Αφίσα που δείχνει πυραύλους ιρανικής κατασκευής στην Τεχεράνη, μία ημέρα μετά την επίθεση του Ισραήλ στο Ισφαχάν, 20 Απριλίου 2024
Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, αν και περιορισμένη, απειλεί να κλιμακώσει τις εντάσεις ενώ στέλνει ένα σημαντικό μήνυμα στο Ιράν.
Αν και η πηγή της επίθεσης δεν είναι ακριβώς σαφής, σύμφωνα με αναφορές των μέσων ενημέρωσης, η επίθεση πραγματοποιήθηκε από τουλάχιστον έναν πύραυλο που εκτοξεύτηκε από πολεμικό αεροπλάνο που δεν παραβίασε τον ιρανικό εναέριο χώρο και μικρά επιθετικά drones γνωστά ως «τετρακόπτερα», τα οποία εκτοξεύτηκαν από το εσωτερικό του Ιράν καθώς σκόπευαν να αιφνιδιάσουν το σύστημα αεράμυνας.
Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, αν και φαινομενικά εσκεμμένα περιορισμένη, ήταν μια σαφής προειδοποίηση προς τους Ιρανούς ηγέτες στην Τεχεράνη ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να στοχεύσει ευαίσθητα σημεία στο Ιράν.
Το Ιράν και το Ισραήλ, δύο παλιοί εχθροί, διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο στη Μέση Ανατολή εδώ και δεκαετίες. Ενώ το Ισραήλ διεξήγαγε μυστικές επιχειρήσεις στο Ιράν στο πλαίσιο αυτού του πολέμου, το Ιράν υποστήριξε αντι-ισραηλινές ένοπλες ομάδες, ειδικά το Κίνημα της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας και τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές, αν και η ένταση που έχει αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες φαίνεται να έχει μειωθεί προς το παρόν, ο σκιώδης πόλεμος έχει εισέλθει σε μια νέα φάση που κινδυνεύει να μετατραπεί σε ανοιχτό πόλεμο περισσότερο από ποτέ.
Ανταπόκριση στις πιέσεις
Η τελευταία ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν ξέσπασε μετά την επίθεση του Κινήματος της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και τον συνεχιζόμενο πόλεμο του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Η Τεχεράνη κατηγόρησε το Ισραήλ για την αεροπορική επιδρομή που κατέστρεψε το κτίριο του προξενείου του Ιράν στη Δαμασκό την 1η Απριλίου και σκότωσε 7 αξιωματικούς του Στρατού των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν (IRGC), συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων διοικητών του.
Το Ιράν απάντησε εξαπολύοντας την πρώτη άμεση επίθεση στην ιστορία του εναντίον του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας εκατοντάδες μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) και βαλλιστικούς πυραύλους. Το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του κατέστρεψαν τα περισσότερα από τα UAV και τους πυραύλους που έστειλε το Ιράν.
Φοβούμενοι ότι εάν το Ισραήλ αντιδρούσε βαριά εναντίον αυτής της επίθεσης, το Ιράν θα έδινε νέα απάντηση και έτσι θα ξεσπούσε ένας περιφερειακός πόλεμος, οι ΗΠΑ πίεσαν το Ισραήλ να διατηρήσει περιορισμένη την απάντησή του και το Ισραήλ αρκέστηκε στο να δώσει περιορισμένη απάντηση.
Σύμφωνα με τις ειδήσεις των New York Times (NYT), που βασίζονται σε ισραηλινές και ιρανικές πηγές, το σύστημα ραντάρ βρίσκεται σε αεροπορική βάση Natanz κοντά στο Ισφαχάν, όπου βρίσκεται η εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, και αποτελεί μέρος ελέγχου των S-300, αμυντικό πυραυλικό σύστημα που αγόρασε το Ιράν από τη Ρωσία.
Γιατί ήταν το Ισφαχάν στόχος;
Σύμφωνα με τη συνήθη πολιτική του, το Ισραήλ ούτε ανέλαβε ούτε αρνήθηκε την ευθύνη για την επίθεση στο Ισφαχάν και την αεροπορική επιδρομή στη Συρία την 1η Απριλίου.
Ο Αράς Αζίζι, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Clemson των ΗΠΑ, εκτίμησε ότι ο σκοπός της επίθεσης ήταν να υπενθυμίσει στο Ιράν τι μπορεί να κάνει το Ισραήλ. Ο Αζίζι δήλωσε ότι ο λόγος για τον οποίο επιλέχθηκε ως στόχος η στρατιωτική βάση κοντά στο Ισφαχάν ήταν ότι η εν λόγω αεροπορική βάση παρέχει υποστήριξη αεροπορικής άμυνας σε όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις αυτής της περιοχής.
Για χρόνια, το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ ότι διενεργεί επιθέσεις δολιοφθοράς στο έδαφός του μέσω της υπηρεσίας ξένων πληροφοριών Μοσάντ.
Σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο, ίσως η πιο σημαντική από αυτές τις επιθέσεις δολιοφθοράς ήταν η δολοφονία του Muhsin Fahrizade, ενός από τους κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν, το 2020, ως αποτέλεσμα του πυρός που άνοιξαν οι πράκτορες των Ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας ένα πολυβόλο στερεωμένο σε ορισμένο σημείο στο Ιράν.
Σύμφωνα με ορισμένα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του «Iran International», ενός τηλεοπτικού καναλιού που αντιτίθεται στο ιρανικό καθεστώς, Ισραηλινοί πράκτορες επιτέθηκαν και συνέλαβαν μέλη του IRGC στο Ιράν και τα ανέκριναν προκειμένου να λάβουν ορισμένες πληροφορίες.
Επιπλέον, λόγω μυστηριωδών εκρήξεων που σημειώθηκαν κοντά σε ευαίσθητες περιοχές, υπάρχουν υποψίες ότι το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν διάφορες επιθέσεις σε ιρανικό έδαφος. Όμως αυτές οι υποψίες δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ.
Σαν παιδικό παιχνίδι
Από την άλλη πλευρά, υπήρξαν προσπάθειες από Ιρανούς αξιωματούχους να γελοιοποιήσουν την επίθεση του Ισραήλ.
Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Εμίρ Αμπντουλαχιάν δήλωσε σε δήλωσή του στο αμερικανικό κανάλι NBC News ότι τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση ήταν «σαν παιδικά παιχνίδια».
Ωστόσο, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ επαίνεσε τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις, δηλώνοντας ότι ήταν επιτυχείς στην επίθεση κατά του Ισραήλ.
Ωστόσο, ο Αλεξάντερ Γκρίνμπεργκ, ειδικός στο Ιράν στο Ινστιτούτο Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι ο στόχος που επέλεξε το Ισραήλ ήταν να αποδείξει ότι η Μοσάντ δρούσε στο εσωτερικό του Ιράν.
Λέγοντας ότι το Ισραήλ έδωσε το μήνυμα ότι «μπορούμε να χτυπήσουμε οπουδήποτε στο Ιράν», ο Γκρίνμπεργκ πρόσθεσε ότι το Ισραήλ γνωρίζει ακριβώς πού μπορεί να χτυπήσει αφού το Ισφαχάν βρίσκεται στο κέντρο του Ιράν και σχετικά μακριά.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Ανεξάρτητης Αραβίας», ο Γκρίνμπεργκ θεώρησε ότι ήταν λογικό για το Ισραήλ να μην ανακοινώσει ότι ήταν αυτό που χτύπησε την αεροπορική βάση στο Ιράν και είπε: «Μόλις καταλάβουν την πραγματική έκταση της ζημιάς, θα αποδεχθούν τη δύναμη του εχθρού».
Η Holly Dagres του Ατλαντικού Συμβουλίου εκτίμησε ότι εάν το Ισραήλ χρησιμοποίησε πραγματικά τετρακόπτερα στην επίθεση, αυτά τα μικρά drones πιθανότατα εκτοξεύτηκαν από το εσωτερικό του Ιράν.
H Dagres σημείωσε ότι αυτό το περιστατικό ήταν «άλλη μια ένδειξη της παρουσίας της Μοσάντ στο εσωτερικό του Ιράν και άλλο ένα παράδειγμα της επιχείρησης της στο Ιράν».
Ενώ η ένταση φαίνεται να έχει μειωθεί στην τελευταία ένταση, το Ισραήλ μπορεί να εξαπολύσει νέες επιθέσεις αντιποίνων κατά του Ιράν και η ένταση μπορεί να αυξηθεί ξανά εάν το Ισραήλ ξεκινήσει μια πιθανή χερσαία επιχείρηση εναντίον της Ράφα, η οποία βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, και βρίσκεται στην ατζέντα εδώ και καιρό.