Του Ηλία Καραβόλια
Έχει πλέον γίνει γνωστό ότι το σκάνδαλο με την χειραγώγηση του LIBOR στο City του Λονδίνου, επηρέασε το κόστος στα swaps(ανταλλαγές) επιτοκίων δολαρίου/ευρώ, όπου το LIBOR είναι βασικός συντελεστής σε αυτά τα swaps, που με την σειρά τους διαμορφώνουν την αγορά των κρατικών αμερικανικών ομολόγων. Με 1,5 τρις ετήσιο έλλειμμα και εν μέσω σφοδρής χρηματοπιστωτικής κρισης, οι ΗΠΑ χρειάζονταν απο το 2008 και μετά να βρούν αγοραστές ομολόγων, χωρίς να ανεβαίνουν στα ύψη τα επιτόκια απο την μαζική προσφορά τους . Το χειραγωγημένο LIBOR, ήταν μια ιδανική περίπτωση για να κρατηθεί χαμηλά το κόστος χρηματοδότησης του χρέους
του μέσω έκδοσης νέων ομολόγων,αφού βασικός δείκτη αναφοράς στα swaps ήταν και είναι το 3μηνο LIBOR δολαρίου, αυτό που πείραζαν τα ‘καλόπαιδα του City με τις ευλογίες της κυβέρνησης Brown και της Bank of England-και φρόντισαν ώστε φθηνή ρευστότητα να αποτρέψει το τραπεζικό κράχ στην Αγγλία. Αλλά , απ ότι φαίνεται , ευνοημένη όπως πάντα,είναι και η πατρίδα του δολαρίου : διαμόρφωθηκε το κουπόνι των 10ετών αμερικανικών ομολόγων απο 4,2% το 2010 ,σε 3,6% περυσι και στο 1,8% φέτος, χρονιά προεδρικών εκλογών. Και φυσικά, δεν άλλαξαν θεαματικά απο το 2009 μέχρι σήμερα τα μακρο/κά δεδομένα των ΗΠΑ για να δικαιολογούν τέτοια μεγάλη πτώση στο κόστος εξυπηρέτησης δανεισμού τους. Τα δε νοτιοευρωπαικά ομόλογα, που είχαν ελκυστικές αποδόσεις, κατάντησαν απαξιωμένα λόγω της δημοσιονομικής κρίσης και του επιβαλλόμενου σπιράλ ύφεσης-λιτότητας. Έτσι, δεν μοιάζει καθόλου παράλογο
να ισχυριστεί κάποιος ότι ‘σπρώχθηκε’ χρήμα στα αμερικανικά κρατικά χρεόγραφα.
Πολλοί αναλυτές διεθνώς, υιοθετούν μια άλλη θεωρία που δεν απέχει πολύ απο το να θεωρείται ‘ορθολογική ‘. Λένε λοιπόν, ότι η επιλογή της Barclays απο την κυβέρνηση Brown, το 2008, και τους όποιους άλλους ισχυρούς ρυθμιστές στην διακίνηση του χρήματος παγκοσμίως , δεν ήταν τυχαία: το Πανεπιστήμιο της Ζυριχης, παρουσίασε μελέτη πέρυσι, όπου κατέγραφε τον παγκόσμιο ιστο επιχειρησιακού ελέγχου διεθνώς, και κατέληγε στο συμπέρασμα ότι 147 εταιρείες ,άρρηκτα συνδεδεμένες, με την Barclays στην κορυφή της δικτύωσης, ελέγχουν τις ροές της κερδοφορίας, με μεθοδευμένες πιστώσεις και ρευστότητα στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι(http://www.plosone.org/ article/info%3 Ado %2F10.1371%2Fjournal.pone.0025995# abstract0 . Προσωπικά, είχα αναφερθεί αναλυτικά πέρυσι στην εν λόγω μελέτη ,υποστηρίζοντας ότι πρίν 3 χρόνια, όταν ξεκίνησε , είχε απασχολήσει κυβερνητικές υπηρεσίες-και όχι μόνο- στο Λονδίνο.
Κάποιος θα μπορούσε να πεί ότι εκτός απο τα βρετανικά υπόγεια ρεύματα συμφερόντων, έδω έχουμε κάτι πιο προφανές: ο ισχυρός μεγάλος ασθενής της παγκόσμιας οικονομίας, οι ΗΠΑ λόγω χρέους, φτιάχνει ‘οικονομικούς’ ιούς και νοσοκομεία, ώστε τα φάρμακα( ρευστότητα) να καταλήγουν σε αυτήν. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου σεναρίου, δεν μοιάζει και τόσο εύκολη να στοιχειοθετηθεί. Κανείς δεν μπορεί να αποδείξει-μέχρι στιγμής- άμεση εμπλοκή του αμερικανικού πολιτικού παράγοντα ή τραπεζικών συμφερόντων στο Manhattan, στο σκάνδαλο με το LIBOR στο Λονδίνο. Αλλά σίγουρα τα οφέλη για τις ΗΠΑ, είναι σήμερα πλέον ορατά -σε επίπεδο πτώσης του
κόστους δανεισμού. Αφήστε δε που τα χτυπήματα σε δύο άλλες βρετανικές υπερ-τράπεζες ( HSBC,Standard Chartered) ξεκίνησαν πρόσφατα και μεθοδικά απο τις αμερικανικές αρχές( για διακίνηση μαύρου χρήματος παραπέμπονται και οι δύο- απο ναρκωτικά η πρώτη, παράνομα ιρανικά κεφάλαια διακινούσε η δεύτερη ). Το ζητούμενο είναι ποιοί και πότε απο τις ΗΠΑ, αντιμάχονται ή συμμαχούν με ποιούς και πότε, στο Λονδίνο. Αν κάποιος δεν μπορεί να αποδείξει αυτά, τότε υιοθετεί την πιο ορθολογική μέθοδο ανάλυσης στο πάιγνιο της οικονομίας: την θεωρία σιωπηρής συνωμοσίας( silent conspiracy theory)
Ίσως επίσης, ορθά θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι η κρίση στην Ευρωζώνη λειτουργεί ως διελκυστίνδα σε αυτόν τον έντονο ‘πόλεμο’ αγγλο-αμερικανικών τραπεζικών και χρηματιστηριακών συμφερόντων, ειδικά μετά την ανάδειξη της ισχύος του ασιατικού-κυρίως του κινεζικού- αλλά και του αραβικού κεφαλαιακού παράγοντα, που σχετίζονται με το Δημόσιο Χρέος των ΗΠΑ ,τα αρνητικά επιτόκια των γερμανικών ομολόγων και το μόνιμο ελβετικό καταφύγιο ρευστότητας.
Αλλά πέραν αυτών των λογικοφανών συμπερασμάτων,λόγω της τραπεζικής και της νομισματικής σύγκρουσης που καθημερινά συμβαίνει στα dealing rooms, υπάρχει και μια άλλη σύνθετη κατάσταση, την οποία οφείλουμε να παρατηρούμε ως προς τα ‘όρια’ της : ζούμε εποχές πρωτοφανούς συμπίεσης του ποσοστού κέρδους για λιμνάζοντα κεφάλαια απο ‘μοχλευμένα’ κέρδη, υπερσυσσωρευμένα σε σκιώδη τραπεζικά χαρτοφυλάκια, και ζούμε επίσης σε εποχές αβέβαιης έκβασης για τις διαδικασίες απομόχλευσης στις παγκόσμιες τράπεζες-μεγαθήρια. Παράλληλα, διανύουμε μια κρίσιμη καμπή στις ανεπιτυχείς προσπάθειες ανεπτυγμένων χωρών της Ευρωζώνης να τιθασεύσουν δημοσιονομικά έλλειμματα και κρατικά χρέη.
Το χειρότερο όμως είναι ότι ζούμε μια σκόπιμη διαδικασία τελικής αποσύνθεσης στο ευρωπαικό ιδεώδες.Μια διαδικασία πραγματικής αποδιοργάνωσης στους συνεκτικούς οικονομικούς δεσμούς στην Ευρωζώνη, που τελικά καταφέρνει αυτό που επιδιώκει, δηλαδή να τρομοκρατεί αγορες και κοινωνίες, με σκοπό προφανή και μεθοδευμένο: την επιβολή δημοσιονομικής και τραπεζικής ένωσης στην ζώνη του ευρώ. Δυστυχώς για τις κοινωνίες της Ευρώπης , μελετάται και προωθείται σταδιακά και με χειρουργική ακρίβεια, ο σφιχτός εναγκαλισμός των κρατών με μια Κεντρική Διοίκηση, ένα ‘Ευρωπαικό Κρεμλίνο’ Δυστυχώς, τα μακροοικονομικά δεδομένα Βορρά- Νότου, και οι εξώφθαλμα αναποτελεσματικές πολιτικές ύφεσης και λιτότητας για δάνεια απο τους μηχανισμούς στήριξης, προδίδουν ότι -καιρό τώρα- προετοιμάζεται ένα ολιγαρχικό διευθυντήριο στην θεσμική υπερδομή εξουσίας των Βρυξελλών, ένα απροσπέλαστο τείχος απόδρασης, για τα υπερχρεωμένα κράτη που ασφυκτιούν με τα προγράμματα λιτότητας.
Μην αναρωτιόμαστε αφελώς, ποιοί σχεδιάζουν όλα τα παραπάνω και ποιό είναι το κέτρο’ συνωμοσίας’ : δεν πρόκειται για επιβολή μανιακών ‘νεοφιλελεύθερων’ πολιτικών απο το ιμπεριαλιστικό και αόριστα προσδιορισμένο ‘κεφάλαιο’, όπως κουραστικά συνεχίζει να αναφέρει η ευρωπαική και η ελληνική κομμουνιστική αριστερά. Πρόκειται για μια άλλη εκδοχή της σημερινής κατάστασης , πιο απλή : Η ευρωζώνη είναι ένας άνισος συνασπισμός των κρατικών ευρωπαϊκών πολιτικών καθεστώτων και των ολιγαρχικών οικονομικών συμφερόντων, που έθρεψαν μια χρονίζουσα αλλά αφανή ταξική κοινωνική πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας την προσφιλή μέθοδο των ισχυρών-της σιωπηρής συνωμοσίας- που πετυχαίνει σχεδόν παντού!
Μην εκπλαγούμε αν τελικά δούμε την Κρίση να δώσει χώρο σύντομα σε μια ‘ελεγχόμενη αστάθεια’ και σταδιακά, ίσως και αθόρυβα, η παγκόσμια οικονομία να επωφεληθεί τελικά απο αυτό που πολλοι βλέπουν ότι δεν έρχεται και δεν θα συμβεί: την «πλήρη» ενοποίηση της ευρωζώνης. Αν και μας κατευθύνουν, ειδικούς και μή , να βλέπουμε το τέλος του ευρώ, αν και τα νούμερα δείχνουν όντως διαλυση της Ευρωζώνης, που προσωπικά θεωρώ ότι θα ήταν ευχής έργον για τις κοινωνίες της Ευρώπης, μάλλον αυτό θα παραμείνει το ‘σκιάχτρο του τρόμου’.
Η παγκόσμια κρίση, γιατί παγκόσμια ήταν εξ αρχής, ουτε καν ευρωπαική ή ελληνική ,όπως αφελώς πιστεύουμε σε αυτή την γωνιά του πλανήτη, τώρα αρχίζει να μπαίνει στην τελευταία οξύτερη φάση της : το μεγάλο και αληθινό Κεφάλαιο, τα Τεράστια Χρέη, που ξέρουν να τρέχουν σε κάθε πραγματικό ή εικονικό «ασφαλές λιμάνι» ώστε να μην μείνουν αδρανή αλλά να ζούν σε έναν ατέρμονο κύκλο επιβίωσης,
πρέπει να απαξιωθεί ακόμα πιο έντονα, ακόμα πιο βίαια. Δυστυχώς όμως, μέρος αυτού του Κεφαλαίου, είναι ο κάτοχος των χρεών: οι κοινωνίες, οπότε μοιραία απαξιώνονται και αυτές.
Όποιοι μπορούν να βάλουν στον χωροχρόνο της Οικονομίας , με τις σημερινές παγκόσμιες τάσεις και τα δεδομένα, τον παράγοντα ”εκκαθάριση”, θα δικαιώσουν και τον Στουρνάρα που πριν 30 χρόνια, ως φοιτητής, φώναζε στον σημερινό αντίπαλο του απο τον Συριζα, τον Τσακαλώτο, εν μέσω οδικού ταξιδιού κάπου στην Αυστρία, σε επιστροφή απο την Οξφόρδη στην Αθήνα. Ο νύν υπουργός έλεγε λοιπόν στον φίλο και συμφοιτητή του τότε, ότι ”….ο μαρξισμός, χωράει στα χρηματοοικονομικά μαθηματικά”. Ο Τσακαλώτος αντιδρούσε, και ο καυγάς ήταν ομηρικός. Μάλλον είχε δίκιο, τότε, ο Γιάννης Στουρνάρας , αν και δεν νομίζω σήμερα να καταφέρει ό ίδιος να χωρέσει ‘ολίγον’ απο μαρξισμό, στα μαθηματικά του γραπτά, που καλείται να παραδίδει στην Τρόικα….
Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις