Το δεντρολίβανο είναι ένα από τα πιο χρήσιμα αρωματικά φυτά που φυτεύουμε στον κήπο και αποτελεί εξαιρετική επιλογή φυτού για δημιουργία βραχόκηπου.
Είναι ευρύτερα γνωστό με το όνομα αρισμαρί ή ρόσμαρι που προέρχεται από τη λατινική ονομασία του φυτού, Salvia rosmarinus.
Μπορούμε, επίσης, να καλλιεργήσουμε δεντρολίβανο σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας, καθώς προσαρμόζεται εύκολα και δεν έχει σημαντικές απαιτήσεις σε φροντίδα.
Πολυετής θάμνος, πολύκλαδος και πυκνόφυλλος, με βελονοειδή φύλλα, το δεντρολίβανο φτάνει σε ανάπτυξη από ένα ως δύο μέτρα και εμφανίζει υπέροχα αρωματικά άνθη με απαλό μπλε χρώμα την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες δεντρολίβανου, άγριες και καλλιεργούμενες για να φυτέψουμε, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το έρπον δενδρολίβανο που αναπτύσσεται πλαγιόκλαδα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κρεμαστά καλάθια ή για να καλύψει κάθετα ένα πέτρινο ή ξύλινο φράχτη.
Εκτός από την ομορφιά που χαρίζει στον κήπο μας, το δεντρολίβανο έχει πολλές χρήσεις στην μαγειρική και στην βιομηχανία καλλυντικών και φαρμάκων, χάρη στις μοναδικές ιδιότητες που έχει το αιθέριο έλαιο του.
Ας δούμε τις σημαντικότερες συμβουλές για τη φροντίδα του δεντρολίβανου και πώς μπορούμε να το διατηρήσουμε υπέροχο και υγιές στον κήπο μας.
1. Που φυτεύουμε το δεντρολίβανο και που παρουσιάζει καλύτερη ανάπτυξη;
Το δεντρολίβανο αναπτύσσεται εύκολα και καλλιεργείται στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα και ηλιόλουστο ξηροθερμικό περιβάλλον.
Αν η φύτευσή του γίνει σε σκιερό περιβάλλον, το δεντρολίβανο εμφανίζει μειωμένη ανάπτυξη και λιγότερη ανθοφορία.
Είναι ανθεκτικό στην παγωνιά και τις χαμηλες θερομοκρασίες, άλλωστε μπορούμε να συναντήσουμε το δεντρολίβανο αυτοφυές σε μέρη με υψόμετρο 600 μέτρων.
Μπορεί να προσαρμοστεί στους περισσότερους τύπους εδαφών ακόμα και σε ξηρά άγονα εδάφη και ευδοκιμεί καλύτερα σε ελαφρά εδάφη με καλή αποστράγγιση και ουδέτερο pH.
2. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα και λίπανση το δεντρολίβανο;
Το δενρολίβανο έχει μικρές απαιτήσεις ως προς το πότισμα και τη λίπανση. Αρχικά, τον πρώτο χρόνο ζωής του, μετά τη μεταφύτευση, κάνουμε μικρά και συχνά ποτίσματα για να ριζώσει καλύτερα.
Στη συνέχεια, λόγω του δυνατού κι εκτεταμένου ριζικού συστήματος που αναπτύσσει, ποτίζουμε μια φορά τη βδομάδα, ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όσον αφορά τη λίπανση του δεντρολίβανου, η ενσωμάτωση μικρής ποσότητας πλήρους βιολογικού λιπάσματος στις αρχές της άνοιξης, είναι ενδεδειγμένη για να έχει πλούσια ανάπτυξη και ανθοφορία.
3. Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν το δεντρολίβανο;
Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και κακού αερισμού, το δεντρολίβανο μπορεί να προσβληθεί από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες που προσβάλλουν την ρίζα, καθώς και το φύλλωμα.
Για την προστασία του δεντρολίβανου, μπορούμε να ψεκάσουμε με οικολογικό διάλυμα θειαφιού ή με αυτοσχέδιο διάλυμα μαγειρικής σόδας που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού μαγειρική σόδα και 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο σε 2 λίτρα νερού.
Για την προστασία από το έντομα όπως η μελίγκρα, ο αλευρώδη και το σκαθάρι του δεντρολίβανου (Chrysolina americana) ψεκάζουμε με αυτοσχέδιο διάλυμα τριμμένου πράσινου σαπουνιού που φτιάχνουμε διαλύοντας 20 γραμμάρια τριμμένο πράσινο σαπούνι και 5ml οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό. Εναλλακτικά, χρησιμοποιούμε σκεύασμα φυσικής πυρεθρίνης που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.
4. Ποια εποχή και πώς γίνεται το κλάδεμα του δεντρολίβανου;
Το δεντρολίβανο κλαδεύεται στα τέλη του χειμώνα ή στις αρχές του φθινοπώρου μετά το τέλος της ανθοφορίας του.
Κλαδεύουμε κάθε χρόνο ελαφρά το δενδρολίβανο αφαιρώντας ξερούς και αδύναμους βλαστούς, ενώ παράλληλα περιορίζουμε την ανάπτυξη του κλαδεύοντας την κορυφαία βλάστηση.
Επίσης, μπορούμε να κάνουμε ελαφρά επιδέξια ψαλιδίσματα και να δώσουμε διάφορα σχήματα στο δεντρολίβανο μας.
Τέλος, κάθε 3-4 χρόνια, μπορούμε να κάνουμε αυστηρό κλάδεμα ανανέωσης του δεντρολίβανου, κόβοντας τα κλαδιά του από χαμηλό ύψος 10-15 εκατοστών από το έδαφος για να ανανεωθούν οι ξυλώδεις βλαστοί του.
5. Πώς φτιάχνουμε καινούρια φυτά δεντρολίβανου;
Ο πολλαπλασιασμός του δεντρολίβανου γίνεται με μοσχεύματα, σπόρους και παραφυάδες.
Για τα μοσχεύματα του δεντρολίβανου, την περίοδο της άνοιξης κόβουμε βλαστούς από την κορυφή του φυτού σε μήκος 10 εκατοστών, από τα οποία αφαιρούμε τα φύλλα της βάσης.
Στη συνέχεια, τοποθετούμε τα μοσχεύματα σε υπόστρωμα κοπριάς, χώματος και άμμου σε αναλογία 1:1:1, σε σκιερό υγρό περιβάλλον.
Μετά από τρεις-τέσσερις μήνες, το μόσχευμά μας θα έχει βγάλει ρίζες και μπορούμε να κάνουμε τη μεταφύτευση του δεντρολίβανου σε μόνιμη θέση, στον κήπο ή σε γλάστρα.
6. Ποιες είναι οι χρήσεις που έχει το δεντρολίβανο;
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται εκτεταμένα στη μαγειρική, για να αρωματίσει διάφορα πιάτα και ιδιαίτερα σε συνταγές με ψάρι. Το αιθέριο έλαιο του δεντρολίβανου αξιοποιείται στην αρωματοθεραπεία και στη σαπωνοποιία.
Στην φαρμακευτική, το δεντρολίβανο έχει ευεργετική δράση εναντίον του βήχα, του άσθματος, των ρευματισμών, της υπερκόπωσης και των νευρικών πονοκεφάλων. Επίσης, το δενδρολίβανο θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά εντομοαπωθητικά φυτά μαζί με τη λεβάντα και τον βασιλικό.
Στην οικολογική γεωργία, το δενδρολίβανο σε συγκαλλιέργεια με λάχανο, μπρόκολο και κουνουπίδι μπορεί να αποτρέψει προληπτικά την κάμπια που τα προσβάλει.
7. Κι ένα τελευταίο μυστικό για το δεντρολίβανο
Η λατινική ονομασία του δεντρολίβανου, Rosmarinus, αποτελεί σύνθεση των λέξεων: ros, που σημαίνει δροσιά, και marinus, που σημαίνει θαλασσινός, και υποδηλώνει ότι το δεντρολίβανο μπορεί να αναπτύσσεται σε παραθαλάσσια μέρη.