Στην εκταμίευση της δεύτερης δόσης της έκτακτης χρηματοδότησης γέφυρας στην Ουκρανία προχώρησε στις 24 Απριλίου 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με ανακοίνωση των Βρυξελλών η εκταμίευση αυτή έλαβε χώρα μετά «τη θετική αξιολόγηση από την Επιτροπή των συμφωνημένων όρων πολιτικής που συνδέονται με τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα του δικαστικού συστήματος, της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της γεωργίας, καθώς και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων για τη διασφάλιση της διαφανούς και αποτελεσματικής χρήσης των κονδυλίων» (https://ec.europa.eu 24/4/2024).
Όπως δήλωσε η φον ντερ Λάιεν με το ποσό αυτό θα διασφαλιστεί η συνέχιση λειτουργίας του ουκρανικού κράτους, καθώς θα καταβληθούν πέραν των άλλων μισθοί και συντάξεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τον Μάρτιο δόθηκε από την ΕΕ η πρώτη δόση της έκτακτης χρηματοδότησης γέφυρας ύψους 4,5 δισ. ευρώ, οπότε πλέον και με την προχθεσινή καταβολή της δεύτερης δόσης η Ουκρανία έχει λάβει ήδη από την ΕΕ 6 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό πακέτο των 50 δισ. ευρώ τα οποία εγκρίθηκαν από τις Βρυξέλλες για το διάστημα 2023-2027. Αυτό σημαίνει ότι το Κίεβο έχει λαμβάνειν το επόμενο διάστημα άλλα 44 δισ. ευρώ από την ΕΕ.
Το ευρωπαικό πακέτο χρηματοδότησης της Ουκρανίας με 50 δισ. ευρώ ενσωματόθηκε στον Κανονισμό για την «Ουκρανική Διευκόλυνση» και εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση από την Ολομέλεια του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο την Τρίτη 17/10/2023 με 512 ψήφους υπέρ, 45 κατά και 63 αποχές. Το παραπάνω ποσό των 50 δισ. ευρώ χορηγείται από την ΕΕ είτε υπό μορφή «μη επιστρεπτέας χρηματοδοτικής στήριξης», δηλαδή στην ουσία υπό μορφή επιχορήγησης, είτε υπό μορφή δανείου 35ετούς διάρκειας. Το δάνειο μάλιστα χορηγείται από την ΕΕ με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους καθώς το κόστος δανεισμού της Ουκρανίας επιδοτείται από την ίδια την «Ουκρανική Διευκόλυνση» τουλάχιστον μέχρι το 2027 με δυνατότητα κάθε φορά ετήσιας επέκτασης της επιδότησης δανεισμού μετά από σχετική αίτηση της Ουκρανίας!!! Ειδικότερα από το ποσό των 50 δισ. ευρώ, 33 δισ. ευρώ θα χορηγηθούν υπό τη μορφή δανείου και 17 δισ. ευρώυπό τη μορφή επιχορηγήσεων.
Μάλιστα σύμφωνα με την παραπάνω ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «η συνολική στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία και τον λαό της από τον Φεβρουάριο του 2022 ανέρχεται πλέον σε 98,5 δισεκατομμύρια ευρώ»!!! (https://ec.europa.eu24/4/2024).
Στο ποσό αυτό λοιπόν πρέπει να προστεθούν και τα υπόλοιπα 44 δισ. ευρώ οπότε η συνολική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προς την Ουκρανία από την ΕΕ για το διάστημα 2022-2027 θα ανέλθει στο δυσθεώρητο ποσό των 142,5 δισ. ευρώ!!!
Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία στην ουσία αποτελεί «ένα βαρέλι χωρίς πάτο» το οποίο καλείται κάθε φορά να τροφοδοτεί τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ και οι λοιπές χώρες των G-7.
Βέβαια τα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας είναι δυσθεώρητα καθώς σύμφωνα με εκτίμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας την οποία προετοίμασε τον Μάρτιο του 2023 από κοινού με την ουκρανική κυβέρνηση, την Κομισιόν και τον ΟΗΕ «οι εκτιμώμενες συνολικές ανάγκες ανασυγκρότησης της Ουκρανίας κατά τα επόμενα 10 έτη ανέρχονται σε 384 δισ. ευρώ και σε 142 δισ. ευρώγια την περίοδο 2023-2027».
Παρά ταύτα ο Μακρόν στην ομιλία του στη Σορβόννη στις 25 Απριλίου 2024 ζήτησε από την ΕΕ να συνεχίσει τη βοήθεια στην Ουκρανία με κάθε κόστος προκειμένου να ηττηθεί όπως ισχυρίστηκε η Ρωσία και ο Πούτιν (www.lemonde.fr 25/4/2024).
Η θέση αυτή άλλωστε είναι σε άμεση συνάρτηση με την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το οποίο κατά την έκτακτη σύνοδό του στις 17-18 Απριλίου 2024 πέραν των άλλων τόνισε ότι «πρέπει να παρασχεθούν επειγόντως στηνΟυκρανία μέσα αεράμυνας και να επιταχυνθεί και να ενταθεί η παροχή κάθε αναγκαίας στρατιωτικής βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων βλημάτων πυροβολικού και πυραύλων» (www.consilium.europa.eu/el 18/4/2024).
Δεδομένου όμως ότι η εξεύρεση πόρων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη αλλά και δαπανηρή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να βάλει χέρι στα έκτακτα έσοδα που προέρχονται από τα «ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας» και να τα διαθέσει προς όφελος της Ουκρανίας. Τα έσοδα αυτά υπολογίζονται περίπου σε 3 δισ. ευρώ ετησίως (https://apnews.com 24/4/2024) και θα προέλθουν από τα ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονται στην ΕΕ και κυρίως στο Βέλγιο τα οποία έχουν ήδη δεσμευθεί με απόφαση της ΕΕ.
Άλλωστε και στο ίδιο το Προοίμιο του Κανονισμού για την «Ουκρανική Διευκόλυνση», είχε τονιστεί ότι «η Ρωσία και οι σύμμαχοί της πρέπει να πληρώσουν για τη ζημία που προκλήθηκε στην Ουκρανία» και για το λόγο αυτό είχε ζητηθεί η «δήμευση ρωσικών δημόσιων περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τη χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας». Αυτό θα πει «να κάνεις μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα».
Και ενώ οι ευρωπαίοι τελικά περιορίστηκαν μόνο στην κατάσχεση των έκτακτων εσόδων των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, οι ΗΠΑ προχώρησαν στην ψήφιση νόμου για τη δήμευση των ρωσικών κεφαλαίων αυτών καθ΄ αυτών ύψους 5 δισ. δολαρίων τα οποία θα προστεθούν στην αμερικανική χρηματοδότηση προς την Ουκρανία που ψήφισε πρόσφατα το Κογκρέσο ύψους 61 δισ. δολαρίων (https://apnews.com 24/1/2024). Βέβαια το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων αυτών θα καταλήξουν απ΄ ευθείας στα τσέπες των αμερικανικών εταιριών παραγωγής όπλων μιας και προορίζονται για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού που θα σταλεί στην Ουκρανία.
Εκτιμάται δε ότι το 60% των ευρωπαϊκών κονδυλίων που έχουν επίσης διατεθεί για την αγορά όπλων για την Ουκρανία έχει επίσης καταλήξει στις τσέπες των αμερικανικών εταιριών παραγωγής όπλων. Άλλωστε σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν ήδη δοθεί από την ΕΕ 15 δισ. ευρώ σε στρατιωτική στήριξη, μεταξύ άλλων μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη (COM (2023)0338 final).
Τελικά λεφτά υπάρχουν αλλά μόνο για την Ουκρανία και όχι για τους ευρωπαϊκούς λαούς που υποφέρουν από την ακρίβεια και την υπερχρέωση.
Μάλιστα το μέλλον για τους ευρωπαικούς λαούς αναμένεται ακόμη πιο ζωφερό καθώς το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο με την απόφαση του της 23ης Απριλίου 2024, η οποία ενέκρινε τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες για την αναθέωρηση του δρακόντειου Συμφώνου Σταθερότητας, ρίχνει το σύνθημα για λιτότητα και δημοσιονομική προσαρμογή μιας και απαιτεί από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ να μειώσουν τα ελλείμματα και τα χρέη στα όρια που ορίζει το Μάαστριχτ γεγονός που πέραν των άλλων θα οδηγήσει και σε εξάληψη κάθε οριζόντιας δήθεν στήριξης στα λαϊκά εισοδήματα. Και όλα αυτά ενώ η ευρωπαϊκή ελίτ συνεχίζει να ρίχνει και νέα ευρωπαικά κονδύλια στη «μαύρη τρύπα» της Ουκρανίας.
Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, [email protected]