Του Μανώλη Κοττακη
Οι στροφές της Ιστορίας κρύβουν πάντοτε εκπλήξεις. Μέχρι αυτή τη στιγμή που «μιλάμε» πολιτικό κόστος για την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών πληρώνει μόνον ο ΣΥΡΙΖΑ. Βαριά γεγονότα που να πλήττουν τη Ν.Δ., η οποία υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης της Αριστεράς τον Ιούλιο του 2018 και αρνήθηκε να την κυρώσει με τις ψήφους των βουλευτών της τον Ιανουάριο του 2019, δεν έχουν καταγραφεί. Μία μόνο φορά «φλέρταρε» η παράταξη με την ιστορική ύβρη, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης διερεύνησε την πιθανότητα να κυρώσουν οι βουλευτές της Ν.Δ. τα πρωτόκολλα αμυντικής συνεργασίας με την κυβέρνηση της «Βόρειας Μακεδονίας».
Θα ήταν ο τέλειος εξευτελισμός για την ιστορική παράταξη της Κεντροδεξιάς, ο οποίος ευτυχώς απεφεύχθη χάρη στο διπλό βέτο των δύο πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά. «Ρίξε την ευθύνη σε εμάς!» είπε ο Καραμανλής στον Μητσοτάκη, σε ένα δείπνο που έγινε στην οικία του πρώτου στον Λυκαβηττό, παρουσία των συζύγων τους Μαρέβας και Νατάσας, με μοναδικό θέμα συζήτησης αυτό, και πρόσθεσε: «Με παππού Μακεδονομάχο και με το “όχι” του Βουκουρεστίου στον απολογισμό της θητείας μου δεν θα μπορούσα ποτέ να πω “ναι” στην κύρωση μιας τέτοιας συμφωνίας».
Ωστόσο μέσα στη διάρκεια αυτής της πενταετίας (2019-2024) παρατηρήθηκε μια γενικότερη απροθυμία των Σκοπιανών να εφαρμόσουν τη συμφωνία. Μετά την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ αλλά και τη γενικότερη απροθυμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να συναινέσει στον προσδιορισμό ημερομηνίας για την έναρξη των ενταξιακών τους διαπραγματεύσεων τα «παράτησαν». Αν τα άρχισαν ποτέ.
– Δεν άλλαξαν ποτέ το αλυτρωτικό περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων τους.
– Είναι λίαν αμφίβολο αν άλλαξαν το Σύνταγμά τους μετά την γκάφα που έκανε ο Γιώργος Κατρούγκαλος στους τελευταίους μήνες της θητείας του στο ΥΠΕΞ, ύστερα από την αποχώρηση Κοτζιά (πρέπει να έχουν κυρωθεί δύο διαφορετικά κείμενα συνταγματικής ονομασίας, ένα με την παλαιά και ένα με την νέα).
– Δεν έπαψαν να εγείρουν, παρά τη συμφωνία, ζήτημα αναγνώρισης «μακεδονικής μειονότητας». Το έκανε ο υπουργός Εξωτερικών τους με δήλωσή του από την κορυφή του Ολύμπου.
– Δεν άλλαξαν το «Μακεδονία» σκέτο και τον «Ηλιο της Βεργίνας». Ούτε στις φανέλες της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου τους στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, ούτε στα αγάλματά τους που παραμένουν αγέρωχα στις κεντρικές πλατείες, εκτός από ένα δύο που απομάκρυναν για το θεαθήναι, ούτε στις πινακίδες των αυτοκινήτων τους, ούτε στις μάρκες των κρασιών τους, ούτε καν στην επωνυμία της Εκκλησίας τους. Ολα «μακεδονικά». Και όχι μόνο αυτό.
– Διεκδίκησαν και επέτυχαν με απόφαση του Πρωτοδικείου Φλώρινας, την οποία δεν διεκδίκησε να ανατρέψει με αναίρεση στον Αρειο Πάγο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, την αναγνώριση και τη διδασκαλία της μακεδονικής γλώσσας στην Ελλάδα.
Τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Στο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε καταλογογραφημένες 365 παραβιάσεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ολο αυτό το διάστημα, πλην μιας εξαιρέσεως ίσως, η ελληνική κυβέρνηση υπέμεινε απαθώς την παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Δεν έκανε διαβήματα, δεν έκανε διακοινώσεις, ειρήνη υμίν. Κατά κάποιους ένιωθε εκτεθειμένη και η ίδια, γιατί δεν είχε κυρώσει τα μνημόνια στρατιωτικής συνεργασίας και γιατί δεν είχε αλλάξει τις επωνυμίες του γειτονικού κράτους στις ταμπέλες των εθνικών οδών. Η ολιγωρία αυτή δεν είχε πολιτικό κόστος έως τώρα. Αν και πρόσφατη δημοσκόπηση του ΕΛΙΑΜΕΠ πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας έδειξε πως σχεδόν το 60% του ελληνικού λαού θεωρεί ότι οι Πρέσπες έβλαψαν τα εθνικά συμφέροντα και έκαναν ζημιά, το Μαξίμου κινείτο σε άλλη γραμμή.
Ο ηγέτης του κόμματος, που είχε υποσχεθεί στους Ελληνες από του βήματος της Βουλής ότι δεν θα αποκαλέσει ποτέ «Βορειομακεδόνα» τον Σκοπιανό ομόλογό του, το έπραξε μέσα στο γραφείο του και είπε και ένα τραγούδι. Παρά ταύτα, μέχρι σήμερα η Ν.Δ. δεν έχει καταβάλει πολιτικό κόστος για την απάθειά της να θέσει προ των ευθυνών τους τους γείτονες για τη μη εφαρμογή των συμπεφωνημένων. Εάν ζούσε ο αείμνηστος εκπαιδευτικός Σπύρος Σφέτας, ο οποίος ως άριστος γνώστης των σερβικών αλλά και της διαλέκτου των Σκοπιανών είχε εντοπίσει σημείο προς σημείο κάθε διαστρέβλωση της Ιστορίας μας στα βιβλία τους, πολλά ίσως θα μπορούσαν να είχαν διορθωθεί. Αλλά δεν πρόλαβε.
Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών των Σκοπίων, στις οποίες η υποψήφια των εθνικιστών του VMRO κέρδισε υπερδιπλάσιες ψήφους του απερχόμενου προέδρου και οι μετρήσεις εν όψει των επερχόμενων εθνικών εκλογών δείχνουν ότι ο γειτονικός λαός, ύστερα από έξι χρόνια πειθαρχίας στον ξένο παράγοντα, είναι πλέον έτοιμος να κάνει το άλμα και να αμφισβητήσει τη Συμφωνία. Θέλει να καταργήσει το «Βόρεια Μακεδονία» στην πράξη. Επιθυμεί το «Μακεδονία» σκέτο. Μια τέτοια εξέλιξη θα είναι καταστροφική για τη Ν.Δ., διότι θα χρεωθεί τη δεύτερη εθνική ήττα. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναγνώρισε «μακεδονική γλώσσα» και «μακεδονικό έθνος» και η ίδια δεν μπόρεσε να αποτρέψει την τελική αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα «Μακεδονία» σκέτο επί των ημερών της.
Υποτίθεται ότι η Συμφωνία των Πρεσπών και ο συμβιβασμός στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία» γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο έγινε. Γιατί, αν δεν το κάναμε, τα Σκόπια θα εντάσσονταν στο ΝΑΤΟ με το όνομα «Μακεδονία» σκέτο. Ετσι δεν μας έλεγαν; Και να που, παρά την υπογραφή στους Ψαράδες, το μοιραίο φαίνεται ότι δεν θα αποφευχθεί. Υπάρχει άραγε κανείς λογικός και μάλιστα σε μια εποχή που ΗΠΑ και Ευρώπη κάνουν τα πάντα για να μην πέσουν τα Βαλκάνια στην επιρροή των Ρώσων, που να πιστεύει ότι μια τέτοια πράξη θα τιμωρηθεί με αποβολή των Σκοπίων από το ΝΑΤΟ; Αστείον. Το πολύ πολύ να παγώσουν επ’ αόριστον οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., τις οποίες όμως στη γειτονική χώρα έχουν ξεγραμμένες. Και ας προέβλεπε, υποτίθεται, η συμφωνία μηχανισμό αυτόματης έναρξης των διαπραγματεύσεων, στην υπογραφή της Συμφωνίας στους Ψαράδες ήταν παρούσα και η Μονγκερίνι.
Το σκέτο «Μακεδονία», αν περάσει, δεν θα είναι απλό. Το γνωρίζει κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης, ο οποίος στα νιάτα του έπαιζε σε λαϊκές ορχήστρες της περιοχής και σηκωνόταν κι έφευγε κάθε φορά που του ζητούσαν να παίξει με το μπουζούκι του «μακεδονικά» τραγούδια οι ντόπιοι. Το γνωρίζει άριστα βουλευτής της ελληνικής αντιπολίτευσης με σλαβομακεδονική καταγωγή και γνήσια εθνική συνείδηση. Το εκκλησιαστικό και η γλώσσα είναι ο δούρειος ίππος για να ανακινηθεί μειονοτικό ζήτημα στη Μακεδονία, καθώς με το κείμενο της συμφωνίας που ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε και η Ν.Δ. δεν αμφισβήτησε κυνηγήσαμε, υποτίθεται, τον αλυτρωτισμό μέσα στο έδαφος των Σκοπίων, αλλά τελικώς τον εγκαταστήσαμε μέσα στο έδαφός μας. Του επιτρέψαμε να περάσει τα σύνορα.
Αναγνωρίστηκαν ήδη σωματεία διδασκαλίας «μακεδονικής» γλώσσας, σωματεία «Μακεδόνων» και αύριο μεθαύριο θα ζητήσει να ανοίξει παραρτήματα στην Ελλάδα και ο Αρχιεπίσκοπος της «Μακεδονικής Εκκλησίας» Στέφανος, ο οποίος πιέζει με τη βοήθεια παραγόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να διεξαγάγει συλλείτουργο με τον μητροπολίτη Φλώρινας επί ελληνικού εδάφους (ο παλαιός μητροπολίτης το απέρριπτε, είμαι βέβαιος ότι το ίδιο πράττει και ο νέος, παρά το γεγονός ότι το Πατριαρχείο διά του Ιμβρου πιέζει διακριτικά, με το επιχείρημα ότι άλλως θα υποκύψει ο Στέφανος στη γοητεία των Ρώσων!).
Οι μηχανισμοί άμυνας που έχει η ελληνική κυβέρνηση για να αποτρέψει τη διπλή ονομασία και τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από τους Σκοπιανούς είναι δυστυχώς ατελέσφοροι. Μπορεί να συμπράξει στο παρασκήνιο με την αντιπολίτευση που θα προκύψει μετά τις εκλογές για να υποστηρίξει μια προσφυγή, με το επιχείρημα ότι καταστρατηγείται το Σύνταγμα της γειτονικής χώρας, αλλά κατ’ ουσίαν μια τέτοια κίνηση θα εξέθετε ανεπανόρθωτα το παλαιό κόμμα του Ζάεφ ότι συνεργάζεται με την Ελλάδα για να «προδώσει» τη «μακεδονική ταυτότητα».
Λυπάμαι καμιά φορά που η Ιστορία επιφυλάσσει πικρά εκδίκηση, αλλά θα χρησιμοποιήσω μια αγαπημένη λέξη της νεοφιλελεύθερης Ν.Δ.: Πλησιάζει η ώρα που η Ν.Δ. θα κληθεί να πληρώσει το κόστος της πενταετούς «ακινησίας» της στο Σκοπιανό. Ακινησίας, ναι. Αν δεν λες τα «όχι» που σου «πρέπουν» στον χρόνο που πρέπει και αφήνεις τα τρένα να περνούν, τα έχει αυτά η ζωή. Πληρώνεις αναδρομικά την ολιγωρία σου και με τόκο.