Ο πολλαπλασιασμός αποτελεί μέρος του βιολογικού κύκλου των φυτών. Χαρακτηριστικό στάδιο της διαδικασίας αυτής είναι η δημιουργία των σπόρων που πέφτουν στο έδαφος για να φυτρώσει ένα νέο φυτό.
Εκτός από τους σπόρους, τα φυτά έχουν κι άλλους μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να αναπαραχθούν με φυσικό τρόπο. Οι βλαστοί της φράουλας για παράδειγμα έχουν την ιδιότητα να δημιουργούν ρίζες όταν ακουμπούν στο έδαφος που στη συνέχεια εξελίσσονται σε καινούργια φυτά.
Ορισμένα καλλωπιστικά φυτά, όπως η ντάλια και η τουλίπα, αναπτύσσουν βολβούς μέσα στο χώμα, οι οποίοι διατηρούνται ώστε την επόμενη χρονιά για να φυτρώσουν νέα φυτά.
Άλλα φυτά έχουν την ικανότητα να δημιουργούν νέα φυτά γύρω από τη ρίζα τους, όπως η αλόη και η αγκινάρα.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε με ποιους τρόπους πολλαπλασιάζεται κάθε φυτό, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τα δικά μας φυτά εύκολα και αποτελεσματικά.
Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά χρήσιμη, όταν θέλουμε να διατηρήσουμε κάποιες τοπικές ποικιλίες ή όταν θέλουμε να δημιουργήσουμε μεγάλο αριθμό φυτών με χαμηλό κόστος.
Ας δούμε, λοιπόν, με ποιους τρόπους γίνεται ο πολλαπλασιασμός των φυτών, ώστε να φτιάξουμε με επιτυχία τα δικά μας φυτά για να γεμίσουμε τις γλάστρες μας, να φυτέψουμε στον κήπο και να τα μοιραστούμε με αγαπημένα μας πρόσωπα.
1. Πολλαπλασιασμός φυτών με σπόρο
O πιο διαδεδομένος τρόπος στη φύση για να φτιάξουμε καινούρια φυτά είναι με σπόρο. Φυτεύουμε σπόρους για να φτιάξουμε λαχανικά όπως ντομάτα, αγγούρι, κολοκύθι και καλαμπόκι, καθώς και για καλλωπιστικά φυτά όπως οι πετoύνιες, οι πανσέδες καθώς και για την φύτευση γκαζόν.
Η διαδικασία δημιουργίας φυτού από σπόρο, αν και απαιτεί λίγο χρόνο παραπάνω, μας δίνει τη χαρά να παρακολουθήσουμε όλα τα στάδια ανάπτυξης του φυτού από ένα σποράκι σε ένα μεγάλο φυτό.
2. Πολλαπλασιασμός φυτών με βολβούς
Ορισμένα καλλωπιστικά φυτά πολλαπλασιάζονται με τους βολβούς που αναπτύσσουν κάτω από το χώμα. Αυτή η κατηγορία φυτών περιλαμβάνει ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά λουλούδια με υπέροχα χρώματα και πανέμορφα άνθη, όπως η τουλίπα, η ντάλια, η γλαδιόλα και η φρέζια.
Οι βολβοί των λουλουδιών φυτεύονται κάθε χρόνο την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου στον κήπο ή σε γλάστρες για να μας χαρίσουν την εντυπωσιακή ανθοφορία τους μερικούς μήνες αργότερα.
3. Πολλαπλασιασμός φυτών με μοσχεύματα
Ένας πρακτικός τρόπος για να φτιάξουμε νέα φυτά είναι να κόψουμε ένα κλαδάκι από λουλούδια, καλλωπιστικούς θάμνους και αρωματικά φυτά, το οποίο φυτεύουμε σε ένα γλαστράκι για να ριζώσει.
Η συγκεκριμένη μέθοδος ονομάζεται πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα και είναι πολύ διαδεδομένη στους ερασιτέχνες καλλιεργητές, καθώς μπορούμε με ευκολία να αναπαράγουμε το φυτό που μας αρέσει. Βέβαια, αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή μέθοδο και στα φυτώρια για τη δημιουργία φυτών μέσα σε ειδικούς χώρους, τα ριζωτήρια.
Η μέθοδος του πολλαπλασιασμού των φυτών με μοσχεύματα έχει και μία όμορφη σπιτική παραλλαγή. Συγκεκριμένα, μπορούμε να βάλουμε κλαδάκια φυτών να ριζώσουν στο νερό και στη συνέχεια να τα μεταφυτεύσουμε σε γλάστρες για να αναπτυχθούν.
4. Πολλαπλασιασμός φυτών με καταβολάδες
Ορισμένα αναρριχώμενα φυτά, όπως το γιασεμί, η διπλαδένια, το αγιόκλημα και η γλυσίνα μπορούν να πολλαπλασιαστούν βάζοντας απλά ένα βλαστό μέσα στο χώμα, χωρίς να τον κόψουμε από το αρχικό φυτό. Όταν ο βλαστός συναντήσει το χώμα, ξεκινάει να σχηματίζει ρίζες και σταδιακά μπορούμε να το αποκόψουμε για να γίνει ένα νέο αυτόνομο φυτό.
Ο πολλαπλασιασμός με καταβολάδες απαιτεί περισσότερο χρόνο από άλλες μεθόδους πολλαπλασιασμού, καθώς για αρκετά φυτά χρειάζεται διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου για να δημιουργηθεί το νέο φυτό.
Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα πρακτικός τρόπος όταν στον κήπο μας έχουμε ήδη το φυτό που θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε.
5. Πολλαπλασιασμός φυτών με παραφυάδες
Ορισμένα φυτά όπως η αλόη, η βουκαμβίλια, η στρελίτσια, το μύρτιλο και η ροδιά, καθώς μεγαλώνουν αναπτύσσουν νέα μικρά φυτά γύρω από τη ρίζα τους. Αυτά τα μικρά φυτά, μπορούμε να τα αφαιρέσουμε μαζί με τη ρίζα τους και να τα φυτέψουμε σε μία γλάστρα ή σε άλλο σημείο του κήπου μας.
Ο πολλαπλασιασμός με παραφυάδες έχει το πλεονέκτημα ότι είναι αρκετά γρήγορος και έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας, καθώς το καινούριο φυτό διαθέτει ριζικό σύστημα και μπορεί άμεσα να απορροφήσει νερό και θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί.
6. Πολλαπλασιασμός φυτών με διαίρεση ριζωμάτων
Σε πολλά φυτά εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, όπως το σπαθίφυλλο, η σανσιβέρια και ο ζαμιοκούλκας όταν έχουν γεμίσει τη γλάστρα με ρίζες και είναι καιρός για μεταφύτευση, μπορούμε να χωρίσουμε τη μπάλα χώματος με τις ρίζες και πολλαπλασιάσουμε το φυτό μας.
Η δημιουργία νέων φυτών με διαίρεση αποτελεί τον πιο γρήγορο και πρακτικό τρόπο πολλαπλασιασμού, καθώς τα φυτά που διαχωρίζουμε είναι ήδη ανεπτυγμένα έτοιμα φυτά που διαθέτουν πλούσιο ριζικό σύστημα και φύλλωμα.
7. Πολλαπλασιασμός φυτών με μπόλιασμα
Ο εμβολιασμός των δέντρων, το παραδοσιακό μπόλιασμα, αποτελεί τον πιο διαδεδομένο τρόπο για να κεντρίσουμε νέες ποικιλίες σε καρποφόρα δέντρα όπως στην καλλιέργεια της λεμονιάς, στην καλλιέργεια της βερικοκιάς και στην καλλιέργεια της αχλαδιάς.
Ο εμβολιασμός εφαρμόζεται και σε καλλωπιστικούς θάμνους όπως η τριανταφυλλιά για να μπολιάσουμε αγαπημένες ποικιλίες πάνω σε άγριες ανθεκτικές ποικιλίες φυτών.
Το μπόλιασμα είναι μία σχετικά σύνθετη διαδικασία που απαιτεί αρκετή γνώση και εμπειρία. Για να έχει επιτυχία, πρέπει να γνωρίζουμε ποια εποχή και πώς μπολιάζουμε κάθε καρποφόρο δέντρο, καθώς επίσης ποια υποκείμενα δέντρων είναι συμβατά και με ποια είδη, ώστε να φτιάξουμε ένα καινούργιο φυτό που να συνδυάζει επιθυμητά χαρακτηριστικά από τα δύο αρχικά φυτά.
Κι ένα μυστικό για τον πολλαπλασιασμό των φυτών
Στα εργαστήρια, οι επιστήμονες πετυχαίνουν τη δημιουργία νέων φυτών σε αρκετά είδη φυτών με την μέθοδο της ιστοκαλλιέργειας. Στην ιστοκαλλιέργεια, από ένα τμήμα φυτού όπως μέρος φύλλου, οφθαλμό ή ρίζα που διατηρείται σε ειδικούς θαλάμους ελεγχόμενων συνθηκών, μπορούμε να φτιάξουμε ένα καινούριο ολοκληρωμένο φυτό.