Σκόρδο με τη μοναδική πικάντικη γεύση και το έντονο άρωμα, ένα από τα πιο δημοφιλή κηπευτικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά στην κουζίνα.
Η καλλιέργεια του σκόρδου είναι ετήσια και ανήκει στην ίδια οικογένεια με την καλλιέργεια του κρεμμυδιού, την καλλιέργεια του πράσου και την καλλιέργεια του σχοινόπρασου.
Εκτός από τους ξερούς βολβούς που αναπτύσσει μέσα στο έδαφος, το σκόρδο καλλιεργείται και για τα στενόμακρα λεπτά φύλλα του που θυμίζουν φύλλα κρεμμυδιού, ωστόσο δεν έχουν κυλινδρικό σχήμα και εσωτερικά είναι γεμάτα σε αντίθεση με αυτά του κρεμμυδιού.
Το σκόρδο θεωρείται ευεργετικό για την διατροφή μας καθώς περιέχει βιταμίνες, ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο αλλά και για την υγεία μας λόγω των αντισηπτικών και αντιβιοτικών ιδιοτήτων.
Αν δεν έχουμε κήπο, μπορούμε πολύ εύκολα να φυτέψουμε σκόρδα σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι, στην αυλή και τη βεράντα μας.
Ας δούμε, λοιπόν, πότε φύτεουμε φρέσκα και ξερά σκόρδα στον κήπο ή το μπαλκόνι μας και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τη μοναδική γεύση τους σε υπέροχες συνταγές μαγειρικής.
1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες σκόρδου για να καλλιεργήσουμε
Υπάρχουν αρκετές ντόπιες και παραδοσιακές ποικιλίες σκόρδου που μπορούμε να καλλιεργήσουμε με διαφορετικά χαρακτηριστικά ως προς το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα των βολβών και των σκελίδων. Οι πιο γνωστές ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:
Σκόρδο Έβρου ή Νέας Βύσσας: Παραγωγική ντόπια ποικιλία σκόρδου, η πιο διαδεδομένη στον ελληνικό χώρο, που παράγει μεγάλες κεφαλές στρογγυλού σχήματος και λευκού ή ανοικτού μωβ χρώματος και σχετικά μεγάλες σκελίδες.
Σκόρδο Κεφαλονιάς ή Έρισου: Ντόπια παραδοσιακή ποικιλία σκόρδου με έντονη γεύση και υπέροχο άρωμα που δίνει πολύ μικρές κεφαλές με μωβ χρώμα και μακρόστενες σκελίδες.
Σκόρδο Τήνου: Ντόπια παραδοσιακή ποικιλία σκόρδου που καλλιεργείται στην Τήνο και τις Κυκλάδες που παράγει άσπρες μεγάλες κεφαλές σκόρδου με πολλές στρογγυλές μεγάλες σκελίδες.
Σκόρδο Τρίπολης: Παραδοσιακή ποικιλία σκόρδου με ήπια γλυκιά γεύση και ευχάριστο άρωμα που δίνει μεγάλες λευκές ή μωβ κεφαλές με στρογγυλές σκελίδες.
Σκόρδο καλλιέργεια
Υπάρχουν πολλές παραδοσιακές ποικιλίες σκόρδου για να φυτέψουμε
2. Πότε φυτεύουμε σκόρδα και ποια εποχή γίνεται η καλλιέργεια του σκόρδου;
Ανάλογα την περιοχή που καλλιεργούμε, η κατάλληλη εποχή φύτευσης για το σκόρδο ενδέχεται να διαφέρει.
Σε ζεστές νότιες περιοχές, η καλλιέργεια του σκόρδου ξεκινάει την εποχή του φθινοπώρου, από Οκτώβριο μέχρι Νοέμβριο.
Σε πιο ψυχρές και ορεινές περιοχές, φυτεύουμε τα σκόρδα την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου ως ανοιξιάτικη καλλιέργεια.
Για να επιτύχουμε καλή παραγωγή, τα σκόρδα χρειάζονται δροσερό καιρό κατά την ανάπτυξη του φυλλώματος τους και πιο υψηλές θερμοκρασίες κατά το σχηματισμό των βολβών μέχρι το στάδιο της συγκομιδής.
3. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του σκόρδου για να μας δώσει πλούσια παραγωγή;
Η καλλιέργεια του σκόρδου αναπτύσσεται καλύτερα σε περιοχές με ξηρό και ήπιο κλίμα.
Οι έντονοι παγετοί, οι πολλές βροχοπτώσεις και η υψηλή υγρασία μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην καλλιέργεια του σκόρδου.
Τα σκόρδα φυτεύονται σε αφράτα, ελαφριά και γόνιμα εδάφη που διαθέτουν καλή αποστράγγιση. Σε βαριά αργιλώδη εδάφη που κρατούν πολλή υγρασία, οι κεφαλές τους σκόρδου γίνονται μικρότερες σε μέγεθος και ενδέχεται να σαπίσουν.
Πριν φυτέψουμε τις σκελίδες του σκόρδου, οργώνουμε το χωράφι σε βάθος 20-30 εκατοστών, ενσωματώνουμε κομπόστ και χωνεμένη κοπριά, καθώς επίσης προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα για να έχουμε πλούσια παραγωγή με κεφαλές μεγαλύτερου μεγέθους.
Παραδοσιακά οι καλλιεργητές ρίχνουν και στάχτη επιφανειακά στις θέσεις φύτευσης του σκόρδου για να περιορίσουν την ανάπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων, ενώ παράλληλα προσθέτουν και θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος.
4. Σε τι αποστάσεις φυτεύουμε τα σκόρδα;
Το σκόρδο πολλαπλασιάζεται με βολβίδια της κεφαλής του σκόρδου, τις γνωστές μας σκελίδες.
Φυτεύουμε τις σκελίδες του σκόρδου σε βάθος 2-3 εκατοστών, σε αποστάσεις φύτευσης 10-15 εκατοστών μεταξύ των σκελίδων, και 20-30 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
5. Μαζί με ποια άλλα λαχανικά μπορούμε να φυτέψουμε το σκόρδο;
Αν θέλουμε να εξοικονομήσουμε χώρο στον κήπο μας, το σκόρδο μπορεί να γίνει συγκαλλιέργεια μαζί με άλλα λαχανικά, όπως με την καλλιέργεια του μαρουλιού, την καλλιέργεια του σπανακιού, την καλλιέργεια του αρακά, την καλλιέργεια του μαϊντανού και την καλλιέργεια του σέλινου και να έχει πολύ καλή απόδοση
Με τη συγκαλλιέργεια των φυτών στον λαχανόκηπο πέρα από την καλύτερη αξιοποίηση του χώρου που καλλιεργούμε, επιτυγχάνουμε περιορισμό του φυτρώματος ανεπιθύμητων αγριόχορτων, καθώς επίσης σημαντική οικονομία σε νερό και λίπασμα.
6. Πώς φυτεύουμε σκόρδα σε γλάστρα;
Αν δεν διαθέτουμε κήπο, η καλλιέργεια του σκόρδου μπορεί να γίνει εύκολα σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι, στη βεράντα και στην αυλή μας αρκεί να τις τοποθετήσουμε σε κατάλληλα σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό.
Για τη φύτευση και καλλιέργεια του σκόρδου, επιλέγουμε γλάστρες ή ζαρντινιέρες, σχετικά ρηχές, με βάθος 15-20 εκατοστών που διαθέτουν μεγάλη επιφάνεια, ώστε να μπορέσουμε να φυτέψουμε αρκετές σκελίδες σκόρδου.
Γεμίζουμε τις γλάστρες με εμπλουτισμένο φυτόχωμα που περιέχει περλίτη και ελαφρόπετρα για καλύτερο αερισμό στην ανάπτυξη των ριζών και για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει κατά το πότισμα.
7. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του σκόρδου;
Η καλλιέργεια του σκόρδου είναι σχετικά ανθεκτική στην ξηρασία και δε χρειάζονται πολύ συχνό πότισμα για να εξασφαλίσουμε καλή παραγωγή.
Το υπερβολικό πότισμα κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, και ειδικά στα πρώτα στάδια μετά τη φύτευση μπορεί να σαπίσει τα φυτά μας.
Επίσης, όταν η καλλιέργεια του σκόρδου φτάνει 2-3 βδομάδες πριν το τελικό στάδιο συγκομιδής, σταματάμε έγκαιρα το πότισμα για να ωριμάσουν σωστά οι κεφαλές του σκόρδου και να τις αποθηκεύσουμε χωρίς να υπάρχει πρόβλημα σαπίσματος.
8. Τι λίπασμα θέλουν τα σκόρδα;
Η καλλιέργεια του σκόρδου μας δίνει καλή ανάπτυξη και σημαντική παραγωγή, χωρίς να έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε λίπασμα.
Πραγματοποιώντας τη βασική λίπανση με κομπόστ, κοπριά και βιολογικό λίπασμα κατά τη φύτευση του σκόρδου, δεν χρειάζεται να βάλουμε ξανά λίπασμα καθόλη τη διάρκεια της καλλιέργειας.
9. Ποια έντομα και ποιες ασθένειες προσβάλλουν την καλλιέργεια του σκόρδου;
Ο κακός αερισμός λόγω πυκνής φύτευσης, το υπερβολικό πότισμα και συνθήκες υψηλής υγρασίας ευνοούν την ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών που προσβάλλουν το φύλλωμα του σκόρδου όπως ο περονόσπορος, ο βοτρύτης και η σκωρίαση.
Για να αντιμετωπίσουμε τις ασθένειες που προσβάλλουν τα σκόρδα με βιολογικό τρόπο, σκονίζουμε τα φυτά με θειοχαλκίνη ή ψεκάζουμε με σκευάσματα χαλκού και θειαφιού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήμαα.
Σχετικά με την καταπολέμηση διαφόρων εντόμων που προσβάλλουν το σκόρδο, όπως η μύγα του κρεμμυδιού, η λιριόμυζα, ο θρίπας και η μελίγκρα, θα χρειαστεί να ψεκάσουμε το φύλλωμα του σκόρδου με βιολογικά εντομοκτόνα όπως τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη.
10. Πότε συγκομίζουμε τα σκόρδα για φύλλα και για ξερούς βολβούς;
Η καλλιέργεια του φρέσκου σκόρδου συγκομίζεται αρκετά σύντομα, 2-3 μήνες μετά τη φύτευση των βολβών, όταν το ύψος του φυλλώματος του σκόρδου φτάνει περίπου στα 20-30 εκατοστά.
Η συγκομιδή του ξερού σκόρδου χρειάζεται αρκετά περισσότερο χρόνο και γίνεται 6-8 μήνες μετά τη φύτευση, όταν τα περισσότερα φύλλα του σκόρδου κιτρινίσουν και πλαγιάσουν προς το έδαφος.
Κατά την εξαγωγή των βολβών της καλλιέργειας του σκόρδου, προσέχουμε όταν σκάβουμε, για να μην τραυματίσουμε τα σκόρδα καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να σαπίσουν κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης.
11. Πώς αποξηραίνουμε τα σκόρδα και πώς τα αποθηκεύουμε μετά τη συγκομιδή;
Μετά τη συγκομιδή του σκόρδου, αφήνουμε για λίγες μέρες τους βολβούς πάνω στο χώμα για να τους αποξηράνουμε.
Καλύπτουμε τους βολβούς με τα ξεραμένα φύλλα τους, για να τους προστατέψουμε από τον ήλιο και να αποφύγουμε τυχόν εγκαύματα.
Αφού ολοκληρωθεί η αποξήρανση των βολβών του σκόρδου, επιλέγουμε σκιερό και καλά αεριζόμενο χώρο για να αποθηκεύσουμε τα σκόρδα σε τελάρα ή να τα κρεμάσουμε σε πλεξούδες, .
12. Κι ένα μυστικό για την καλλιέργεια σκόρδου
Οι εξωτερικές σκελίδες του σκόρδου έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από τις εσωτερικές σκελίδες και όταν φυτεύονται για καλλιέργεια ξερού σκόρδου δίνουν παραγωγή μεγαλύτερων κεφαλών σκόρδου.