Η εικόνα είναι γνώριμη: ο Πάρης, με τη βοήθεια του Απόλλωνα, τεντώνει το τόξο του και το βέλος βρίσκει τον Αχιλλέα στην πτέρνα· το μοναδικό τρωτό σημείο του. Ένα στιγμιότυπο που γέννησε μια από τις πιο διαχρονικές εκφράσεις της ελληνικής γλώσσας.
Όμως, τι θα γινόταν αν πίσω από τον θρύλο υπήρχε ένας αληθινός Θεσσαλός πολεμιστής, του οποίου η ιστορία μεγαλοποιήθηκε από την παράδοση;
Σύμφωνα με τον μύθο, η μητέρα του Αχιλλέα, η θαλάσσια θεότητα Θέτιδα, τον βούτηξε βρέφος στα νερά της Στύγας για να τον καταστήσει άτρωτο, κρατώντας τον από τις φτέρνες. Αυτή η μικρή επιφάνεια δέρματος, που δεν άγγιξε το αθάνατο νερό, έγινε το μοιραίο του σημείο.
Η λογοτεχνία και η τέχνη ασχολήθηκαν με την τελευταία του μάχη στις πύλες της Τροίας, όταν ο Πάρης, καθοδηγούμενος από θεϊκό χέρι, πέτυχε το μοναδικό άνοιγμα στην άμυνά του.
Οι αρχαιολόγοι, όπως ο Σλήμαν, αναζήτησαν τα ίχνη του Αχιλλέα σε τύμβους της Τρωάδας. Αν και δεν βρέθηκαν λείψανα, η έρευνα έδειξε ότι η Τροία υπήρξε πραγματικά.
Για τους σύγχρονους ορθοπεδικούς, η υπόθεση «πώς μπορεί ένα τραύμα στην πτέρνα να αποβεί μοιραίο;» παραμένει γοητευτική.
Μολυσμένο βέλος; Ρήξη οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας; Σηπτική λοίμωξη; Ή μήπως απλώς μια ποιητική μεταφορά για την αδυναμία που κρύβεται στην υπεροχή;
Η «Αχίλλειος πτέρνα» έγινε παγκόσμια συνώνυμο κάθε μικρής αλλά κρίσιμης αδυναμίας. Από την Τροία έως τη σημερινή γλώσσα, παραμένει μια υπενθύμιση ότι ακόμη και οι πιο ισχυροί έχουν ένα σημείο που μπορεί να τους καταβάλει.
Και στην περίπτωση του μυθικού Αχιλλέα, όλα ξεκίνησαν από ένα μοιραίο λάθος. Αυτό της αθάνατης μητέρας του, της Θέτιδας.
Πηγές: Christopher C. Lee & Richard L. Jacobs, “Achilles: The Man, the Myth, the Tendon”, The Iowa Orthopaedic Journal (2002); Βικιπαίδεια – λήμμα «Αχίλλειος πτέρνα».