρίστησε την Ελλάδα για την υποστήριξή της, έδειξε ότι περιμένει κι άλλη στρατιωτική βοήθεια από τη χώρα μας, ένα από τα ελάχιστα κράτη που εξακολουθούν να δείχνουν τέτοια πίστη στο… όραμα του Ουκρανού ηγέτη ότι θα νικήσει αυτόν τον πόλεμο.
Στο μήνυμά του ο Ζελένσκι περιέγραψε στον Μητσοτάκη όλες τις τρέχουσες αμυντικές ανάγκες της Ουκρανίας, ιδίως στην αεράμυνα και στο πυροβολικό. Θεωρεί δεδομένο, δηλαδή, ότι η Ελλάδα πρέπει να του στείλει βοήθεια, όπως επισήμανε και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν στην επιστολή προς τον Μητσοτάκη, και περιμένει με ανοιχτές τις… αποθήκες.
Ο Νίκος Δένδιας, πάντως, χθες επιβεβαίωσε ότι «οι ΗΠΑ έχουν ζητήσει επανειλημμένως από την Ελλάδα περισσεύματα πυρομαχικών να δοθούν στην Ουκρανία. Δεν είναι κάτι που δεν γνωρίζουμε. Πυρομαχικά που λήγουν σύντομα είτε μας περισσεύουν και μπορούν να πωληθούν είναι μεγάλο κέρδος για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Με τα χρήματα αυτά να αγοράσουμε κάτι άλλο. Είναι χρήσιμα τα δεκάδες εκατομμύρια που μπορούμε να πάρουμε».
F-35: Το ιερό δισκοπότηρο των ΗΠΑ
Η Ελλάδα, αγοράζοντας F-35, αγοράζει αεροπλάνα που δεν θα μπορεί να ελέγξει πλήρως, ζωτικής σημασίας στοιχείο που η κυβέρνηση οφείλει να εξηγήσει άμεσα και ενδελεχώς, ακριβώς επειδή το κλειδί για τον ηλεκτρονικό εγκέφαλο του αεροπλάνου θα το ελέγχουν οι ΗΠΑ, όχι η Ελλάδα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κρατούν σταθερά μόνο για τον εαυτό τους τον ευαίσθητο κώδικα λογισμικού που ελέγχει το αεροσκάφος, όπως έχει αποκαλύψει το Reuters.
Ολες οι λειτουργίες για τις οποίες η κυβέρνηση διαφήμισε και τελικώς επέλεξε να αγοράσει το F-35, όπως η δυνατότητα να εναλλάσσεται γρήγορα μεταξύ των αποστολών αέρος-εδάφους και αέρος-αέρος ενώ εξακολουθεί να πετάει, να διαφεύγει από την ανίχνευση ραντάρ (τα οποία «διαβάζονται» μόνο από το ρωσικό σύστημα S-400 της Τουρκίας), εξαρτώνται από τις 8.000.000 σειρές κώδικα λογισμικού επί του σκάφους. Ομως στον κώδικα που θα ελέγχει τα αεροπλάνα η Ελλάδα, που τα αγοράζει για να υπερασπιστεί την εδαφική κυριαρχία της, δεν θα έχει πρόσβαση.
Εάν παραστεί ανάγκη για πραγματική υπεράσπιση της χώρας με τα F-35, πώς η Ελλάδα θα διατηρήσει την επιχειρησιακή κυριαρχία του αεροσκάφους της; Το πρόβλημα του πλήρους ελέγχου των F-35 ανέκυψε ήδη από την εποχή που το αεροσκάφος βρισκόταν στα πρώιμα στάδια παραγωγής του. Τα F-35 συγχρηματοδοτήθηκαν αρχικά από οκτώ χώρες – Βρετανία, Ιταλία, Ολλανδία, Τουρκία, Καναδάς, Αυστραλία, Δανία και Νορβηγία. Ολες τους ζητούσαν να λάβουν τον source code, τον κώδικα που θα αποτελεί τη βάση για τον εγκέφαλο του αεροσκάφους, αλλά έλαβαν την κατηγορηματική άρνηση των ΗΠΑ.
Η Βρετανία είχε δεσμεύσει ήδη από τα πρώτα στάδια 2 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του F-35, το μεγαλύτερο ποσό από κάθε εταίρο των ΗΠΑ. Παρά ταύτα είχε απειλήσει ότι θα ακυρώσει τα σχέδια να αγοράσει έως και 138 F-35 εάν δεν ήταν σε θέση να συντηρήσει και να αναβαθμίσει τον στόλο της χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Reuters.
Τον Μάρτιο του 2006 ο Πολ Ντράισον, τότε υπουργός Αμυντικών Προμηθειών της Βρετανίας, ανακοίνωσε στην Επιτροπή Ενόπλων Υπηρεσιών της Γερουσίας των ΗΠΑ ότι η Βρετανία εξέταζε να εγκαταλείψει το πρόγραμμα των F-35 εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκρύψουν τα ευαίσθητα δεδομένα του κώδικα λογισμικού. Παρόμοια πρόσβαση ζητούσε και το Ισραήλ, ως προϋπόθεση για μια πιθανή αγορά έως και 75 F-35.
Το ζήτημα εξελίχθηκε σε κορυφαίο. Ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους και ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ ανακοίνωσαν πως και οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν «ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει την ικανότητα να λειτουργεί επιτυχώς, να αναβαθμίζει, να χρησιμοποιεί και να διατηρεί το F-35 έτσι ώστε να ελέγχει την επιχειρησιακή κυριαρχία επί του αεροσκάφους».
Ο κωδικός ελέγχου του εγκεφάλου του F-35 αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο, αφού ελέγχει τη λειτουργία για τα πάντα, από τη λειτουργία ραντάρ, τα όπλα, τον έλεγχο πτήσης, ακόμα και συντήρησης.
Ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν ήταν σε θέση ούτε χθες να γνωστοποιήσει κάποια ειδική συμφωνία ασφαλείας που θα δίνει στην Ελλάδα τον πλήρη έλεγχο και την πλήρη επιχειρησιακή κυριαρχία των F-35 που αγοράζει. Αν προκύψει αυτή η ύστατη στιγμή, για την οποία άλλωστε εξοπλίζεται η χώρα, το αεροσκάφος πρέπει να θέσει κάθε του δυνατότητα στις άμεσες και αποκλειστικές εντολές της Ελληνικής Αεροπορίας. Δεν γίνεται να εξαρτηθεί η ύπαρξη της χώρας από αεροπλάνα που μπορεί να λειτουργήσουν σαν τηλεκατευθυνόμενα.