Η Μέδουσα-φύλακας σε ετρουσκική υδρία: Ένα ταφικό μυστήριο

Χρονολόγιο

• 3ος αιώνας π.Χ. → Κατασκευή της υδρίας με Μέδουσα.
• 1840 → Ανακάλυψη της νεκρόπολης Palazzone.
• 2025 → Ανακάλυψη της ιδιόμορφης ταφής με την άδεια υδρία.
• Μελλοντικά → Έκθεση της υδρίας στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ούμπριας.

Μια ανακάλυψη που ξαφνιάζει τους αρχαιολόγους

Στη νεκρόπολη Palazzone της Περούτζια, στην Ούμπρια της Ιταλίας, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μια σπάνια υδρία από τράβερτινη πέτρα. Το αγγείο εντυπωσιάζει με το υψηλό ανάγλυφο της Μέδουσας, το οποίο κοσμεί την κύρια πλευρά του. Η ανακάλυψη έγινε τυχαία, κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης, και γρήγορα αποκάλυψε ένα ταφικό μυστήριο που αμφισβητεί τις συμβατικές ερμηνείες των ετρουσκικών τελετουργιών.

Το εικονογραφικό πρόγραμμα της υδρίας

Το πρόσωπο της Μέδουσας, σκαλισμένο με εξαιρετική δεξιοτεχνία, πλαισιώνεται από τετράγωνο πλαίσιο με επιγραφές σε ετρουσκική γραφή. Η τεχνοτροπία τοποθετεί το έργο στον 3ο αιώνα π.Χ.. Η υδρία φέρει επίσης μοτίβα λουλουδιών και τελετουργικούς δίσκους (paterae), χαρακτηριστικά σύμβολα των ελίτ ταφικών πρακτικών.

Ένα απρόσμενο περιεχόμενο

Όταν το πώμα της υδρίας άνοιξε, οι αρχαιολόγοι περίμεναν να βρουν οστά ή στάχτες, όπως υπεδείκνυε μολύβδινη πινακίδα με το όνομα του arnθ της οικογένειας acsi. Ωστόσο, το εσωτερικό αποκάλυψε τρία άθικτα πήλινα αγγεία: ένα κύπελλο (bicchiere) και δύο κανάτες (brocchette). Κατασκευασμένα από απλό πορτοκαλί πηλό, δεν έφεραν διακόσμηση.

Αυτή η ανατροπή οδήγησε τους ειδικούς στην υπόθεση ότι πρόκειται για συμβολική ταφή ή κενοτάφιο, πιθανώς λόγω απώλειας του σώματος του νεκρού.

Ο ρόλος της Μέδουσας στον ταφικό χώρο

Η Μέδουσα είχε αποτροπαϊκή λειτουργία στον ετρουσκικό-ιταλικό κόσμο. Στην περίπτωση αυτή, προστάτευε το περιεχόμενο της υδρίας και τον ίδιο τον τάφο. Το γλυπτό της βλέμμα λειτουργούσε ως φύλακας, εξασφαλίζοντας ότι οι προσφορές παρέμεναν ασφαλείς.

Η νεκρόπολη Palazzone και η μελλοντική έκθεση

Η ανακάλυψη έγινε στο υπόγειο της οικογένειας acsi, εντός της εκτεταμένης νεκρόπολης Palazzone, που περιλαμβάνει περίπου 200 θαλαμωτούς τάφους. Το συγκρότημα, γνωστό από το 1840, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Ούμπρια.

Η υδρία με τη Μέδουσα θα εκτεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ούμπριας μόλις ολοκληρωθούν οι αναλύσεις. Μέχρι τότε, συνεχίζει να γοητεύει με το μυστήριο που φέρει πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια.

Συχνές Ερωτήσεις

Πού βρέθηκε η υδρία με τη Μέδουσα;
Η ανακάλυψη έγινε στη νεκρόπολη Palazzone, κοντά στην Περούτζια της Ιταλίας.

Πότε χρονολογείται το εύρημα;
Η υδρία χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ.

Θα εκτεθεί στο κοινό η υδρία;
Ναι, θα εκτεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ούμπριας μετά την ολοκλήρωση των αναλύσεων.

Γιατί οι Ετρούσκοι χρησιμοποιούσαν τη Μέδουσα σε ταφικά μνημεία;
Η Μέδουσα είχε αποτροπαϊκή δύναμη. Οι Ετρούσκοι πίστευαν ότι προστάτευε τους νεκρούς και τις προσφορές από κακές δυνάμεις.

Τι είναι η νεκρόπολη Palazzone;
Πρόκειται για εκτεταμένο ετρουσκικό κοιμητήριο με περίπου 200 θαλαμωτούς τάφους, γνωστό από το 19ο αιώνα.

Βιβλιογραφία

Morandi, A. (1991). Epigrafia Etrusca. Roma: Quasar.
Bonfante, L. (2006). Etruscan Dress. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Haynes, S. (2000). Etruscan Civilization: A Cultural History. London: Getty Publications.
Barker, G., & Rasmussen, T. (1998). The Etruscans. Oxford: Blackwell.
Ανακοινώσεις Εφορείας Αρχαιοτήτων Ούμπρια (2025).