Συρία: Οι επόμενες εβδομάδες θα ρίξουν φως στη μορφή και στο καθεστώς της «απελευθερωμένης» χώρας, για την οποία πανηγυρίζουν οι δυτικοί

Μαρία Δεναξά

Η πτώση του Μπασάρ Αλ Άσαντ αποτελεί αναμφίβολα, εκ πρώτης όψεως, μια στρατηγική νίκη για την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ και αποδυναμώνει σημαντικά τον περίφημο «άξονα της αντίστασης», που αποτελείται από το Ιράν και τις σιιτικές πολιτοφυλακές (Χεζμπολάχ, Χούθι κ.λπ.), καθώς και τη Ρωσία. Το μεγαλύτερο λάθος του Άσαντ ήταν ότι δεν επέφερε ολοκληρωτική στρατιωτική ήττα στους τζιχαντιστές, καταλαμβάνοντας το προπύργιό τους στην Ιντλίμπ. Υπεύθυνος γι’ αυτό είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος δεν ήθελε να εκνευρίσει τον Ερντογάν και προτίμησε να αφήσει μια επαρχία στους προστατευομένους του.

Η Συρία του Μπασάρ Αλ Άσαντ, αποτελούσε σημαντικό πυλώνα της ρωσικής ισχύος στη Μέση Ανατολή, όμως ο Πούτιν είχε υποτιμήσει το βάρος του πολέμου στην Ουκρανία και την υποστήριξή της από φιλικές και συμμαχικές χώρες. H Συρία ήταν επίσης ένα πλεονέκτημα για το Ιράν, το οποίο αντιμετωπίζει επίσης δύσκολες ημέρες -παγιδευμένο σε μια λαβή σαν μέγγενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και την Τουρκία- και θα
πρέπει να επανεξετάσει την περιφερειακή στρατηγική του. Σε αυτό το στάδιο, είναι απίθανο να προβεί σε αντίποινα κατά των τελευταίων ισραηλινών χτυπημάτων.

Ο μεγαλύτερος άμεσος χαμένος από την πτώση του Άσαντ είναι αναμφίβολα η Χεζμπολάχ, της οποίας οι κύριες γραμμές προμήθειας όπλων έχουν αποκοπεί. Τους τελευταίους δύο μήνες η λιβανέζικη πολιτοφυλακή έχει δείξει μια ισχυρή ικανότητα ανθεκτικότητας απέναντι στο Ισραήλ, αλλά οι δύσκολες μέρες έρχονται.

Όπως ανέφερα παραπάνω, η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι από το τέλος του καθεστώτος του Άσαντ, αλλά οι τρεις τους δεν έχουν τα ίδια συμφέροντα στην περιοχή και θα κληθούν να αντιμετωπίσουν διαφορετικά ζητήματα και καταστάσεις.

Έχοντας συνάψει συμμαχία με το κίνημα των τακφιριστών (ένα παρακλάδι του σαλαφισμού που αποτελεί πνευματικό φυτώριο τόσο της Αλ Κάιντα όσο και του Ισλαμικού Κράτους), στο οποίο κυριαρχεί το Μέτωπο Αλ Νούσρα, που μετονομάστηκε σε HTS, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπόρεσε να υπολογίζει σε τζιχαντιστικές ομάδες που ήταν αποφασισμένες να ανατρέψουν το «κακοποιό καθεστώς των αλαουιτών». Τις χρηματοδότησε, τις εκπαίδευσε και τις εξόπλισε.

Η Τουρκία τώρα θα προσπαθήσει να επεκτείνει το πλεονέκτημά της με την εκδίωξη των κουρδικών δυνάμεων, που ελέγχουν ολόκληρα τμήματα του συριακού εδάφους στα σύνορά της. Κι εκεί θα αρχίσουν τα προβλήματά της.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα ανακαλύψει πολύ γρήγορα ότι ο Μοχάμεντ Αλ Τζουλάνι, ο νέος ηγέτης της Συρίας, θα θελήσει να δώσει εγγυήσεις στους Αμερικανούς κι ότι ο πόλεμος κατά των Κούρδων δεν είναι δικός του πόλεμος, και πολύ περισσότερο της Συρίας.

Είναι βέβαιο ότι η συμμαχία μεταξύ Ερντογάν και Αλ Τζουλάνι δεν θα διαρκέσει πολύ, λόγω των διαφορετικών συμφερόντων τους. Είναι σαφές ότι θα υπάρξουν συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων φατριών των τακφιριστών, που μπορεί να επιθυμούν ή να μην επιθυμούν να παραμείνουν υπό τον έλεγχο της Άγκυρας.

Τουρκική προδοσία

Την ίδια ώρα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα επιδιώξει να πάρει εκδίκηση από την Άγκυρα για την πολλοστή τουρκική προδοσία. Αυτό θα περιλαμβάνει επιταχυνόμενη και αυξημένη στρατιωτική συνεργασία με το Ιράν. Όσο για το Ιράν, δεν πρόκειται να παραιτηθεί τόσο εύκολα από τη Συρία και θα δημιουργήσει μια συνδεδεμένη συριακή πολιτοφυλακή.

Σε ό,τι αφορά τους Αμερικανούς, ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιο: η παρουσία τους στη Συρία αποσκοπεί στο να οικειοποιηθούν πλήρως τα κοιτάσματα πετρελαίου στο ελεγχόμενο από τους Κούρδους βόρειο τμήμα της χώρας. Ήταν λοιπόν φυσικό να συμβάλουν στην πτώση του καθεστώτος Άσαντ.

Για το Ισραήλ, η πτώση του Μπασάρ Αλ Άσαντ αποτελεί σπουδαία είδηση. Επιφέρει ισχυρό πλήγμα στον «άξονα της αντίστασης», αποδυναμώνοντας το Ιράν και τη Χεζμπολάχ, παρά όσα ισχυρίζονται οι υποστηρικτές των τακφιριστών και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η Συρία χρησίμευε ως κόμβος υλικοτεχνικής υποδομής για τη διαμετακόμιση όπλων προς τη Χεζμπολάχ και τις παλαιστινιακές ένοπλες παρατάξεις. Τα τάγματα των τακφιριστών δεν συνδέθηκαν ποτέ με την παλαιστινιακή υπόθεση. Με την κατάληψη της Συρίας γίνονται de facto σύμμαχοι του Ισραήλ.

Οι επόμενες εβδομάδες θα ρίξουν φως στη μορφή και το σκαθεστώς της «απελευθερωμένης» Συρίας, για την οποία πανηγυρίζουν οι δυτικοί. Όσοι φαντάζονται ότι η χώρα θα μετατραπεί σε έναν δημοκρατικό παράδεισο υπό τουρκοαμερικανική προστασία, όπου οι τζιχαντιστικές φατρίες θα κάθονται προσοχή, θα διαψευστούν πολύ γρήγορα από την πραγματικότητα.