Άρθρο του Τούρκου συγγραφέα και δημοσιογράφου Ισμαήλ Γιασά εξετάζει τις προετοιμασίες για την έναρξη των εργασιών της επιτροπής που συντάσσει το νέο σύνταγμα της Τουρκίας, εν μέσω εσωτερικών πολιτικών διαιρέσεων και ερωτημάτων σχετικά με τους υποκείμενους στόχους πίσω από την κίνηση.
Το άρθρο, που δημοσιεύτηκε από το Arabi21, ρίχνει φως στη συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με το εάν το επερχόμενο σύνταγμα θα ανοίξει τον δρόμο για να θέσει υποψηφιότητα ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για μια νέα προεδρική θητεία.
Αυτό συμβαίνει παρά τη δηλωμένη απροθυμία του Ερντογάν να θέσει ξανά υποψηφιότητα, ενώ οι σύμμαχοί του επιμένουν ότι θα παραμείνει στην εξουσία.
Ο συντάκτης συζητά επίσης τις αδυναμίες του ισχύοντος συντάγματος, το οποίο συντάχθηκε μετά το πραξικόπημα του 1980, και την ανάγκη για ένα πολιτικό, δημοκρατικό σύνταγμα που να αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες της τουρκικής κοινωνίας, ενώ παράλληλα επισημαίνει τις ανησυχίες της αντιπολίτευσης σχετικά με την εκμετάλλευση της διαδικασίας συνταγματικής μεταρρύθμισης για την επίτευξη στενών πολιτικών στόχων.
Γράφει ο Ισμαήλ Γιασά:
Ο Τούρκος Αντιπρόεδρος Τζεβντέτ Γιλμάζ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η 11μελής Επιτροπή Σύνταξης Συντάγματος θα ξεκινήσει τις εργασίες της την Τετάρτη, θέτοντας τα θεμέλια για το έργο της στην πρώτη της συνεδρίαση. Μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την Τρίτη, σημείωσε ότι η επιτροπή θα συνεργαστεί με εκπροσώπους του κοινοβουλίου, ακαδημαϊκούς, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και διάφορα τμήματα της κοινωνίας, και θα επωφεληθεί από εμπειρογνώμονες σε διάφορους τομείς.
Η Τουρκία πρέπει να συντάξει ένα νέο σύνταγμα. Το ισχύον σύνταγμα, το οποίο συντάχθηκε από πραξικοπηματίες μετά το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1980, δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του λαού, ακόμη και μετά τις πολυάριθμες τροποποιήσεις που κατατέθηκαν από την έγκρισή του.
Αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι πολιτικοί.
Ωστόσο, η σύνταξη ενός νέου συντάγματος δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, δεδομένων των έντονων διαιρέσεων στην τουρκική πολιτική σκηνή και των διαφορετικών απόψεων σχετικά με την ταυτότητα και το περιεχόμενο του επιθυμητού συντάγματος.
Μείωση του ορίου των ψήφων για την προεδρία
Η Τουρκία μετέβη από κοινοβουλευτικό σύστημα σε προεδρικό σύστημα τον Ιούλιο του 2018.
Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, ένας υποψήφιος για την προεδρία πρέπει να λάβει περισσότερο από το 50% των ψήφων για να κερδίσει. Αυτό το όριο θέτει τα μεγάλα κόμματα στο έλεος των μικρότερων κομμάτων και δίνει στα κόμματα με λιγότερο από 1 ή 2% υποστήριξη πολύ μεγαλύτερη σημασία από το μέγεθός τους.
Το νέο σύνταγμα αναμένεται να διορθώσει αυτήν την ανισορροπία μειώνοντας το όριο, ας πούμε, στο 40%.
Η τρίτη θητεία δεν ευνοείται από το παρόν σύνταγμα
Ένα άλλο ζήτημα που σχετίζεται με το νέο σύνταγμα είναι το εάν ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για τις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Το ισχύον σύνταγμα δεν επιτρέπει σε έναν πρόεδρο να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη συνεχόμενη θητεία εάν ολοκληρώσει τη δεύτερη θητεία του.
Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν δεν θα μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για άλλη θητεία, εκτός εάν τροποποιηθεί το σύνταγμα και διεξαχθούν πρόωρες εκλογές.
Αυτό εγείρει το ερώτημα: Θα επιτρέψει το νέο σύνταγμα στον Ερντογάν να θέσει υποψηφιότητα για τις επόμενες προεδρικές εκλογές;
Ο Τούρκος Πρόεδρος επιβεβαίωσε πριν από δύο εβδομάδες ότι οι εργασίες για ένα νέο σύνταγμα για την Τουρκία δεν σχετίζονται με την επανεκλογή του στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από μια επίσκεψη στην Ουγγαρία, δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να θέσει ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος και δεν επιδιώκει επανεκλογή.
Σημείωσε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας, πίστευε πάντα ότι η χώρα χρειάζεται ένα πολιτικό, δημοκρατικό σύνταγμα που προάγει τις ελευθερίες και ότι η Τουρκία δεν μπορεί να προχωρήσει με ένα σύνταγμα που συνέταξαν οι πραξικοπηματίες.
Μπαχτσελί, η Τουρκία ζητά απεγνωσμένα την παραμονή του Ερντογάν
Ο Ερντογάν δηλώνει ότι δεν έχει καμία πρόθεση να διεκδικήσει άλλη μια προεδρική θητεία, αλλά ο σύμμαχός του, ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί, διαφωνεί, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία χρειάζεται τον Ερντογάν ως πρόεδρο.
Ο Μπαχτσελί δήλωσε τον περασμένο Νοέμβριο ότι ο Ερντογάν θα πρέπει να επανεκλεγεί πρόεδρος για να εγκαθιδρύσει την «Τουρκική Εποχή» και να διασφαλίσει τη σταθερότητα στην Τουρκία.
Ζήτησε συνταγματικές τροποποιήσεις που θα επιτρέψουν στον πρόεδρο να θέσει υποψηφιότητα στις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Σχολιάζοντας τις πρόσφατες δηλώσεις του Ερντογάν σχετικά με την απροθυμία του να θέσει υποψηφιότητα για άλλη μια θητεία, ο Μπαχτσελί επανέλαβε ότι η Τουρκία χρειάζεται απεγνωσμένα τον Ερντογάν.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν συμφωνεί με τον Μπαχτσελί σε αυτό το σημείο.
Ο εκπρόσωπος του κόμματος Ομέρ Τσελίκ επιβεβαίωσε αυτή την άποψη όταν είπε ότι οι δηλώσεις του ηγέτη του MHP ήταν πολύ σημαντικές, προσθέτοντας ότι η κορυφαία προτεραιότητα του AKP είναι η επανεκλογή του Ερντογάν.
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι ο τελευταίος λόγος σε ένα δημοκρατικό σύστημα αφήνεται στον λαό. Οι δηλώσεις του Τσελίκ μπορούν να ερμηνευθούν ως ένδειξη πίστης και αφοσίωσης στον ιδρυτή του κόμματος, ο οποίος κυβερνά τη χώρα από τις πρώτες βουλευτικές εκλογές του και έχει σημειώσει σημαντικές επιτυχίες υπό την ηγεσία του. Ωστόσο, μόνος του ο Ερντογάν θα αποφασίσει τελικά αν θα επιδιώξει την επανεκλογή του.
Ο Ερντογάν έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να είναι ξανά υποψήφιος, αλλά η αντιπολίτευση αμφιβάλλει για την ακρίβεια αυτών των δηλώσεων και τις θεωρεί απλώς έναν πολιτικό ελιγμό.
Οι δηλώσεις των Μπαχτσελί και Τσελίκ είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσουν αυτές τις αμφιβολίες. Εάν το νέο προσχέδιο συντάγματος περιέχει οποιαδήποτε διάταξη που θα επέτρεπε στον Ερντογάν να θέσει υποψηφιότητα στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, η αντιπολίτευση θα επικεντρωθεί σε αυτήν τη διάταξη, προσπαθώντας να παρουσιάσει τη διαδικασία σύνταξης ενός νέου συντάγματος ως αποκλειστικό στόχο της εξασφάλισης της επανεκλογής του προέδρου.
Αυτό σχεδόν σίγουρα θα οδηγήσει στο να μην συζητηθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Ο Ερντογάν μπορεί επομένως να ζητήσει από την Επιτροπή Συνταγματικής Σύνταξης να μην συμπεριλάβει καμία τέτοια διάταξη στο νέο προσχέδιο συντάγματος, εμποδίζοντας έτσι την αντιπολίτευση να την εκμεταλλευτεί για να παρεμποδίσει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.
—