Του Περικλή Γιαννόπουλου
Δημοσιεύθηκε στο 4o τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού «Νουμάς» στις 12 Ιανουαρίου του 1903.
Εμείς οι ιδεολόγοι είμαστε οι πνευματικοί πατέρες του λαού, είμαστε οι πραγματικοί ποιμένες του. Εμείς κρατάμε στα χέρια μας, τη ψυχή του, τη καρδιά του, το πνεύμα του. Εμείς αν το θελήσουμε τον διαφθείρουμε ως το κόκκαλο. Εμείς αν θέλουμε τον αναρρώνουμε, τον αρρωσταίνουμε, τον πεθαίνουμε, του στερούμε κάθε καλό, κάθε χαρά. Εμείς αν θέλουμε τον βοηθούμε να ανθίσει, να είναι παραδειγματικός, θαυμάσιος. Ούτε ο Δεληγιάννης, ούτε ο Τρικούπης (πολιτικοί της εποχής) ούτε κάποιος άλλος φταίει, για ότι έγινε, ή για ότι γίνεται. Φταίνε κυρίως πρώτα οι άνθρωποι του πνεύματος και εμάς βαρύνει όλη η ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση, αλλά και εξ’ ολοκλήρου η φοβερή ευθύνη για το μέλλον.
Ιδού ποια είναι η δύναμή μας: Κάθε γη έχει τα μεταλλεύματά της, τα φυτά της, τα ζώα της, τους ανθρώπους της και οι εκδηλώσεις των ανθρώπων κάθε γης είναι φυσιολογικό να διαφέρουν. Συνεπώς άλλου είδους οικογένεια έχει ο Άγγλος, άλλη ο Γάλλος, άλλη ο Ιταλός, άλλη ο Γερμανός. Άλλο πατρικό αίσθημα έχει ο Άγγλος, άλλο μητρικό, άλλο αδελφικό. Άλλο ο Γάλλος, άλλο ο Ιταλός, άλλο ο Γερμανός. Άλλη λοιπόν είναι και η Ελληνική οικογένεια, διότι άλλη είναι η γη του.
Η οικογένεια είναι η θρησκεία του Έλληνα. Είναι η βαθύτερη θρησκεία, από την προϊστορική εποχή έως τώρα, παντού όπου υπάρχουν Έλληνες. Θρησκευτικά τηρείται η ιεραρχία, δυνατότατος είναι ο δεσμός της αγάπης, των αισθημάτων, των καθηκόντων, του σεβασμού μεταξύ των μελών της. Απόλυτη η αφοσίωση του ενός προς τους άλλους και όλων προς έναν. Ο Έλληνας δεν έχει κάτι ιερότερο στον κόσμο από την οικογένεια, τίποτα άλλο δεν τηρεί υψηλότερα, αγνότερα. Ο πατέρας εργάζεται σε όλη του τη ζωή για το σπίτι του. Η μητέρα…..Ω!! η Ελληνίδα μητέρα! Η ωραιοτάτη Παναγία…πονεί για όλους σε όλη της τη ζωή. Ο αδελφός, προσέχει την αδελφή σαν τα μάτια του. Ο γιός μόλις μάθει ότι η μητέρα του είναι άρρωστη, τρέχει από τα βάθη της Αιγύπτου, των Ινδιών, της Αγγλίας, από τα πέρατα του κόσμου, να βρεθεί κοντά της και όσο και αν άσπρισαν τα μαλλιά του, όσο και αν τον αγρίεψαν οι καταιγίδες, μόλις την δει κλαίει σαν μικρό παιδί.
Εμείς οι ιδεολόγοι, οι ιδεογράφοι, έχουμε τη δύναμη αν θέλουμε να καταστρέψουμε το θαυμάσιο αυτό πράγμα, να σπάσουμε τους ιερούς και στενότατους αυτούς δεσμούς, να ξεριζώσουμε αυτά τα αισθήματα, να πετάξουμε την οικογένεια στους δρόμους, να τη διαλύσουμε στους τέσσερις ανέμους. Αυτή τη δύναμη έχουμε σε κάθε τι και με αυτή τη δύναμη μπορούμε να κάνουμε καλό ή κακό σε κάθε ζήτημα. Μπορούμε να κάνουμε το λαό να κρατήσει τα δικά του θαυμάσια πράγματα, ή να τα αλλάξει με άλλα ξένα, ποταπά. Βαθύτατη λοιπόν πρέπει να είναι η συναίσθηση της ευθύνης μας. Ο κάθε ιδεολόγος ή ιδεογράφος πρέπει να συναισθάνεται βαθύτατα όταν πιάνει την πένα του για το τι καλό ή κακό μπορεί να κάνει.
Κανένα άλλο σκοπό πρέπει να έχουμε όταν πιάνουμε την πένα, παρά το πώς θα θέσουμε τις ιδέες στη θέση τους, για να θέσουμε κατόπιν και τα πράγματα. Κανένα άλλο σκοπό από το πώς θα δημιουργήσουμε την Ελληνική ζωή.
Για να την δημιουργήσουμε και να την βοηθήσουμε να ανθίσει, πρέπει να μελετήσουμε αυτή που έχει και η οποία είναι θαυμάσια και ανώτερη κάθε Ευρωπαϊκής (μην ακούτε τους ξιπασμένους) να του συστήσουμε να κρατήσει με τα δόντια ότι έχει δικό του, να του δείξουμε ότι αυτό που έχει είναι ωραίο, να του το αποδείξουμε, να το επαναφέρουμε, να το κάνουμε πρώτοι εμείς, να είμαστε εμείς υπερήφανοι για ότι έχουμε δικό μας, να του συστήσουμε να είναι υπερήφανος όπως ήταν πάντοτε και θα ήταν και τώρα αν δεν τον αλλάζαμε εμείς.
Πριν στραφούμε λοιπόν προς την Ελληνική ζωή, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε, διότι είναι και το μόνο εμπόδιο, είναι να χτυπήσουμε κατακέφαλα από τη μία άκρη της ζωής, έως την άλλη, από την κούνια έως τον τάφο, τον ξενισμό. Να βοηθήσουμε τις λαϊκές τάξεις – οι οποίες κόλλησαν την ψώρα από την ανωτέρα και έγιναν γελοιωδέστατες. Ο καθένας λοιπόν είτε ιδεολογεί είτε ιδεογραφεί δια έργου και λόγου, έχει ως καθήκον να βοηθήσει αυτόν τον αγώνα με σκοπό το «πέταγμα» των ξένων πραγμάτων τα οποία πνίγουν τα δικά μας και εμποδίζουν τη δημιουργία δικών μας πραγμάτων από τα δικά μας υλικά μας και από τους δικούς μας τεχνίτες. Από τα πράγματα του σπιτιού έως την εφημερίδα, το περιοδικό, το θέατρο και τη φιλολογία.
Είναι αδύνατον να υπάρξει Ελληνική ζωή ενόσω όλη η ζωή είναι πιασμένη από την ξένη.