Aυτό το γαριδάκι μπορεί να μην τρώγεται, είναι όμως ένα από τα ομορφότερα καλλωπιστικά φυτά που ανθίζουν από την άνοιξη ως το φθινόπωρο δίνοντας εξωτικό χρώμα στον κήπο, στην αυλή και στο μπαλκόνι μας.
Ένα διάσημο φυτό από τις αυλές των γιαγιάδων μας, όπου αρκετοί το θυμόμαστε χωρίς τότε να γνωρίζουμε το όνομα του.
Η ονομασία του προέρχεται από τα πολύχρωμα μεταμορφωμένα φύλλα του που μοιάζουν με σώμα γαρίδας, τα οποία καλύπτουν το μικρό άνθος που εμφανίζεται στην κορυφή.
Το γαριδάκι είναι ένα πολυετές φυτό που κατάγεται από τις τροπικές περιοχές της κεντρικής Αμερικής και αναπτύσσεται συνήθως σε μορφή θάμνου με λεπτούς διακλαδιζόμενους βλαστούς και σκουροπράσινα φύλλα.
Τα χρωματιστά βράκτια (μεταμορφωμένα) φύλλα του είναι αυτά που ξεχωρίζουν με μοναδικές αποχρώσεις του κίτρινου, κόκκινου και κεραμιδί σαν κρεμαστές γαρίδες που περιέχουν λευκά άνθη.
Πρόκειται ουσιαστικά για φύλλα που έχουν αλλάξει μορφή και χρώμα. Τα βράκτια φύλλα εμφανίζονται και σε άλλα καλλωπιστικά φυτά όπως το ανθούριο, το σπαθίφυλλο και το αλεξανδρινό.
Το φυτό γαρίδα αποτελεί εξαιρετική επιλογή για φύτευση σε γλάστρα στην αυλή, τη βεράντα και το μπαλκόνι, σε σημεία όπου ο ήλιος δεν είναι έντονος και έχει κάποιες ώρες σκια κατά τη διάρκεια της μέρας.
Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τα βασικά είδη και ποικιλίες του φυτού γαρίδα, καθώς και χρήσιμες συμβουλές για την φροντίδα του ώστε να απολαμβάνουμε την πλούσια και εξωτική ανθοφορία του στον κήπο και το μπαλκόνι μας για πολλά χρόνια.
1. Ποια είδη και ποικιλίες φυτού γαρίδα υπάρχουν;
Υπάρχουν 2 βασικά είδη που συναντάμε στο φυτό γαρίδα, τα οποία ανήκουν στην ίδια οικογένεια φυτών (Acanthaceae).
Μεξικάνικο γαριδάκι (Mexican shrimp plant): Το πιο διαδεδομένο είδος φυτού γαρίδα με καταγωγή από το Μεξικό και με βοτανική ονομασία Justicia brundegeeana, η οποία ξεχωρίζει με τα κρεμαστά βράκτια φύλλα κεραμιδί, ροζέ και κόκκινου χρώματος ενώ τα κανονικά φύλλα του διαθέτουν οβάλ σχήμα και μήκος 3-7 εκατοστών. Φτάνει συνήθως σε ανάπτυξη μέχρι το ένα μέτρο και πλάτος 60-70 εκατοστά.
Χρυσό ή κίτρινο γαριδάκι (Golden, yellow shrimp plant): Διαφορετικό είδος γαριδακιού με καταγωγή από το Περού και με βοτανική ονομασία Pachystachys lutea, το οποίο χαρακτηρίζεται από βράκτια φύλλα σε έντονο κίτρινο χρώμα ενώ τα κανονικά φύλλα του είναι στενόμακρα και φτάνουν σε μήκος 10 εκατοστών. Μπορεί να φτάσει σε ανάπτυξη μέχρι και τα δύο μέτρα σε ζεστό περιβάλλον, ωστόσο είναι πιο ευαίσθητο στην παγωνιά του χειμώνα.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί νέες εντυπωσιακές ποικιλίες γαριδακιού που διαθέτουν βράκτια φύλλα σε πορτοκαλί, κόκκινο, ακόμα και μπλε χρώμα.
2. Τι συνθήκες θέλει το φυτό γαρίδα για να μας δώσει πλούσια ανθοφορία;
Το γαριδάκι προτιμά ζεστές και ημισκιερές θέσεις για να μας χαρίσει ζωηρό φύλλωμα και πλούσια ανθοφορία.
Αποφεύγουμε να φυτεύουμε το γαριδάκι σε ηλιόλουστα σημεία, καθώς ο δυνατός μεσημεριανός ήλιος του καλοκαιριού μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στα φύλλα του και να καταστρέψει την ανθοφορία του.
Αναπτύσσεται καλύτερα σε γόνιμο χώμα που διαθέτει πολύ καλή αποστράγγιση, δηλαδή να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει μετά το πότισμα, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστούν σαπίσματα στη ρίζα του.
Το φυτό γαρίδα ευδοκιμεί σε τροπικές υγροθερμικές συνθήκες. Είναι σχετικά ανθεκτικό στο κρύο του χειμώνα και στην ξηρασία του καλοκαιριού.
Σε περιοχές με κρύους χειμώνες, προτιμάμε να φυτεύουμε το μεξικάνικο γαριδάκι, καθώς το κίτρινο γαριδάκι είναι πιο ευαίσθητο στο κρύο.
3. Πώς φυτεύουμε το γαριδάκι σε γλάστρα;
Για να φυτέψουμε το γαριδάκι σε γλάστρα στο μπαλκόνι, στην αυλή και στη βεράντα μας, επιλέγουμε προστατευμένη θέση που διαθέτει δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό. Αποφεύγουμε τη βορινή έκθεση λόγω έντονης παγωνιάς και τη νότια έκθεση λόγω έντονης ηλιοφάνειας.
Eπιλέγουμε γλάστρα μεσαίου μεγέθους διαμέτρου και ύψους περίπου 20-30 εκατοστών που διαθέτει τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει.
Γεμίζουμε τη γλάστρα με εμπλουτισμένο φυτόχωμα γενικής χρήσης που διαθέτει περλίτη και ελαφρόπετρα και περιέχει τα απαίτητα θρεπτικά στοιχεία για την καλή ανάπτυξη του φυτού.
4. Πόσο συχνά θέλει πότισμα το φυτό γαρίδα;
Το γαριδάκι θέλει συχνό πότισμα κατά την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού για να έχει γρήγορη ανάπτυξη και πλούσια ανθοφορία.
Ενδεικτικά, ποτίζουμε το γαριδάκι περίπου δύο φορές την εβδομάδα κατά την περίοδο της άνοιξης και κάθε 2 μέρες την περίοδο του καλοκαιριού.
Γενικότερα, ποτίζουμε το γαριδάκι όταν στεγνώνει το χώμα στη γλάστρα και περιορίζουμε το πότισμα κατά την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι το μεξικάνικο γαριδάκι είναι αρκετά πιο ανθεκτικό στη ξηρασία σε σχέση με το κίτρινο γαριδάκι που μαραίνονται άμεσα τα φύλλα του σε συνθήκες έλλειψης νερού.
5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στο γαριδάκι;
Το γαριδάκι θέλει συχνή λίπανση με υγρό υδατοδιαλυτό λίπασμα κάθε δυο βδομάδες από την άνοιξη ως το φθινόπωρο για να σχηματίσει πολλά λουλούδια για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Την περίοδο του χειμώνα διακόπτουμε την λίπανση του φυτού, καθώς το φυτό παρουσιάζει περιορισμένη δραστηριότητα.
6. Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν το γαριδάκι;
Για να προστατεύσουμε τα φυτά από την μελίγκρα και τον τετράνυχο που προσβάλλουν το φύλλωμα του γαριδακιού, μπορούμε να ψεκάσουμε προληπτικά τα φύλλα με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι σε ένα λίτρο νερό.
Σε περιπτώσεις έντονης προσβολής, ψεκάζουμε το γαριδάκι με βιολογικά εντομοκτόνα όπως ο θερινός πολτός και η φυσική πυρεθρίνη που προμηθευόμαστε από τα γεωπονικά καταστήματα ακολουθώντας τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα του σκευάσματος.
7. Ποια εποχή και πώς κλαδεύουμε το φυτό γαρίδα;
Στις αρχές της άνοιξης, αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα, κλαδεύουμε αρκετά το γαριδάκι περιορίζοντας των μήκος των βλαστών στο μισό για να διατηρήσει πιο συμπαγές σχήμα και να ενισχυθεί η νέα βλάστηση και ο σχηματισμός των λουλουδιών.
Κατά την περίοδο του καλοκαιριού, φροντίζουμε να αφαιρούμε τα άνθη που έχουν ξεραθεί από το γαριδάκι για να βοηθήσουμε το φυτό να δημιουργήσει περισσότερη ανθοφορία μέσα στο φθινόπωρο.
8. Ποιοι είναι οι τρόποι πολλαπλασιασμού στο γαριδάκι;
Επειδή ο σπόρος από το γαριδάκι καθυστερεί πολύ να φυτρώσει και να αναπτυχθεί το καινούριο φυτό, για να το πολλαπλασιάσουμε, επιλέγουμε 2 βασικούς τρόπους: α) τον πολλαπλασιασμό με διαίρεση των ριζωμάτων και β) τον πολλαπλασιασμό φυτών με μοσχεύματα.
α) Πολλαπλασιασμός γαριδακιού με διαίρεση ριζωμάτων: Στις αρχές της άνοιξης πριν την έναρξη της ανθοφορίας και αφού έχουμε κλαδέψει τα φυτά, διαχωρίζουμε τα ριζώματά του μαζί με τους βλαστούς συνήθως σε δύο μικρότερα τεμάχια και τα τοποθετούμε σε καινούριες γλάστρες ή τα μεταφυτεύουμε σε κάποιο σημείο του κήπου.
β) Πολλαπλασιασμός γαριδακιού με μοσχεύματα: Την περίοδο της άνοιξης, κόβουμε τμήματα βλαστών μήκους περίπου 10 εκατοστών από βλαστούς του γαριδακιού που δεν έχουν λουλούδια και τα φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που διατηρούμε για 6-7 εβδομάδες σε δροσερό περιβάλλον μέχρι να ριζώσουν. Μπορούμε στη συνέχεια να τα μεταφυτέψουμε σε μεγαλύτερη γλάστρα ή απευθείας στο έδαφος.
9. Κι ένα μυστικό για το φυτό γαρίδα
Το γαριδάκι, εκτός από το εξωτική νότα που μας προσφέρει, προσελκύει πουλιά και πεταλούδες στον κήπο μας με τα έντονο χρώμα των λουλουδιών που συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός όμορφου φυσικού περιβάλλοντος.