Στις 25 Νοεμβρίου του 1915 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν παρουσίασε τη Θεωρία της Σχετικότητας κι ένα μήνα αργότερα τη δημοσίευσε.
Από το 1905 ο Αϊνστάιν «πάλευε» για να αποδείξει το θεώρημά του, αλλά δεν το έκανε μόνος του, είχε τη βοήθεια μιας συμμαθήτριάς του που έμελλε να γίνει και πρώτη του σύζυγος.
Επρόκειτο για τη σερβικής καταγωγής Μιλέβα Μάριτς. Εν τω μεταξύ τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι υποστηρίζουν πως πίσω από τον μεγάλο άνδρα ήταν η γυναίκα του, η οποία έκανε, αν όχι όλο, το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς και γι΄αυτό το λόγο ζητούν να αναγνωριστεί ο ρόλος της.
Το ζευγάρι σπούδαζε μαζί φυσική στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης και αξίζει να σημειωθεί ότι η Μάριτς ήταν από τις ελάχιστε γυναίκες την εποχή εκείνη που σπούδαζε και μάλιστα το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Όπως δημοσιεύει ο Economist και οι δύο τους είχαν παρόμοιους βαθμούς, αν και όπως σημειώνει ήταν μέτριοι σε σχέση με τους υπόλοιπους συμφοιτητές τους, ωστόσο σε γράμματα που έστελνε προς τη γυναίκα του, ο νεαρός τότε Αϊνστάιν αναφέρεται στις ιδέες και στα πειράματα που τον οδήγησαν (ή την οδήγησαν ή τους οδήγησαν) στην ανακάλυψη της θεωρίας της σχετικότητας.
Ο καθηγητής φυσικής στο αντικαρκινικό ινστιτούτο του Αμπερτίν, στο Μέριλαντ, Εβαν Γουόκερ παρουσιάζει γράμματα που μαρτυρούν ότι η Μιλέβα Μάριτς έκανε πολύ περισσότερα πράγματα από το να ακούει ή απλά να συμβουλεύει τον άντρα της.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Αϊνστάιν όταν αναφέρεται στην έρευνα για τη Θεωρία της Σχετικότητας μιλάει στον πληθυντικό, «η έρευνά μας» ή «η θεωρία μας». Μάλιστα σε ένα γράμμα έγραψε: «Πόσο χαρούμενος και περήφανος θα γίνω όταν οι δυό μας θα καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε τη θεωρία μας επιτυχώς».
Υπάρχουν και άλλα στοιχεία που παρουσιάζει ο καθηγητής Γουόκερ και πρόκειται για τα απομνημονεύματα του Ρώσου φυσικού Abraham Joffe. Σε αυτά ο φυσικός κάνει αναφορά σε τέσσερις σημαντικές εργασίες που έχουν την υπογραφή των Αϊνστάιν και Μάριτς. Δυστυχώς οι πρωτότυπες εργασίες δεν υπάρχουν, παρά μόνο η αναφορά του Ρώσου επιστήμονα, ο οποίος έχει αποβιώσει.
Από την πλευρά η Ζέντα Τρέμελ – Πλετζ, διδάκτορας γλωσσολογίας στο Γερμανικό Ινστιτούτο της Βόννης, υποστηρίζει ότι ο Αϊνστάιν εκμεταλλεύθηκε την εργατικότητα και το ταλέντο της συζύγου του.
«Της έκλεβε ιδέες και απαιτούσε από αυτήν να του κάνει τα μαθηματικά όταν τελείωνε από το μαγείρεμα και το πλύσιμο των πιάτων» λέει η ίδια.
Η Πλετζ επιμένει ότι η κυρία Αϊνστάιν ήταν το μυαλό της οικογένειας. Το γεγονός ότι η Μάριτς ήταν φοιτήτρια στο ανδροκρατούμενο πολυτεχνείο εκείνης την εποχής ήταν ήδη μεγάλη υπόθεση. «Η κυρία Αϊνστάιν δεν πέτυχε την αναγνώριση εξαιτίας των διακρίσεων μεταξύ των φύλων που λειτουργούσαν αποτρεπτικά για τις γυναίκες να διακριθούν στην επιστήμη» λέει η Γερμανίδα καθηγήτρια.
Η όποια πιθανότητα είχε για να πετύχει η Μάριτς εκμηδενίστηκε όταν ο Αϊνστάιν την εγκατέλειψε με δύο παιδιά το 1914.
Ωστόσο ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Βοστόνης Τζον Στάτσελ, ο οποίος εξέδωσε μια σειρά από την αλληλογραφία του Αϊνστάιν υποστηρίζει το αντίθετο, ότι δηλαδή δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που να αποδεικνύουν πως η Μάριτς συνέβαλε αποφασιστικά στο έργο του συζύγου της. Όπως λέει έχουν απομείνει λίγα γράμματα που έχει γράψει η Μάριτς και σε κανένα από αυτά δεν υπάρχουν κάποιες πρωτότυπες ιδέες πάνω στη φυσική.
Ακόμη υποστηρίζει πως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν συχνά αναφέρεται με όρους όπως «η εργασία μας» απλά επειδή ήταν ερωτευμένος.
Η Μιλέβα Μάριτς είναι βέβαιο ότι καταλάβαινε τη δουλειά του άντρα της και είναι πιθανό να συνεργάστηκε μαζί του. Ο Γουόκερ πιστεύει πως με τις γνώσεις της συνέβαλε αποφασιστικά στο έργο του μεγάλου φυσικού.
Η Μιλέβα ίσως να διαφώτισε τον Αϊνστάιν σχετικά με το πείραμα των Άλμπερτ Μάικελσον και Έντουαρντ Μόρλεϋ.
Οι δύο επιστήμονες ανακάλυψαν πως η ταχύτητα του φωτός ήταν πάντα η ίδια, προς κάθε κατεύθυνση. Έτσι το πείραμα των Μάικελσον – Μόρλεϋ απέδειξε τη μη ύπαρξη του αιθέρα, την ύπαρξη δηλαδή μιας απόλυτης ταχύτητας – αυτής του φωτός, η οποία δεν εξαρτάται από τον παρατηρητή. Το συγκεκριμένο πείραμα έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη σκέψη του Αϊνστάιν και τον οδήγησε στη Θεωρία της Σχετικότητας.
Ο ίδιος μια φορά που τον είχαν ρωτήσει εάν γνώριζε για το πείραμα όταν δούλευε στη Θεωρία της Σχετικότητας, ενώ άλλες φορές είχε δηλώσει πως ήταν ενήμερος.