Μια επικαιροποιημένη έκθεση της 15/5/2024 έδωσε στη δημοσιότητα ο Βασίλειος Κοκοτσάκης, ειδικός πραγματογνώμονας σε θέματα πυρκαγιών και τεχνικός σύμβουλος οικογενιών συγγενών θυμάτων και του συλλόγου συγγενών θυμάτων «Τέμπη 2023», στην οποία εξετάζονται και αναλύονται περισσότερο τα κεφάλαια:
1.Εντοπισμός νέας διαρροής πτητικής χημικής ουσίας λίγο πριν την σύγκρουση(Μάνος Παπαδάκης)
2.Νέος υπολογισμός δημιουργηθείσης πυρόσφαιρας (Μάρκος Χρυσός- Μ. Παπαδάκης)
3.Η σύγκρουση-Εντοπισμός σημείου σύγκρουσης (Β. Κοκοτσάκης)
4.Ανίχνευση σημείου φόρτωσης ή παρουσίας επικίνδυνου εύφλεκτου Υλικού (Β. Κοκοτσάκης
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
6.Πόρισμα ΕΟΔΑΣΑΑΜ-Αντιρρήσεις-Συμμετοχή Πανεπιστημίου Γάνδης(Μ. Παπαδάκης)
Στην έκθεση στο κεφάλαιο των συμπερασμάτων στην παράγραφο 7 αναφέρεται ότι:
«Η σχεδόν ταυτόχρονη ανάφλεξη του αεριώδους (3ου) νέφους και η δημιουργία της πυρόσφαιρας , με την σύγκρουση όπως προκύπτει από το υπάρχον βιντεοσκοπημένο υλικό , αποδεικνύει ότι το σημείο της σύγκρουσης ήταν κοντά ή σε αμεσότητα τόσο με το αίτιο δημιουργίας της διαρροής , άρα το εύφλεκτο υλικό, αλλά και την διαρρέουσα ποσότητα σε υγρή μορφή , αλλά και περιεχόμενη σε δοχεία μεταφοράς, περισσότερα των τριών(αφού τρείς είναι οι καταγεγραμμένες διαρροές),εύφλεκτο πτητικό υλικό το οποίο είτε διασκορπίστηκε είτε κυρίως παρασύρθηκε από την επιβατική αμαξοστοιχία , καταπλακώθηκε αναφλεγόμενο και προκάλεσε περιοδικές αλλεπάλληλες συνεχείς αναφλέξεις όπως έχει ήδη περιγραφεί σε προηγούμενη έκθεση για 29 περίπου λεπτά.»
Επίσης στην παράγραφο 8, γίνεται αναφορά στο ζήτημα εντοπισμού ουσιών όπως ξυλόλιο, τολουόλη, βενζόλιο και αιθυλο-βενζόλιο στο πεδίο:
«Η ανίχνευση των ξυλολίου, τολουόλης , βενζολίου και αιθυλο-βενζολίου έχουν ποικίλη γεωγραφική κατανομή στο πεδίο , αφού έχουν εντοπιστεί σε διαφορετικά σημεία τόσο των τρένων αλλά και στο έδαφος κλπ. του τόπου του συμβάντος. Σημεία στα οποία εντοπίστηκαν, είναι:
Ξύλινες και μεταλλικές επιφάνειες της 1ης 2ης και 4ης φορτάμαξας της εμπορικής αμαξοστοιχίας, , πάνω στις εξωτερικές επιφάνειες των ηλεκτρομηχανών αλλά και στο χώμα (υπέδαφος) δίπλα στις γραμμές που έμειναν ανέπαφες.
Η διαπίστωση ιχνών πτητικών διαλυτών ένα χρόνο μετά το δυστύχημα σε πάρα πολλά (> 15) διαφορετικά δείγματα σε συνδυασμό με τη γεωγραφική κατανομή τους και τη διαφορετικότητα στην υφή και στην προέλευσή τους αποτελούν ουσιαστικό αποδεικτικό στοιχείο και εξηγούν και αποδεικνύουν την αιτία και την σύσταση του υλικού που οδήγησαν στη δημιουργία του αεριώδους νέφους(3) και της πυρόσφαιρας και πυρκαγιών που ακολούθησαν.. Καθώς δεν υπάρχει επαρκής εξήγηση για την προέλευση αυτών των ευρημάτων (σε καθεμία από τις 15 περιπτώσεις ξεχωριστά), το μόνο προκύπτον συμπέρασμα είναι ότι σχετίζονται με την καύση μείγματος υγρών υδρογονανθράκων».
Όσον αφορά την εκτίμηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:
ΙΑ. Η εκτίμηση ότι 500 κιλά καυσίμου προκάλεσαν τις συνεχείς αναφλέξεις, εν είδη πυρκαγιάς από εγχεόμενό καύσιμο για 29 ολόκληρα λεπτά μετά τη σύγκρουση, μόνον απορία μπορεί να προκαλέσει, ακόμα και στον πλέον άσχετο και αδαή με την απλή αριθμητική στην πρόσθεση και την αφαίρεση. Πιθανώς να πρόκειται μόνο για την επακολούθησα μικρή διασπορά υγρού κατά το τέλος της πυρόσφαιρας που ολοκλήρωσε την πρώτη φάση της καύσεως.
ΙΒ. Αγνοήθηκαν τελείως τα 29 ολόκληρα λεπτά συνεχών αναζωπυρώσεων από εκχαιόμενα καύσιμα στο πρανές όπως καταδείξαμε σε ένα σπάνιο ντοκουμέντο συνδυασμού δεδομένων από βίντεο και ήχο και το οποίο αγνοήσατε, γεγονός που είχε ως συνέπεια τον θάνατο μεγάλου αριθμού επιβατών που είχαν επιζήσει της σύγκρουσης. Και εδώ θα μπορούσε να έχει εφαρμοστεί μοντέλο υπολογιστικής ρευστοδυναμικής ώστε να κάνουμε μια εκτίμηση της ποσότητας που κάηκε στα 29 αυτά λεπτά.
Αναλυτικά τα συμπεράσματα
1.Μετά το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι πριν την σύγκρουση διαπιστώνονται 3 αλλεπάλληλες διαρροές ατμών υδρογονανθράκων, ενισχύεται το συμπέρασμα της διάρρηξης δοχείων περιεχομένων τέτοιων καυσίμων. Η διάρρηξη αυτή δεν μπορεί να οφείλεται σε άλλο λόγο , παρά στην επαφή των δοχείων αυτών με τις μεταφερόμενες λαμαρίνες οι οποίες μετακινήθηκαν βίαια κατά την φορά της κίνησης της εμπορικής , μετά την επίσης διαπιστωμένη χρήση του συστήματος της ακαριαίας πέδης από τους Μηχανοδηγούς.
Ο ισχυρισμός περί συμμετοχής των ελαίων σιλικόνης στην δημιουργία του αεριώδους νέφους ,την δημιουργία της πυρόσφαιρας κ.λ.π , δεν έχει επιστημονική βάση όπως έχει ήδη αποδειχθεί και δεν υπάρχει προηγούμενο κατά τις συγκρούσεις τρένων , όπως π.Χ. κατά την μετωπική σύγκρουση δυο τρένων στην Ροδόπολη Σερρών τις 19-5-2005 εκδηλώθηκε φωτιά στα έλαια των μετασχηματιστών , χωρίς όμως να δημιουργηθεί αεριώδες νέφος -πυρόσφαιρα και προς τούτο υπάρχει αμετάκλητη σχετική απόφαση του Α.Π.
Το παραπάνω περιστατικό το οποίο προσομοιάζει με αυτό των Τεμπών , έχει ενδιαφέρον διότι αν και εκδηλώθηκε πυρκαγιά, δεν δημιουργήθηκε πυρόσφαιρα , ακριβώς διότι δεν υπήρχε παρουσία εύφλεκτων πτητικών ουσιών , τα οποία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αεριώδες νέφος.
2.Το γεγονός της αποκόλλησης λαμαρινών του φορτίου 2 τουλάχιστον δευτερόλεπτα πριν την σύγκρουση επιβεβαιώνεται από την διαπίστωση ΄ότι η 2η ηλεκτρομηχανή βρέθηκε στον τόπο του συμβάντος α κινητοποιημένη πάνω σε μία τέτοια λαμαρίνα του φορτίου, που αποδεικνύει επίσης ότι η μηχανές της εμπορικής ακολουθούσαν εκτροχιασμένες και επιβραδυμένες, την κίνηση του υπολοίπου τρένου πάνω στις ράγες.
3.Η αποκόλληση του τμήματος της δεύτερης ηλεκτρομηχανής το οποίο «έβλεπε» προς το βαγόνι 1, οφείλεται στην εκ του πλαγίου επαφή της με το κοντέινερ OOCL που ήταν φορτωμένο στο βαγόνι Νο 4 και για τον λόγο αυτό η τελική θέση της ηλεκτρομηχανής αυτής είναι σχεδόν κάθετη σε σχέση με το τοιχίο αντιστήριξης και την γραμμή καθόδου.
Η σύγκρουση αυτή επιβεβαιώνεται και από το γεγονός , ότι όλα τα κοντέινερ λόγω της μηχανικής ενέργειας της σύγκρουσης μετακινήθηκαν μπροστά , το μόνο στο οποίο δεν συνέβη αυτό ήταν το κοντέινερ OOCL το όποιο μετακινήθηκε αντίθετα και κατέλαβε και το κενό τμήμα μπροστά από το κοντέινερ ZIM MONITOR στο βαγόνι Νο 5.
Τα φύλλα της λαμαρίνας(πλαϊνά και οροφές της 2ης ηλεκτρομηχανής αποκολλήθηκαν κατά τον ίδιο τρόπο λίγο πριν την αποκόλληση του ως άνω τμήματος.
4.Η απουσία οποιαδήποτε ένδειξης καύσης στο εσωτερικό ή εξωτερικό των 2 ηλεκτρομηχανών της εμπορικής, συμπεριλαμβανομένων και της κατάστασης των σωρών των μηχανοδηγών, αποκλείει την έναρξη του φαινομένου(διαρροή-ανάφλεξη) στο εσωτερικό αυτών(καμπίνα χειρισμού , ωφέλιμος χώρος , μηχανικά – ηλεκτρολογικά εξαρτήματα)
5.Η κατάσταση στην οποία βρέθηκε μετά την σύγκρουση η φορτάμαξα (βαγόνι) Νο 1 της εμπορικής , αποκομμένη και στρεβλωμένη κατά την φορά της σύγκρουσης, σε αντίθεση με την κατά την σύνθεση του τρένου προπορευόμενη 2η ηλεκτρομηχανή , αποδεικνύει και ενισχύει το ήδη συμπέρασμα μας ότι την στιγμή της σύγκρουσης η 2η ηλεκτρομηχανή δεν βρισκόταν στο σημείο επαφής με την μηχανή της επιβατικής. Εάν αυτό συνέβαινε , οι συνέπειες της σύγκρουσης στην 2η μηχανή θα ήταν ανάλογες της πρώτης και μπροστά και πίσω λόγω της φυσιολογικής επαφής που θα είχε με την φορτάμαξα νο 1 , γεγονός που δεν επιβεβαιώθηκε από την πραγματικότητα.
6.Τα παραπάνω επίσης αποδεικνύουν ότι η μηχανή της επιβατικής αμαξοστοιχίας ήλθε σε σύγκρουση σχεδόν πλαγιομετωπικά με το βαγόνι Νο 1 της εμπορικής αμαξοστοιχίας και όχι με τις ηλεκτρομηχανές της εμπορικής , οι οποίες είχαν μείνει πίσω εκτός γραμμών , σε απόσταση πάνω των 40 μέτρων. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε με την αποκάλυψη από την τεχνική μας ομάδα τμήματος του συστήματος πέδησης την 25/7/2024 σε απόσταση 100 μέτρων από την σήραγγα , πιθανολογούμενο σημείο εκτροπής των μηχανών.
Το αντικείμενο αυτό διερευνήθηκε μερικώς από πραγματογνώμονα , το αναγνώρισε ως τμήμα του συστήματος πέδησης , όμως δεν διερευνήθηκε περαιτέρω ώστε να ταυτοποιηθεί ως εξάρτημα του συγκεκριμένου εμπορικού τρένου. Η ταυτοποίηση αυτή θα αποδείκνυε πέραν πάσης αμφιβολίας τον εκτροχιασμό λόγω της ακαριαίας πέδης .
Η άσκηση της ακαριαίας πέδης από πλευράς των μηχανοδηγών είχε ως μοιραία συνέπεια τον εκτροχιασμό των δύο μηχανών, όπως γίνεται σχεδόν πάντα στην περίπτωση αυτή με τέτοιες ταχύτητες. Όπως έγινε και στο σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Άδενδρο την 20 Οκτωβρίου 2005.
Η απόφαση αυτή αποτελεί δε-δικασμένο και αποτελεί ενισχυτικό του επιχειρήματος ότι ακόμη και στην περίπτωση που προκληθεί πυρκαγιά μετά από σύγκρουση τρένων , εάν δεν υπάρχουν πτητικά στο σημείο , δεν υπάρχουν οι συνθήκες δημιουργίας πυρόσφαιρας , όπως δεν δημιουργήθηκε στο περιστατικό του Άδενδρου.
7.Η σχεδόν ταυτόχρονη ανάφλεξη του αεριώδους(3ου) νέφους και η δημιουργία της πυρόσφαιρας , με την σύγκρουση όπως προκύπτει από το υπάρχον βιντεοσκοπημένο υλικό , αποδεικνύει ότι το σημείο της σύγκρουσης ήταν κοντά ή σε αμεσότητα τόσο με το αίτιο δημιουργίας της διαρροής , άρα το εύφλεκτο υλικό, αλλά και την διαρρέουσα ποσότητα σε υγρή μορφή , αλλά και περιεχόμενη σε δοχεία μεταφοράς, περισσότερα των τριών(αφού τρείς είναι οι καταγεγραμμένες διαρροές),εύφλεκτο πτητικό υλικό το οποίο είτε διασκορπίστηκε είτε κυρίως παρασύρθηκε από την επιβατική αμαξοστοιχία , καταπλακώθηκε αναφλεγόμενο και προκάλεσε περιοδικές αλλεπάλληλες συνεχείς αναφλέξεις όπως έχει ήδη περιγραφεί σε προηγούμενη έκθεση για 29 περίπου λεπτά.
Αφού όπως αποδεικνύουμε οι μηχανές της εμπορικής ούτε χρησιμοποιήθηκαν ως σημείο φόρτωσης τέτοιων εύφλεκτων υλικών , αλλά δεν ευρίσκοντο καν στο σημείο της σύγκρουσης , τότε με δεδομένο ότι αμέσως μετά τις μηχανές ευρίσκετο η φορτάμαξα Νο 1, εκεί πρέπει να επικεντρωθεί η έρευνα, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι παραπάνω διαπιστώσεις , όπως η κατάσταση του βαγονιού μετά την σύγκρουση, η μη αποδεδειγμένα παρουσία αποδείξεων πρόσδεσης λαμαρινών σε αυτό σε αντίθεση με το 2 και 3 βαγόνι , αλλά και η παρουσία ιχνών υδρογονανθράκων σε όλα τα δείγματα που ελήφθησαν τόσο από την φορτάμαξα Νο 1 , όσο και από αυτές ,3,4, το κοντέινερ επαφής με αυτά , αλλά και τις λαμαρίνες , έδαφος και υπέδαφος από την μεριά εκτροπής της εμπορικής αμαξοστοιχίας κοντά στο σημείο αντιστήριξης.
Εδώ ενισχυτικά πρέπει να αναφερθεί ότι βρέθηκε συγκριτικά το ποσοτικά μεγαλύτερο δείγμα(0,35 mg/kg) ξυλολίου ένα μήνα μετά το περιστατικό και το οποίο αποδόθηκε λανθασμένα στην φυσιολογική ρύπανση, για να ανατραπεί ο ισχυρισμός αυτός τόσο από την επόμενη ανάλυση δείγματος στο ίδιο σημείο μετά από λίγο καιρό όπου δεν έδωσε καθόλου παρουσία υδρογονανθράκων, αλλά και την διεθνή βιβλιογραφία(βλ. παράρτημα 3) όπου καθορίζεται πολύ χαμηλότερα ο μέσος όρος ρύπανσης του εδάφους.
Στα παραπάνω σημεία διαπιστώθηκε η παρουσία υδρογονανθράκων (ένα χρόνο μετά) , όλης της ομάδας των ΒΤΧ , δηλ. Ξυλολίου, βενζολίου , τολουόλης και αιθυλοβενζολίου.
8. Η ανίχνευση των ξυλολίου, τολουόλης , βενζολίου και αιθυλο-βενζολίου έχουν ποικίλη γεωγραφική κατανομή στο πεδίο , αφού έχουν εντοπιστεί σε διαφορετικά σημεία τόσο των τρένων αλλά και στο έδαφος κλπ. του τόπου του συμβάντος. Σημεία στα οποία εντοπίστηκαν, είναι:
Ξύλινες και μεταλλικές επιφάνειες της 1ης 2ης και 4ης φορτάμαξας της εμπορικής αμαξοστοιχίας, , πάνω στις εξωτερικές επιφάνειες των ηλεκτρομηχανών αλλά και στο χώμα (υπέδαφος) δίπλα στις γραμμές που έμειναν ανέπαφες.
Η διαπίστωση ιχνών πτητικών διαλυτών ένα χρόνο μετά το δυστύχημα σε πάρα πολλά (> 15) διαφορετικά δείγματα σε συνδυασμό με τη γεωγραφική κατανομή τους και τη διαφορετικότητα στην υφή και στην προέλευσή τους αποτελούν ουσιαστικό αποδεικτικό στοιχείο και εξηγούν και αποδεικνύουν την αιτία και την σύσταση του υλικού που οδήγησαν στη δημιουργία του αεριώδους νέφους(3) και της πυρόσφαιρας και πυρκαγιών που ακολούθησαν.. Καθώς δεν υπάρχει επαρκής εξήγηση για την προέλευση αυτών των ευρημάτων (σε καθεμία από τις 15 περιπτώσεις ξεχωριστά), το μόνο προκύπτον συμπέρασμα είναι ότι σχετίζονται με την καύση μείγματος υγρών υδρογονανθράκων.
Η συχνότητα των θετικών (ως προς την παρουσία εύφλεκτων διαλυτών )δειγμάτων (1 στα 3 δείγματα θετικό), καθιστά την πιθανότητα περιβαλλοντικής ρύπανσης ή τυχαίας επιμόλυνσης των δειγμάτων από εξωτερικούς παράγοντες, ως απίθανη.
Το ότι πάνω από 30 δείγματα από άλλα σημεία της ίδιας περιοχής δεν περιείχαν ίχνη υδρογονανθράκων ,ενισχύει την παραπάνω διαπίστωση. Η τόσο συχνή παρουσία των χημικών διαλυτών στα δείγματα και μάλιστα σε μεγάλο χρονικό εύρος, αποδεικνύει ότι η ανίχνευσή της δεν είναι τυχαία αλλά σχετίζεται με την παρουσία στο σημείο εύφλεκτων πτητικών ουσιών , αποκλείοντας ούτως ή άλλως την συμμετοχή στην δημιουργία του φαινομένου νέφους εύφλεκτων ατμών-πυρόσφαιρας-πυρκαγιές , άλλων ουσιών και κυρίως του ελαίου σιλικόνης.
9.Η παρουσία υλικών πρόσδεσης φορτίων σε τέτοια ποσότητα και τέτοια διασπορά στο σημείο της σύγκρουσης και εκτόνωσης του φαινομένου της πυρόσφαιρας, σε συνδυασμό με τα ευρήματα ANUBIS , προσομοιάζουν με παρουσία φορτίου σε εξωτερικό χώρο.
Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι τα ευρήματα ANUBIS δεν εξετάστηκαν περαιτέρω για να συσχετιστεί ή όχι η παρουσία τους με την ύπαρξη και λειτουργία των συγκεκριμένων τρένων και των δηλωθέντων φορτίων , παρά το σχετικό αίτημα για διορισμό ειδικών εμπειρογνωμόνων προς τούτο.
Μετά την διαπίστωση της παρουσίας των στοιχείων πρόσδεσης επί του πεδίου , στοιχειοθετείται και ταυτοποιείται η παρουσία και των υλικών που αποκάλυψε η πραγματογνωμοσύνη της ANUBIS ως προερχόμενα από το πεδίο του συμβάντος τα οποία αποτελούν σοβαρές ενδείξεις ύπαρξης φορτίου στο σημείο , φορτίου το οποίο ήταν πάνω σε ξύλινες παλέτες με δοχεία τα οποία ήταν ασφαλισμένα μεταξύ τους με δεματικά τσέρκια , ασφαλισμένα με ιμάντες πρόσδεσης και καλυμένα με το δίχτυ cargo.