Οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με μια δύσκολη στρατηγική απόφαση: να ενισχύσουν την Ουκρανία με αντιαεροπορικά συστήματα Patriot εις βάρος της δικής τους ασφάλειας ή να διατηρήσουν τις άμυνές τους και να εκτεθούν σε πολιτικές πιέσεις;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Euractiv, ευρωπαίοι διπλωμάτες εκφράζουν έντονη ανησυχία για μακροπρόθεσμο κενό στην αεράμυνα της Ευρώπης μετά την απόφαση να μεταφερθούν συστήματα Patriot στο Κίεβο.
Η συμφωνία για τα Patriot
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είχε ανακοινώσει τον Ιούλιο ότι η Ουάσιγκτον θα παραδώσει στην Ουκρανία αντιαεροπορικά συστήματα Patriot, με το κόστος να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τις ευρωπαϊκές χώρες.Μίλησε μάλιστα για μια συμφωνία «τεράστιας αξίας», που περιλαμβάνει στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ωστόσο, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών η Γαλλία, η Ιταλία, η Τσεχία και η Ουγγαρία, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο σχέδιο. Η Γερμανία εξέφρασε επιφυλάξεις, με τον υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους να δηλώνει πως το Βερολίνο μπορεί να διαθέσει δύο Patriot στην Ουκρανία, αλλά μόνο εφόσον διασφαλιστεί ότι θα αναπληρωθούν τα αποθέματα της Γερμανίας εντός 6-8 μηνών. Αργότερα, ο ίδιος ανακοίνωσε συμφωνία με τις ΗΠΑ για συνολική προμήθεια πέντε Patriot για το Κίεβο.
Οι φόβοι της Ευρώπης:
- Τα ευρωπαϊκά στρατιωτικά αποθέματα έχουν ήδη αποδυναμωθεί από προηγούμενες αποστολές όπλων στην Ουκρανία.
- Αν η αντικατάσταση των Patriot από τις ΗΠΑ καθυστερήσει, όπως φοβούνται Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η ΕΕ θα μείνει ουσιαστικά χωρίς επαρκή αεράμυνα.
- Σύμφωνα με τον ναύαρχο Πιερ Βαντιέ του ΝΑΤΟ, η αναπλήρωση μπορεί να διαρκέσει ακόμη και 7 χρόνια, ενώ άλλες, πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τουλάχιστον 2 χρόνια.
Ένας ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είναι τρομακτικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση να απογυμνώνει την αεράμυνά της υπέρ της Ουκρανίας». Κι όλα αυτά, ενώ η Μόσχα έχει ήδη προειδοποιήσει ότι κάθε στρατιωτικό φορτίο με προορισμό την Ουκρανία αποτελεί νόμιμο στόχο για τα ρωσικά πυρά.
Η ρωσική αντίδραση και η επιχειρησιακή πραγματικότητα
Η Ρωσία βλέπει τις αποστολές δυτικών όπλων στην Ουκρανία ως εμπόδιο στις ειρηνευτικές προσπάθειες και ως απόπειρα περαιτέρω εμπλοκής του ΝΑΤΟ στη σύγκρουση. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, έχει προειδοποιήσει με σαφήνεια ότι τέτοιες αποστολές θα στοχοποιούνται χωρίς δισταγμό.
Παράλληλα, αναλυτές στη Μόσχα θυμίζουν πως ρωσικά υπερηχητικά όπλα, όπως οι πύραυλοι Κινζάλ, έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν Patriot, όπως έχει ήδη συμβεί κατά τις τελευταίες φάσεις του πολέμου. Σύμφωνα με ρωσικές πηγές, ένα Patriot που στάλθηκε νωρίτερα στο Κίεβο εξουδετερώθηκε μέσα σε λίγες ώρες, γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση την αποτρεπτική τους αξία απέναντι σε υπερσύγχρονα ρωσικά συστήματα.
Οι στρατηγικές συνέπειες για την Ευρώπη
Η αμυντική αυτάρκεια της Ευρώπης δοκιμάζεται σε μια περίοδο αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Η υπερβολική εξάρτηση από την αμερικανική στρατιωτική βιομηχανία όχι μόνο εκθέτει την ΕΕ σε καθυστερήσεις, αλλά και την υποχρεώνει να ακολουθεί τις επιλογές της Ουάσιγκτον, ανεξαρτήτως των ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Επιπλέον, η έλλειψη άμεσων ευρωπαϊκών σχεδίων για μαζική παραγωγή αντιαεροπορικών συστημάτων καθιστά την ήπειρο ευάλωτη σε ενδεχόμενες απειλές, είτε από κρατικούς είτε από μη κρατικούς παράγοντες. Αν η γεωπολιτική κατάσταση επιδεινωθεί (π.χ. στη Βαλτική ή την Ανατολική Μεσόγειο), πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μπορεί να βρεθούν χωρίς επαρκή προστασία από πυραυλικές ή αεροπορικές επιθέσεις.
Η Ρωσία ενισχύει το διαπραγματευτικό της πλεονέκτημα
Για τη Μόσχα, η εξέλιξη αυτή αποτελεί διπλωματικό και στρατιωτικό πλεονέκτημα. Όσο η ΕΕ «γυμνώνει» τις άμυνές της, τόσο αυξάνεται η διαπραγματευτική ισχύς της Ρωσίας απέναντι τόσο στην Ουκρανία όσο και στο ίδιο το ΝΑΤΟ. Η ικανότητά της να πλήξει γρήγορα και αποτελεσματικά τα συστήματα Patriot επιβεβαιώνει την τεχνολογική της υπεροχή σε κρίσιμους τομείς.
Ταυτόχρονα, η έμμεση αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής άμυνας μπορεί να προκαλέσει ρωγμές εντός της Συμμαχίας, καθώς διαφορετικές χώρες θα διστάσουν να συνεχίσουν τη στήριξη προς το Κίεβο, φοβούμενες για την εθνική τους ασφάλεια.