Σε δημοσίευμα της εφημερίδας Al-Monitor αναφέρεται ότι η Τουρκία είναι σε θέση να σύρει το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία στο «ευρωπαϊκό μαντρί», ελλείψει του ρωσικού αποτυπώματος στην περιοχή και παρά τα τεχνικά και ιστορικά εμπόδια που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι προσπάθειες εξομάλυνσης.
Σύμφωνα με δημοσίευμα, οι αναλυτές πιστεύουν ότι η ρωσική επιρροή στην περιοχή έχει μειωθεί, λόγω της ανακοίνωσης της Μόσχας ότι θα αποσύρει τις ειρηνευτικές δυνάμεις της από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την αμφισβητούμενη περιοχή μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, και της πλησιέστερης υπογραφής συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών μετά την ανακοίνωση της Αρμενίας, στις 19 Απριλίου, στο πλαίσιο των συνομιλιών για την οριοθέτηση των συνόρων, θα επιστρέψει τα τέσσερα χωριά που κατέλαβε τη δεκαετία του 1990 στο Αζερμπαϊτζάν.
Κάτι που αφήνει έναν μικρό αριθμό εκκρεμοτήτων μεταξύ των δύο πλευρών, τα οποία μπορούν να διευθετηθούν εύκολα.
Παρουσιάζεται μια ιστορική ευκαιρία για την Τουρκία να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Αρμενία και να φέρει αυτήν και τον σύμμαχό της, το Αζερμπαϊτζάν, πιο κοντά στη Δύση και ειδικότερα στην Ευρώπη.
Χρήμα και Πολιτικό θάρρος θα αλλάξουν τον ρου της ιστορίας;
Ένας Τούρκος διπλωμάτης που μίλησε στο Al-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας είπε: «Ελπίζω να μην χάσουμε αυτή την ευκαιρία με την Αρμενία». Προσθέτοντας, «με μερικά δισεκατομμύρια δολάρια και πολιτικό θάρρος, μπορούμε να αλλάξουμε τον ρου της ιστορίας».
Το δημοσίευμα σημειώνει ότι η συμφιλίωση μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας θα έδινε τέλος σε ένα κεφάλαιο πόνου και ταλαιπωρίας που διαρκεί ένα αιώνα μεταξύ των δύο πλευρών και εάν δεν ενίσχυε τα διαπιστευτήρια της Άγκυρας στη Δύση, θα εξουδετέρωνε τουλάχιστον όσους επικρίνουν την Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν για την περικύκλωση της Αρμενίας.
Ολόκληρη η περιοχή θα ωφεληθεί επίσης από την εξομάλυνση μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας, σύμφωνα με τον Richard Giragosyan, διευθυντή του Κέντρου Περιφερειακών Μελετών, μιας ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης στο Ερεβάν.
«Η αποκατάσταση του περιφερειακού εμπορίου και των μεταφορών είναι ένα σενάριο που θα ωφελήσει όλους», είπε ο Giragosyan στο Al-Monitor, «και για την Αρμενία, η περιφερειακή σταθερότητα εξαρτάται πλέον από την αποκατάσταση της αποτροπής και την ενίσχυση της οικονομικής και εμπορικής διασύνδεσης για να αποτραπεί η συνέχιση των εχθροπραξιών».
Το πέρασμα Ζανγκεζούρ
Η έκθεση επεσήμανε ότι με τη δημιουργία του διαδρόμου Ζανγκεζούρ , η Τουρκία θα ενισχύσει τους εμπορικούς και μεταφορικούς δεσμούς της όχι μόνο με το Αζερμπαϊτζάν αλλά και με άλλες δημοκρατίες στην Κεντρική Ασία και την Κίνα.
Ο διάδρομος θα συμβάλει επίσης στην παράκαμψη του Ιράν και της Ρωσίας, θα ενθαρρύνει τις αυξημένες δυτικές επενδύσεις στον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και θα ενισχύσει τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές σχέσεις με τον Νότιο Καύκασο μέσω της Τουρκίας.
Η έκθεση πρόσθεσε ότι η εξομάλυνση μπορεί να αντιμετωπίσει κάποια εμπόδια, ακόμη και αν η Τουρκία, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν αφήσουν πίσω τους το παρελθόν.
Το πρώτο είναι η απροθυμία της Ρωσίας και του Ιράν, του παραδοσιακού συμμάχου της Αρμενίας, να γίνουν μάρτυρες οποιασδήποτε προσέγγισης Δυτικής Αρμενίας που ενισχύει την επιρροή της Τουρκίας, του περιφερειακού αντιπάλου του Ιράν.
Το δεύτερο είναι να αντιμετωπίσουν το βαθύ βάρος της τραγικής ιστορίας, που άφησαν προηγούμενοι πόλεμοι και κατηγορίες για γενοκτονία που έχουν στοιχειώσει τις χώρες και τώρα πέφτει στους ώμους των λαών της Τουρκίας, της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Το δημοσίευμα της Al-Monitor κατέληξε στο συμπέρασμα ότι παρόλο που η Τουρκία και η Αρμενία δεν έχουν συνάψει ποτέ διπλωματικές σχέσεις μετά την ανεξαρτησία της τελευταίας από τη Σοβιετική Ένωση, και η Τουρκία έκλεισε τα χερσαία σύνορά της με τον ανατολικό γείτονά της τη δεκαετία του 1990 σε ένδειξη αλληλεγγύης προς το Αζερμπαϊτζάν, η πόρτα της αισιοδοξίας είναι ανοιχτή, ειδικά μετά την ξαφνική διπλωματική ανακάλυψη από την «σεισμική διπλωματία» της Αρμενίας με την αποστολή και το άνοιγμα των συνόρων για ομάδες διάσωσης το 2023.
—