Ο καλύτερος τρόπος για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες φράουλες, γεμάτες πλούσιο άρωμα, είναι να καλλιεργήσουμε τις δικές μας φράουλες στον κήπο ή στο μπαλκόνι.
Οι φράουλες είναι πολύ υγιεινές και διαθέτουν σημαντική διατροφική αξία. Είναι πλούσιες σε βιταμίνη C, σε κάλιο, σε φώσφορο και σε ασβέστιο, ενώ παράλληλα προσφέρουν και σημαντική αντιοξειδωτική δράση.
Οι φράουλες είναι το ιδανικό φρούτο για πρωτάρηδες κηπουρούς κάθε ηλικίας, καθώς δεν έχουν υπερβολικές απαιτήσεις σε φροντίδα, μπορούν καλλιεργηθούν σε γλάστρα ή σε παρτέρια και κάθε φυτό μας δίνει αρκετούς καρπούς.
Το φυτό της φραουλιάς είναι πολυετές και ποώδες που απλώνει στο έδαφος και αναρριχάται. Η φραουλιά διαθέτει κεντρικό βλαστό, χαμηλού ύψους, από τον οποίο βγαίνουν τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί που σχηματίζονται την εποχή της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Η καλλιέργεια της φράουλας διαρκεί περίπου 3-4 χρόνια πριν αρχίσει να μειώνεται σημαντικά η παραγωγικότητα των φυτών και θα πρέπει να αντικαταστήσουμε την καλλιέργεια φυτεύοντας νέα φυτά φράουλας για να εξασφαλίσουμε νέα φυτά φράουλας.
Ας δούμε λοιπόν τις κυριότερες ποικιλίες φράουλας, πώς φυτεύουμε φυτά φράουλας και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες φράουλες από τον κήπο ή το μπαλκόνι μας.
1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες φράουλας;
Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες φράουλας για να καλλιεργήσουμε, κάποιες πρώιμες ποικιλίες φράουλας που καλλιεργούνται για να δώσουν παραγωγή νωρίς και όψιμες ποικιλίες που συγκομίζονται αργότερα. Παρακάτω, παραθέτουμε διαφορετικές ποικιλίες φράουλας ανάλογα τη διάρκεια συγκομιδής, το μέγεθος και το χρώμα του καρπού.
Δίφορες και πολύφορες ποικιλίες: Ποικιλίες που δίνουν παραγωγή δύο ή περισσότερες φορές παραγωγή μέσα σε μία καλλιεργητική χρονιά.
Άγριες φράουλες: Oι ποικιλίες άγριας φράουλες που φυτρώνουν μόνες τους σε δάση της ελληνικής υπαίθρου, με μικρό μέγεθος καρπού και οι οποίες αναφέρονται ως “ευρωπαϊκή φράουλα”.
Μεγαλόκαρπες φράουλες: Από τις ποικιλίες και τα υβρίδια φράουλας που βρίσκουμε σε φυτώρια, πολύ δημοφιλείς ποικιλίες στον ελληνικό χώρο είναι οι ποικιλίες Ponderosa, Camarosa και Formosa που διαθέτουν μεγάλο μέγεθος καρπού.
Έγχρωμες ποικιλίες: Πέρα από τις κλασικές ποικιλίες φράουλας με το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, υπάρχουν νέα είδη φράουλας με εντυπωσιακό λευκό, μαύρο ή πράσινο χρώμα καρπού.
Φράουλα ανανά: Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην ανανοφράουλα (pineberry), μία ποικιλία που προέκυψε από τη διασταύρωσης μιας λευκής ποικιλίας από τη Χιλή και μίας κόκκινης από τη βόρεια Αμερική.
2. Πότε είναι η κατάλληλη εποχή για να φυτέψουμε φράουλες;
Η φράουλα μπορεί να φυτευτεί μέσα στον Σεπτέμβρη και να δώσει καρπούς μέσα στην άνοιξη, καθώς το φυτό διαμορφώνει εκτεταμένο ριζικό σύστημα την περίοδο του χειμώνα. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να προφυλάξουμε τα φυτά από την έντονη παγωνιά του χειμώνα και να καλλιεργήσουμε σε χαμηλά θερμοκήπια μορφής τούνελ.
Ο πιο απλός τρόπος είναι να φυτέψουμε στις αρχές της άνοιξης, ειδικά για ερασιτεχνική καλλιέργεια που κάνουμε στον κήπο ή σε γλάστρες στο μπαλκόνι. Αξίζει να αναφέρουμε πως η ανοιξιάτική καλλιέργεια φράουλας, την πρώτη χρονιά δίνει σχετικά πιο μικρή παραγωγή κατά την περίοδο του καλοκαιριού και αρκετά μεγαλύτερη την επόμενη χρονιά μέσα στην άνοιξη.
3. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της φράουλας για να αναπτυχθεί;
Η καλλιέργεια της φράουλας ευδοκιμεί σε ηλιοφανείς θέσεις, καθώς το φυτό χρειάζεται τουλάχιστον 6-8 ώρες ήλιο την ημέρα για να δώσει ποιοτική παραγωγή.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως τα φυτά της φραουλιάς είναι ευαίσθητα σε υψηλές θερμοκρασίες που υπερβαίνουν τους 30 βαθμούς Κελσίου. Για το λόγο αυτό, σε περιοχές με πολύ ζεστό κλίμα, προτιμούμε να φυτεύουμε σε ημισκιερές θέσεις.
Κατά τη φύτευση της φράουλας στον κήπο και στο χωράφι μας, διαμορφώνουμε υπερυψωμένες θέσεις φύτευσης σε «σαμαράκια» για να στραγγίζει καλά το νερό και να πετύχουμε πρωιμότητα στην παραγωγή.
Επιπλέον, μπορούμε να σκεπάσουμε το έδαφος με γεωύφασμα ή να χρησιμοποιήσουμε φυσικά υλικά εδαφοκάλυψης για να περιορίσουμε την άναπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων και να βοηθήσουμε τα φυτά φραουλιάς να αναπτυχθούν καλύτερα.
4. Σε τι αποστάσεις φυτεύεται η καλλιέργεια της φράουλας;
Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια της φράουλας στον κήπο είναι ανά 30-50 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 70-80 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Αποφεύγουμε να φυτέψουμε πυκνότερα τα φυτά φράουλας καθώς λόγω της πλευρικής ανάπτυξης θα έχουμε συνθήκες κακού αερισμού που μπορεί να προκαλέσουν ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών.
5. Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε φράουλες στο μπαλκόνι;
Εκτός από την καλλιέργεια της φράουλας σε παρτέρια στον κήπο, το φυτό της φράουλας αναπτύσσεται πολύ εύκολα και μας επιτρέπει να σκεφτούμε πολλές ιδέες και ευρηματικούς τρόπους για να καλλιεργήσουμε φράουλες με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Όταν καλλιεργούμε φράουλες στην αυλή ή στο μπαλκόνι, προτιμάμε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό.
– Φύτευση φράουλας σε γλάστρα και ζαρντινιέρα
Η φύτευση της φράουλας στην αυλή και στο μπαλκόνι είναι αρκετά εύκολη σε γλάστρες και ζαρντινιέρες. Στο εμπόριο κυκλοφορούν γλάστρες και ζαρντινιέρες κατάλληλες για φύτευση φράουλας με ειδικά ανοίγματα για την φύτευση αρκετών φυτών φράουλας.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι κρεμαστές γλάστρες που τοποθετούνται σε ψηλό σημείο, ώστε να πέφτει κατακόρυφα το φύλλωμα της φράουλας και να σχηματίζονται οι καρποί της.
Επίσης, μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτοσχέδιες γλάστρες ανακυκλώνοντας διάφορα υλικά, όπως ξύλινα ή μεταλλικά βαρέλια, παλιούς θερμοσίφωνες, πλαστικά τελάρα ή τελάρα από φελιζόλ που χρησιμοποιούνται στα ιχθυοπωλεία.
– Φύτευση φράουλας σε σωλήνες
Ένας αρκετά πρωτότυπος τρόπος που μας επιτρέπει να εξοικονομήσουμε χώρο είναι η καλλιέργεια της φράουλας με το σύστημα των σωλήνων. Επιλέγουμε πλαστικούς σωλήνες διαμέτρου 15-20 εκατοστών και μήκους περίπου 2 μέτρων και ανοίγουμε τρύπες για να φυτέψουμε μέσα τις φραουλιές προσθέτοντας γόνιμο και αφράτο φυτόχωμα.
Μπορούμε να έχουμε τις σωλήνες σε οριζόντια ή σε κατακόρυφη θέση για τη φύτευση της φράουλας, αν και στην δεύτερη περίπτωση είναι αρκετά πιο δύσκολο να ποτίσουμε αποτελεσματικά τα φυτά μας.
– Φύτευση φράουλας σε μικρό θερμοκήπιο
Η φύτευση της φράουλας στο μπαλκόνι ή στην αυλή μας μπορεί να γίνει σε μικρά θερμοκήπια. Με αυτό τον τρόπο φυτεύουμε τα φυτά φράουλας κατά την περίοδο του φθινοπώρου για να αναπτυχθούν χωρίς πρόβλημα την περίοδο του χειμώνα που επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες.
6. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια της φράουλας;
Οι φράουλες θέλουν τακτικό πότισμα, καθώς διαθέτουν ρηχό ριζικό σύστημα και απορροφούν μόνο το επιφανειακό νερό. Την περίοδο της άνοιξης, ποτίζουμε 2-3 φορές την εβδομάδα. Τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, οι φράουλες χρειάζονται πότισμα κάθε μέρα για να διατηρείται το χώμα σχετικά υγρό χωρίς να πλημμυρίζει.
Αν παρατηρήσουμε τα φυτά της φράουλας να έχουν πολύ μικρά φύλλα ή να μην παράγουν πολλές φράουλες μπορεί να είναι ένδειξη έλλειψης νερού οπότε μπορεί να χρειαστούν τακτικότερα ποτίσματα και μεγαλύτερη ποσότητα νερού.
Σε ώρες έντονης ηλιοφάνειας και ζέστης, αποφεύγουμε να βρέχουμε το φύλλωμα της φραουλιάς καθώς δημιουργούνται εγκαύματα και ξηράνσεις στο φύλλωμα ενώ υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών, ειδικά αν έχουμε κάνε πυκνή φύτευση της φράουλας.
7. Πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στις φράουλες;
Η καλλιέργεια της φράουλας είναι απαιτητική σε θρεπτικά συστατικά για να έχει πλούσια ανάπτυξη και σημαντική παραγωγή. Κατά τη μεταφύτευση της φράουλας στο χωράφι, ενσωματώνουμε χωνεμένη κοπριά, κομπόστ και πλήρες βιολογικό λίπασμα για να αφρατέψουμε το έδαφος και να το εμπλουτίσουμε με οργανική ουσία.
Στη συνέχεια, είναι αναγκαίο να προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα, μία φορά το μήνα, ώστε οι φράουλες μας να αποκτήσουν ικανοποιητικό μέγεθος και πλούσια γλυκιά γεύση.
Πολλές φορές, οι φράουλες που τρώμε είναι κάπως ξινές και δεν ωριμάζουν γρήγορα. Σε αυτή την περίπτωση, προσθέτουμε συμπληρωματικά, βιολογικό λίπασμα καλίου για να γλυκάνουν οι καρποί.
8. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της φράουλας;
Η φράουλα είναι σχετικά ευαίσθητη καλλιέργεια και υποφέρει από αρκετές ασθένειες, όπως η φυτόφθορα που προκαλεί σάπισμα της ρίζας και το ωίδιο που δημιουργεί άσπρισμα στα φύλλα. Επίσης, συχνά προσβάλλει η ανθράκωση που προκαλεί καστανές κηλίδες στο φύλλωμα και ο βοτρύτης που δημιουργεί γκρίζα μούχλα σε φύλλα και καρπούς.
Για την προληπτική αντιμετώπιση των ασθενειών με οικολογικό τρόπο, μπορούμε να ψεκάζουμε τα φυτά μας κάθε 2 εβδομάδες με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας μαγειρική σόδα σε ένα λίτρο νερό. Σε περίπτωση έντονης προσβολής, ψεκάζουμε με βρέξιμο χαλκό και θειάφι που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.
Από τα έντομα που προσβάλλουν τις φράουλες, σημαντική ζημιά κάνει η μελίγκρα (αφίδες), ο αλευρώδης, ο θρίπας καθώς και ο τετράνυχος. Για την αντιμετώπιση τους, προμηθευόμαστε βιολογικά εντομοκτόνα όπως τα άλατα καλίου, ο θερινός πολτός και η φυσική πυρθρίνη για να ψεκάσουμε τα φυτά μας.
Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτοσχέδια οικολογικά σκευάσματα που φτιάχνουμε με σπιτικά υλικά όπως το πράσινο σαπούνι και μαγειρική σόδα, όπως περιγράφουμε αναλυτικά στο άρθρο για την προστασία φυτών με φυσικά υλικά.
9. Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που μπορεί να συναντήσουμε στην καλλιέργεια της φραουλιάς;
Τα κυριότερα προβλήματα που παρουσιάζει η φράουλα κατά την καλλιέργεια, είναι τα κίτρινα φύλλα και η ξήρανση των φύλλων. Μπορεί να επίσης να έχουμε φράουλες μικρές σε μέγεθος ή φράουλες με ξινή γεύση.
Γιατί ξεραίνονται τα φύλλα της φράουλας;
Tα φύλλα της φράουλας μπορεί να μαραθούν και να ξεραθούν όταν τα βρέχουμε με το πότισμα σε συνθήκες έντονης ηλιοφάνειας, καθώς αναπτύσσονται μυκητολογικές ασθένειες. Επίσης, το φύλλωμα της φράουλας μπορεί να ξεραθεί όταν το φυτό μείνει απότιστο σε συνθήκες καύσωνα τους καλοκαιρινούς μήνες ή όταν βάλουμε υπερβολική ποσότητα λιπάσματος αζώτου.
Γιατί κιτρινίζουν τα φύλλα της φραουλιάς;
Τα φύλλα της φράουλας κιτρινίζουν σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, όταν ποτίζουμε συχνά και δεν έχει καλή αποστράγγιση το χώμα. Επίσης, τα φύλλα της φράουλας μπορεί να κιτρινίσουν όταν υπάρχει έλλειψη θρεπτικών στοιχείων αζώτου και σιδήρου και απαιτείται να βάλουμε λίπασμα.
Γιατί κοκκινίζουν τα φύλλα της φραουλιάς;
Την εποχή του χειμώνα, η καλλιέργεια της φραουλιάς χρειάζεται προστασία από το κρύο. Κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι φυσιολογικό τα φύλλα της φραουλιάς να γίνονται κόκκινα. Το κόκκινο χρώμα οφείλεται σε μία ομάδα χρωστικών που παράγει το φυτό και ονομάζονται ανθοκυάνες, οι οποίες περιέχουν αντιοξειδωτικά για την προστασία του φυτού από την παγωνιά.
Οι καρποί της φράουλας μπορεί να παραμένουν μικροί και να μην μεγαλώνουν όταν έχουμε φυτέψει μικρόκαρπη ποικιλία. Επίσης, πολύ συχνά, οι φράουλες δεν μεγαλώνουν όταν δεν ποτίζουμε αρκετά, όταν τα φυτά μας δεν έχουν επαρκή ηλιοφάνεια και όταν δεν προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα.
Γιατί δεν είναι γλυκές οι φράουλες μου;
Σε αρκετές περιπτώσεις οι φράουλες είναι ξινές και δεν έχουν γλυκάνει όταν κάνουμε πρόωρη συγκομιδή ή όταν δεν δέχονται αρκετή ηλιοφάνεια. Επίσης, όταν έχουμε μεγάλη παραγωγή φράουλας, θα πρέπει να προσθέτουμε αρκετά συχνά λίπασμα καλίου για να γλυκάνουν ο καρποί.
10. Χρειάζεται κλάδεμα το φυτό της φράουλας;
Η καλλιέργεια της φράουλας δε χρειάζεται ιδιαίτερο κλάδεμα για να αναπτυχθεί και να καρποφορήσει. Αρχικά, μετά την πρώτη μεταφύτευση της φράουλας, είναι καλό να αφαιρούμε τα πρώτα μπουμπούκια για να ριζώσει καλύτερα, να αναπτυχθεί το φυτό και στη συνέχεια να μπορέσει να δώσει μεγαλύτερη και καλύτερη καρποφορία μέσα στο καλοκαίρι.
Την επόμενη χρονιά, στις αρχές της άνοιξης, αφαιρούμε ξερούς και αδύναμους βλαστούς ή κιτρινισμένα και σαπισμένα φύλλα έτσι ώστε να ενισχύσουμε τη βλάστηση του φυτού την ανοιξιάτικη περίοδο και κατά συνέπεια την παραγωγή του.
11. Πότε ωριμάζουν οι φράουλες και πώς τις συντηρούμε;
Η συγκομιδή της φράουλας γίνεται σταδιακά, καθώς ξεκινά μέσα στην άνοιξη και εξελίσσεται μέσα στο καλοκαίρι. Κάθε φυτό φράουλας μπορεί να μας δώσει μέχρι και μισό κιλό φράουλες σε φρέσκο βάρος.
Παρατηρούμε, συνήθως, στο ίδιο φυτό φράουλας να υπάρχουν συγχρόνως άνθη και καρποί, οπότε προσέχουμε όταν κόβουμε φράουλες να μην καταστρέφουμε τα άνθη που θα μας δώσουν νέες φράουλες μετά από λίγο καιρό.
Συλλέγουμε τις φράουλες σταδιακά, πάντα με το χέρι, νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα που διαθέτουν εντονότερο άρωμα. Κατάλληλο στάδιο συγκομιδής είναι όταν οι φράουλες έχουν αρχίσει να παίρνουν σταδιακά κόκκινο χρώμα και να χάνουν το αρχικό ροζ που είχαν.
Αν οι καρποί της φράουλας είναι έντονα κόκκινοι, έχουμε αργήσει να τους μαζέψουμε και μπορεί να σαπίσουν πριν προλάβουμε να τις φάμε. Αν δεν τις φάμε ολόφρεσκιες, οι φραούλες πρέπει άμεσα μετα τη συγκομιδή να μπουν σε ψυγείο για να μπορέσουμε να τις διατηρήσουμε 4-5 μέρες μέχρι να τις καταναλώσουμε.
12. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός της φραουλιάς;
Μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά φράουλας με σπόρο, με διαίρεση φυτών, αλλά κυρίως με τους στόλωνες, τους λεπτούς μακριούς βλαστούς που έχουν την ιδιότητα όταν ακουμπούν στο έδαφος να δημιουργούν ρίζες.
α) Πολλαπλασιασμός της φράουλας με σπόρο: Πρέπει να αναφέρουμε ότι ο πολλαπλασιασμός της φράουλας με σπόρο είναι αρκετά πιο δύσκολος, με μικρό ποσοστό επιτυχίας, ενώ δεν δίνει και ίδια ακριβώς φυτά με αυτά που προέρχεται ο σπόρος.
Ο σπόρος της φράουλας φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης σε βάθος περίπου 1 εκατοστού και χρειάζεται 2-3 βδομάδες για να φυτρώσει. Για να βελτιώσουμε την φυτρωτικότητα των σπόρων φράουλας, μπορούμε να τους βάλουμε στην κατάψυξη για 2-3 βδομάδες και στη συνέχεια να τους φυτέψουμε σε αφράτο και γόνιμο φυτόχωμα.
β) Πολλαπλασιασμός της φράουλας με διαίρεση ριζωμάτων: Για την δημιουργία φυτών φράουλας με διαίρεση, διαχωρίζουμε τα ριζώματα των φυτών φράουλας στα τέλη του χειμώνα και στη συνέχεια τα φυτεύουμε σε γλαστράκια φυτωρίου ή απευθείας στο έδαφος. Αν τα φυτέψουμε σε γλαστράκια φυτωρίου τα διατηρούμε για 2-3 εβδομάδες σε δροσερό περιβάλλον μέχρι να ριζώσουν και να είναι έτοιμα τα φυτά φράουλας..
γ) Πολλαπλασιασμός της φράουλας με στόλωνες: O πολλαπλασιασμός της φράουλας με στόλωνες είναι ο πιο εύκολος και απλός τρόπος με το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας. Συγκεκριμένα, μπορούμε να βάλουμε τμήμα των στόλωνων της φράουλας μέσα σε γλαστράκι φυτωρίου για να ριζώσει σταδιακά.
Μετά από 4-5 βδομάδες, όταν ο στόλωνας της φράουλας έχει ριζώσει καλά στο γλαστράκι, αποκόπτουμε το νέο φυτά φράουλας από το μητρικό για να το μεταφυτεύσουμε στην οριστική του θέση στο χώμα ή σε μεγαλύτερη γλάστρα.
13. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια της φράουλας
Η φράουλα είναι ίσως το μοναδικό φυτό που δεν περιέχονται οι σπόροι μέσα στον καρπό του φυτού αλλά βρίσκονται εξωτερικά. Συγκεκριμένα, οι σπόροι της φράουλας είναι τα χαρακτηριστικά κίτρινα στίγματα που παρατηρούμε στην επιφάνεια των καρπών του φυτού.