Ο όρος ψύχωση αναφέρεται σε ένα σύνολο συμπτωμάτων που επηρεάζουν το μυαλό, όπου υπάρχει κάποια απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Κατά τη διάρκεια ενός ψυχωτικού επεισοδίου, η αντίληψη και οι σκέψεις ενός ατόμου διαταράσσονται και μπορεί να δυσκολεύεται να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση. Τα άτομα που βιώνουν ψύχωση μπορεί να έχουν είτε ψευδαισθήσεις είτε παραληρητικές ιδέες.
Συμπτώματα Ψύχωσης
Τα κύρια συμπτώματα της ψύχωσης αναλύονται παρακάτω:
Ψευδαισθήσεις: Το άτομο ακούει, βλέπει και σε ορισμένες περιπτώσεις αισθάνεται, μυρίζει ή γεύεται πράγματα που δεν υπάρχουν εκτός του μυαλού του, αλλά μπορεί να μοιάζουν πολύ αληθινά για εκείνο.
Παραληρητικές ιδέες: Το άτομο έχει ισχυρές πεποιθήσεις που δεν συμμερίζονται οι άλλοι. Ένα πολύ σύνηθες παράδειγμα είναι να πιστεύει κάποιος ότι οι υπόλοιποι συνωμοτούν για να τον βλάψουν.
Διαταραγμένη σκέψη και ομιλία: Οι σκέψεις και οι ιδέες του ατόμου έρχονται πολύ γρήγορα, γεγονός που μπορεί να κάνει την ομιλία του γρήγορη και συγκεχυμένη.
Απομόνωση: Πολύ συχνά τα άτομα που βιώνουν ψύχωση αποσύρονται κοινωνικά και περνάνε πολύ περισσότερο χρόνο μόνα με παράλληλη παραμέληση της εξωτερικής εμφάνισης και της προσωπικής τους φροντίδας.
Αλλαγή στη συμπεριφορά: Συνήθως η συμπεριφορά μεταβάλλεται και γίνεται πιο παράξενη, επιθετική και απρόβλεπτη.
Η εμπειρία των συμπτωμάτων της ψύχωσης αναφέρεται συχνά ως ψυχωτικό επεισόδιο.
Αιτίες εμφάνισης
Τα αίτια εμφάνισης της ψύχωσης δεν είναι συγκεκριμένα, αλλά αποτελούν σύνθεση διαφόρων παραγόντων που σχετίζονται με την κληρονομικότητα, διαφορές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, έκθεσης σε στρεσογόνους παράγοντες ή τραύματα και την κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών. Η ψύχωση μπορεί και να αποτελεί σύμπτωμα μιας ψυχικής νόσου, όπως η σχιζοφρένεια ή η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, η διπολική διαταραχή ή η μείζων κατάθλιψη.
Αντιμετώπιση της ψύχωσης
Η θεραπεία της ψύχωσης περιλαμβάνει συνήθως τη χορήγηση αντιψυχωσικών φαρμάκων, τα οποία μειώνουν τις ψευδαισθήσεις και τις παραληρητικές ιδέες. Λόγω των διαφόρων τύπων αντιψυχωσικών είναι σημαντικό να υπάρχει παρακολούθηση για να βρεθεί η πιο αποτελεσματική επιλογή με τις λιγότερες παρενέργειες. Έχει διαπιστωθεί πως είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική η συντονισμένη εξειδικευμένη περίθαλψη, εάν αρχίσει η θεραπεία το συντομότερο δυνατό μετά την εμφάνιση των ψυχωτικών συμπτωμάτων.
Πέρα από τη χορήγηση φαρμάκων για ορισμένους μπορεί να αποβεί χρήσιμη η ψυχοθεραπεία, είτε υποστηρικτικά είτε πιο εξειδικευμένα όπως για παράδειγμα η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT). Η CBT έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική στο να βοηθά τους ανθρώπους να διαχειρίζονται καλύτερα τις καταστάσεις ψυχικής υγείας τους, καθώς στόχος της είναι η αλλαγή στη σκέψη και τη συμπεριφορά.
Μαζί με τα φάρμακα και τη θεραπεία, το κοντινό περιβάλλον ενός ψυχωσικού ατόμου που είναι η οικογένεια και οι φροντιστές μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείρισή του, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ενός ασφαλούς και θεραπευτικού περιβάλλοντος για εκείνο, καθώς και της αλληλεπίδρασης μαζί του με ήρεμο και ενσυναισθητικό τρόπο.
Σήλια Βενετσάνου, Ψυχολόγος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Calabrese, J. (2023, May 1). Psychosis. StatPearls – NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546579/
Carey, E. (2023, March 27). Psychosis. Healthline. https://www.healthline.com/health/psychosis
Understanding psychosis. (n.d.). National Institute of Mental Health (NIMH). https://www.nimh.nih.gov/health/publications/understanding-psychosis#:~:text=What%20is%20psychosis%3F,real%20and%20what%20is%20not
Website, N. (2023, September 14). Overview – Psychosis. nhs.uk. https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/psychosis/overview/