Το βαθύ χάσμα ανάμεσα στις νότιες και βόρειες χώρες της ευρωζώνης, επισημαίνει σε άρθρο γνώμης ο διακεκριμένος Βέλγος οικονομολόγος και καθηγητής στο LSE, Πολ Ντε Γκρού, το οποίο δημοσιεύει η εφημερίδα Le Soir με τίτλο «Πολλοί οι Ψευτοηθικολόγοι στην Ευρωζώνη».
Ο Ντε Γκρου επισημαίνει, πως το χάσμα μεταξύ νοτίων και βορείων της ευρωζώνης δεν είναι μόνο οικονομικό. Ο Βορράς ευημερεί και μέχρι σήμερα δεν έχει ιδιαίτερα πληγεί από την κρίση χρέους, ενώ ο Νότος (συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας), έχει χτυπηθεί από την κρίση και ωθείται σε μια κατάσταση που καρκινοβατεί μεταξύ υπερβολικής δημοσιονομικής λιτότητας, δραματικής αύξησης της ανεργίας και βαθειάς οικονομικής ύφεσης.
Σύμφωνα με τον Ντε Γκρου, το οικονομικό χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου αναλύεται από οικονομολόγους που διατυπώνουν ριζικά διαφορετικές απόψεις, τόσο για τα αίτια της κρίσης χρέους όσο και για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Στη βόρεια Ευρώπη, λέει ο Ντε Γκρου, οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η βαθύτερη αιτία της κρίσης εντοπίζεται στις δημοσιονομικές κραιπάλες των κυβερνήσεων των νοτίων και θεωρούν ως μοναδική λύση την επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας για να καταλάβουν ότι δεν πρέπει να διαπράξουν το ίδιο «αμάρτημα». Η «διάγνωση του Βορρά» όμως αφορά μόνο την Ελλάδα και καθόλου τις άλλες χώρες της ευρωζώνης, προσθέτει ο Ντε Γκρου.
Πριν την κρίση, το δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ είχε ακολουθήσει πτωτική τάση στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης. Άρχισε να αυξάνεται μετά το 2007 επειδή οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διασώσουν τα τραπεζικά τους συστήματα και να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα. «Αντί να κατηγορούν τις κυβερνήσεις αυτές, οι οικονομολόγοι-αναλυτές του Βορρά θα έπρεπε να τους συγχαρούν που έσωσαν το τραπεζικό σύστημα και μεγάλο τμήμα της ιδιωτικής οικονομίας» επισημαίνει ο Ντε Γκρου. Ωστόσο, ο Ντε Γκρου σχολιάζει ότι «η διάγνωση σύμφωνα με την οποία ευθύνονται οι κυβερνήσεις για την οικονομική κρίση, δεν συνοδεύεται από την κατάλληλη συνταγή φαρμάκων».
Η επιμονή στην τιμωρία των κυβερνήσεων με «κακή συμπεριφορά», επιβάλλοντας προγράμματα λιτότητας, είχε ως αποτέλεσμα η ευρωζώνη να οδηγηθεί και πάλι στα όρια μιας νέας ύφεσης. Αυτό δεν βοηθά στη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των χρεών. Το γεγονός ότι η ανάλυση του Βορρά καταλήγει στην επιβολή σκληρής λιτότητας άμεσα και σε πολλές χώρες ταυτόχρονα, οδηγεί σε ένα αντιπληθωριστικό σπιράλ που ωθεί την ευρωζώνη σε μια ύφεση με διπλή πτώση (double-dip). «Γιατί η Βόρεια Ευρώπη ακολουθεί αυτή την τόσο επικίνδυνη συνταγή;» διερωτάται ο Ντε Γκρου.
«Η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά αποτελεί τον κύριο λόγο», επισημαίνει. «Στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, πολλοί γνωστοί οικονομολόγοι συνεχίζουν να επιμένουν ότι η συμπεριφορά των κυβερνήσεων της περιφέρειας είναι ανεύθυνη και αξίζει να τιμωρηθεί». «Αυτή η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά είναι τρομακτικά υποκριτική», σχολιάζει. «Αν δεχτούμε ότι οι χώρες του Νότου υπερχρεώθηκαν λόγω της ανεύθυνης συμπεριφοράς τους, πρέπει να παραδεχτούμε ότι και αυτοί που τους δάνεισαν φέρθηκαν επίσης ανεύθυνα. Όταν ένας τραπεζίτης δανείζει σε κάποιον, παρότι υποψιάζεται ότι ο δανειζόμενος θα αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες στο μέλλον, πρέπει να ελέγχεται ηθικά» λέει ο Ντε Γκρου και συνεχίζει:
«Aυτό συνέβη ουσιαστικά στις σχέσεις μεταξύ Βορρά και Νότου. Οι χώρες του Βορρά δεν δίστασαν να δανείσουν εντυπωσιακά χρηματικά ποσά στις χώρες του Νότου, προκειμένου να τις ωθήσουν να αγοράσουν προϊόντα του Βορρά. Με αυτό τον τρόπο, οι χώρες του Βορρά ανέλαβαν τεράστια ρίσκα. Δεν πρέπει να παραπονιούνται σήμερα. Και κυρίως, είναι καιρός να εγκαταλείψουν τον ψευτοηθικολογικό τους λόγο». Και καταλήγοντας, επισημαίνει: «Δεν υπάρχουν καλές χώρες του Βορρά και κακές χώρες του Νότου. Οι αμαρτίες διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές. Η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά των βορείων χωρών της ευρωζώνης έχει μετατραπεί σήμερα στο σημαντικότερο εμπόδιο στην επίλυση της κρίσης».
Σύμφωνα με τον Ντε Γκρου, το οικονομικό χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου αναλύεται από οικονομολόγους που διατυπώνουν ριζικά διαφορετικές απόψεις, τόσο για τα αίτια της κρίσης χρέους όσο και για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Στη βόρεια Ευρώπη, λέει ο Ντε Γκρου, οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η βαθύτερη αιτία της κρίσης εντοπίζεται στις δημοσιονομικές κραιπάλες των κυβερνήσεων των νοτίων και θεωρούν ως μοναδική λύση την επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας για να καταλάβουν ότι δεν πρέπει να διαπράξουν το ίδιο «αμάρτημα». Η «διάγνωση του Βορρά» όμως αφορά μόνο την Ελλάδα και καθόλου τις άλλες χώρες της ευρωζώνης, προσθέτει ο Ντε Γκρου.
Πριν την κρίση, το δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ είχε ακολουθήσει πτωτική τάση στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης. Άρχισε να αυξάνεται μετά το 2007 επειδή οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διασώσουν τα τραπεζικά τους συστήματα και να στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα. «Αντί να κατηγορούν τις κυβερνήσεις αυτές, οι οικονομολόγοι-αναλυτές του Βορρά θα έπρεπε να τους συγχαρούν που έσωσαν το τραπεζικό σύστημα και μεγάλο τμήμα της ιδιωτικής οικονομίας» επισημαίνει ο Ντε Γκρου. Ωστόσο, ο Ντε Γκρου σχολιάζει ότι «η διάγνωση σύμφωνα με την οποία ευθύνονται οι κυβερνήσεις για την οικονομική κρίση, δεν συνοδεύεται από την κατάλληλη συνταγή φαρμάκων».
Η επιμονή στην τιμωρία των κυβερνήσεων με «κακή συμπεριφορά», επιβάλλοντας προγράμματα λιτότητας, είχε ως αποτέλεσμα η ευρωζώνη να οδηγηθεί και πάλι στα όρια μιας νέας ύφεσης. Αυτό δεν βοηθά στη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των χρεών. Το γεγονός ότι η ανάλυση του Βορρά καταλήγει στην επιβολή σκληρής λιτότητας άμεσα και σε πολλές χώρες ταυτόχρονα, οδηγεί σε ένα αντιπληθωριστικό σπιράλ που ωθεί την ευρωζώνη σε μια ύφεση με διπλή πτώση (double-dip). «Γιατί η Βόρεια Ευρώπη ακολουθεί αυτή την τόσο επικίνδυνη συνταγή;» διερωτάται ο Ντε Γκρου.
«Η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά αποτελεί τον κύριο λόγο», επισημαίνει. «Στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, πολλοί γνωστοί οικονομολόγοι συνεχίζουν να επιμένουν ότι η συμπεριφορά των κυβερνήσεων της περιφέρειας είναι ανεύθυνη και αξίζει να τιμωρηθεί». «Αυτή η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά είναι τρομακτικά υποκριτική», σχολιάζει. «Αν δεχτούμε ότι οι χώρες του Νότου υπερχρεώθηκαν λόγω της ανεύθυνης συμπεριφοράς τους, πρέπει να παραδεχτούμε ότι και αυτοί που τους δάνεισαν φέρθηκαν επίσης ανεύθυνα. Όταν ένας τραπεζίτης δανείζει σε κάποιον, παρότι υποψιάζεται ότι ο δανειζόμενος θα αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες στο μέλλον, πρέπει να ελέγχεται ηθικά» λέει ο Ντε Γκρου και συνεχίζει:
«Aυτό συνέβη ουσιαστικά στις σχέσεις μεταξύ Βορρά και Νότου. Οι χώρες του Βορρά δεν δίστασαν να δανείσουν εντυπωσιακά χρηματικά ποσά στις χώρες του Νότου, προκειμένου να τις ωθήσουν να αγοράσουν προϊόντα του Βορρά. Με αυτό τον τρόπο, οι χώρες του Βορρά ανέλαβαν τεράστια ρίσκα. Δεν πρέπει να παραπονιούνται σήμερα. Και κυρίως, είναι καιρός να εγκαταλείψουν τον ψευτοηθικολογικό τους λόγο». Και καταλήγοντας, επισημαίνει: «Δεν υπάρχουν καλές χώρες του Βορρά και κακές χώρες του Νότου. Οι αμαρτίες διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές. Η ψευτοηθικολογική συμπεριφορά των βορείων χωρών της ευρωζώνης έχει μετατραπεί σήμερα στο σημαντικότερο εμπόδιο στην επίλυση της κρίσης».