Ο Καλανός (4ος αιώνας π.Χ. – θάνατος το 323 π.Χ.) ήταν Ινδός βραχμάνος γυμνοσοφιστής ή Βουδιστής γυμνοσοφιστής που καταγόταν από τα Τάξιλα, και έζησε στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου του οποίου και το στρατό οικοιοθελώς ακολουθούσε. Η ινδική ονομασία του ήταν Σφίνης. Η γνωριμία του Αλέξανδρου με τον Δάνδαμη, τον πνευματικό ηγέτη των ασκητών της περιοχής, ήταν μέσω του Καλανού.Διερχόμενος ο μακεδονικός στρατός από την ερημική περιοχή που κατασκήνωνε, του πρόσφερε τροφή και νερό. Οι Μακεδόνες στρατιώτες τον ονόμασαν τότε Καλανόν επειδή εκείνος τους προσφωνούσε με τη λέξη καλέ. Έχει προταθεί πως το όνομα του ή η προσφώνηση που ακούγουνταν ως καλέ, προέρχεται από την Ινδική λέξη Καλιάνα (Kalyana)ή Καλιαναμάστου (Kalyanamastu), μια μορφή χαιρετισμού η οποία βρίσκεται ακόμα σε χρήση στην Ινδία.
Ιστορικό
Ακολούθησε την εκστρατεία και απέκτησε αρκετούς μαθητές της ινδικής φιλοσοφίας, μεταξύ των οποίων και ο Λυσίμαχος. Με την ενέργειά του αυτή ο Σφίνης ή Κάλανος προκάλεσε την περιφρόνηση των άλλων Βραχμάνων, διότι προτίμησε να υπηρετήσει ένα άρχοντα αντί για το θεό.
Ο Κάλανος αρρώστησε για πρώτη φορά στη ζωή του σε ηλικία 73 ετών κατά την μετάβαση του στρατού στην Περσία, και επειδή η υγεία του χειροτέρευε καθημερινά, θέλησε να δώσει τέρμα στη ζωή του αυτοαναφλέγωντας τον εαυτό του κατά τα έθιμα της θρησκείας και φιλοσοφίας του. Αρχικά ο Αλέξανδρος, που τον εκτιμούσε πολύ, προσπάθησε να τον μεταπείσει, αλλά βλέποντας την αποφασιστικότητά του να πεθάνει, ανέθεσε στον Πτολεμαίο να ετοιμάσει την εξόδιο τελετή, όπως την ήθελε ο Βραχμάνας.
Θάνατος
Λέγεται ότι προπορευόταν μία πομπή από έφιππους και πεζούς. Άλλοι ήταν οπλισμένοι και άλλοι μετέφεραν πάσης φύσεως θυμιάματα, χρυσά και ασημένια κύπελλα, στρώματα και μία βασιλική ενδυμασία, τα οποία κατά διαταγή του Αλεξάνδρου θα καιγόντουσαν στην πυρά προς τιμήν του Ινδού. Επειδή λόγω της ασθενείας του δεν μπορούσε να περπατήσει, του είχαν παραχωρήσει έναν βασιλικό ίππο των Νυσαίων, αλλά ο Κάλανος δεν μπορούσε ούτε να ιππεύσει και τελικά τον μετέφεραν στεφανωμένο κατά τα ινδικά έθιμα πάνω σε φορείο. Σε όλη τη διαδρομή έψελνε ινδικά τραγούδια, που οι άλλοι Ινδοί αναγνώρισαν ως ύμνους προς τους θεούς τους.
Δήλωση
Ο Αλέξανδρος απουσίαζε από την πυρά του Καλανού, την τελευταία φορά που ήταν μαζί όμως και πριν αποχωρηστούν ο Καλανός φέρεται να του είπε “θα συναντηθούμε στη Βαβυλώνα” κάτι που εκείνη τη στιγμή θεωρήθηκε ως ασήμαντη ασυναρτησία, μια και την χρονική περίοδο εκείνη ο Αλέξανδρος δε σκόπευε να πάει στη Βαβυλώνα και ο Καλανός θα καιγόταν στην πυρά σύντομα. Έτσι εμφανίζεται σαν να έχει προβλέψει τον θάνατο του Αλέξανδρου μερικούς μήνες νωρίτερα απ’ότι αυτός συνέβη.
Βιβλιογραφία:
Sastri, Kallidaikurichi Aiyah Nilakanta (1988). Age of the Nandas and Mauryas. Delhi: Motilal Banarsidass. σελίδες 105–106. ISBN 9788120804654. Halkias, Georgios T. «The Self-immolation of Kalanos and other Luminous Encounters Among Greeks and Indian Buddhists in the Hellenistic World» (στα αγγλικά). Journal of the Oxford Centre for Buddhist Studies, Vol 8., pp. 163-186. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. Evans-Wentz, Paramhansa Yogananda (2005). Autobiography of a yogi. Kolkata: Yogoda Satsanga Society of India. σελ. 378. ISBN 9788190256209. The Sháhnáma of Firdausí By Arthur George Warner, Edmond Warner. 2001. σελ. 61. M’Crindle, J.W. (2004). The invasion of India by Alexander the Great. Whitefish, Montana: Kessinger Pub. σελίδες 46, 315, 388–9, 346. ISBN 9780766189201.[νεκρός σύνδεσμος] Enemies of the Roman order: treason, unrest, and alienation in the empire By Ramsay MacMullen. 1992. σελ. 317. Yādnāmah-ʾi Panjumīn Kungrih-ʾi Bayn al-Milalī-i Bāstānshināsī va Hunar-i Īrān. Ministry of Culture and Arts, Iran. Vizārat-i Farhang va Hunar. 1972. σελ. 224. Chatterjee, Suhas (1998). Indian civilization and culture. New Delhi: M.D. Publications. σελ. 129. ISBN 9788175330832. Elledge, C. D. (2006). Life after death in early Judaism the evidence of Josephus. Tübingen: Mohr Siebeck. σελίδες 121–124. ISBN 9783161488757. Borruso, Silvano (2007). History of Philosophy. Paulines Publications Africa. σελ. 50. ISBN 9789966082008. National Geographic, Volume 133. 1968. σελ. 64. The philosophical books of Cicero. Duckworth. 1989. σελ. 186.