Μαρία Δεναξά
Η κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή μετά τη δολοφονία στη Τεχεράνη του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, με χρονική απόσταση λίγων ωρών από τον θάνατο του στρατιωτικού διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, στη Βηρυτό, έχει σημάνει συναγερμό για την εξάπλωση του πολέμου στην περιοχή, ο οποίος θα μπορούσε να εξελιχθεί μια γενικευμένη σύρραξη με την εμπλοκή αργά ή γρήγορα δυτικών δυνάμεων.
Σίγουρα, τα τελευταία 24ωρα έγινε ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της περιφερειακής ανάφλεξης, καθώς η ισορροπία του τρόμου στην περιοχή από τις 7 Οκτωβρίου έχει διαταραχθεί επικίνδυνα, αλλά, σύμφωνα με τις έως τώρα ψύχραιμες εκτιμήσεις που γίνονται από δυτικούς αξιωματούχους, ένας ευρύτερος πόλεμος δεν είναι το επικρατέστερο σενάριο.
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, το Ισραήλ και το Ιράν διεξάγουν έναν ακήρυχτο πόλεμο, χωρίς να φτάνουν σε ανοιχτή αντιπαράθεση. Το Ιράν καθοδηγείται από ανθρώπους που γνωρίζουν πως η χώρα τους είναι πιο αδύναμη από το Ισραήλ σε συμβατικά όπλα κι ότι η μέγιστη κλιμάκωση θα επέτρεπε αδιαμφισβήτητα στην εχθρική χώρα να επικρατήσει, καθώς οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι θα συμπαρασταθούν στον σύμμαχό τους σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης, παρόλο δεν την επιθυμούν.
Ενας άλλος λόγος που δεν δικαιολογεί την περιφερειακή και, κατά συνέπεια, τη γενικευμένη ανάφλεξη είναι ότι ο Ισμαήλ Χανίγια δεν ήταν Ιρανός. Ομολογουμένως, είναι ταπεινωτικό για την Τεχεράνη, επειδή παραβιάστηκε ο εναέριος χώρος της και δολοφονήθηκε ο εκλεκτός προσκεκλημένος της, αλλά έχουμε δει στο παρελθόν πως το Ιράν χτυπά απευθείας το Ισραήλ μόνο όταν στόχος γίνεται μια ιρανική προσωπικότητα.
Βεβαίως, τις τελευταίες ώρες πολλά σενάρια έχουν δει το φως της δημοσιότητας για το τι μέλλει γενέσθαι στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής. Ενα πράγμα θεωρείται σχεδόν βέβαιο: το Ιράν θα απαντήσει μέσω των «πληρεξουσίων» του, δηλαδή των συνεργαζόμενων με την Τεχεράνη οργανώσεων στην περιοχή, όπως είναι η Χεζμπολάχ, οι αντάρτες Χούτι στην Υεμένη και οι σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ, που στοχεύουν τις αμερικανικές δυνάμεις οι οποίες πραγματοποιούν σποραδικές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ και στη Συρία.
Το βράδυ της Τρίτης, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαπέλυσαν «αμυντική» αεροπορική επιδρομή νότια της Βαγδάτης (Ιράκ) εναντίον αυτών των πολιτοφυλακών. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος της ιρανικής απάντησης, με κίνδυνο η κλιμάκωση Ισραήλ – Ιράν να διολισθήσει σε κλιμάκωση ΗΠΑ – Ιράν.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως η λογική μιας αντίδρασης από τις ιρανικές Αρχές υπαγορεύει τη στόχευση προσωπικοτήτων (πρεσβευτές, ηγέτες) στο εξωτερικό και λιγότερο τη στοχοποίηση των εδαφών του Ισραήλ ή πολιτών ισραηλινών ή δυτικών υπηκόων, καθώς αυτό δεν θα είχε άλλο αποτέλεσμα από το να καταδικάσει απερίφραστα το Ιράν και να καταδείξει τη σχετική επιχειρησιακή αδυναμία του.
Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως, σε περίπτωση περιφερειακής ανάφλεξης, το Ισραήλ έχει προφανή στρατιωτικά και συμμαχικά πλεονεκτήματα, αλλά έχει επίσης να αντιμετωπίσει και μια σκληρά πληγείσα οικονομία, την επίταξη εφέδρων που είναι πολύ λιγότερο εκπαιδευμένοι από τους εν ενεργεία στρατιώτες, την αυξανόμενη περιφερειακή απομόνωση. Η εικόνα της στρατιωτικής παντοδυναμίας του έχει αμαυρωθεί σοβαρά από τις 7 Οκτωβρίου, και αυτό συμβάλλει επίσης στην περιφερειακή αποδυνάμωσή του.