Το 2024 σημαδεύτηκε από μια ανησυχητική τάση: οι περισσότερες πυρηνικά εξοπλισμένες χώρες όχι μόνο διατήρησαν τα οπλοστάσιά τους, αλλά προχώρησαν και σε εκσυγχρονισμό τους.
Το Ινστιτούτο SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute) προειδοποιεί ότι η σταθερή μείωση των πυρηνικών κεφαλών που είχε παρατηρηθεί μετά τον Ψυχρό Πόλεμο δείχνει να αντιστρέφεται, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία, που κατέχουν το 90% του παγκόσμιου πυρηνικού οπλοστασίου, να επενδύουν πλέον σε νέες τεχνολογίες και συστήματα επόμενης γενιάς.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα, σύμφωνα με τον διευθυντή του SIPRI Νταν Σμιθ, είναι η αύξηση του αριθμού των λειτουργικών πυρηνικών κεφαλών — δηλαδή αυτών που είναι έτοιμες για χρήση. Ίσως πιο εντυπωσιακή είναι η περίπτωση της Κίνας, που μέσα σε δύο χρόνια προσέθεσε 100 νέες κεφαλές, φτάνοντας τις 600, και σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να αγγίξει τις 1.000 μέχρι το 2032. Αν και ακόμη μακριά από τα αποθέματα των ΗΠΑ και της Ρωσίας, η Κίνα εξελίσσεται σε παίκτη πρώτης γραμμής στον πυρηνικό χάρτη.
Η εικόνα δεν είναι καθησυχαστική ούτε στην ευρύτερη περιοχή. Η Ινδία και το Πακιστάν συνεχίζουν να αναπτύσσουν νέα συστήματα πυρηνικών εκτοξευτών, με την Ινδία να διαθέτει πλέον περίπου 180 πυρηνικά όπλα και το Πακιστάν περίπου 170. Η Βόρεια Κορέα υπολογίζεται πως έχει φτάσει τις 50 κεφαλές, με δυνατότητα παραγωγής έως και 90 συνολικά, ενώ το Ισραήλ, που επισήμως δεν αναγνωρίζει την κατοχή πυρηνικών, εκτιμάται ότι διαθέτει γύρω στις 90 και προχωρά επίσης σε εκσυγχρονισμό.
Αν και η Βρετανία και η Γαλλία δεν αύξησαν τον αριθμό των πυρηνικών τους, και οι δύο προχώρησαν σημαντικά στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων τους. Ειδικά για το Ηνωμένο Βασίλειο, η απόφαση του 2021 να αυξήσει το ανώτατο όριο των κεφαλών από 225 σε 260 δείχνει ότι η ενίσχυση είναι θέμα χρόνου.
Το SIPRI επισημαίνει πως η νέα αυτή κούρσα εξοπλισμών δεν αφορά μόνο την ποσότητα. Η μάχη περνά και στον τομέα της τεχνολογίας: κυβερνοπόλεμος, διαστημικά οπλικά συστήματα και τεχνητή νοημοσύνη θα διαμορφώσουν το επόμενο μέτωπο. Ο Σμιθ προειδοποιεί πως το ενδεχόμενο πλήρους αυτοματοποίησης των πυρηνικών συστημάτων αποτελεί «σενάριο αποκάλυψης» και ότι δεν πρέπει να επιτραπεί ποτέ τα πυρηνικά να περάσουν εξολοκλήρου στον έλεγχο μηχανών